به گزارش همشهری آنلاین، مفهوم دسترس‌پذیر بودن نیز ذیل همین مفهوم یا در راستای آن مطرح می‌شود تا به گردشگری پایدار نزدیک شویم. در نگاهی مصداقی، این نوع گردشگری به‌معنای مناسب‌سازی ساختاری فضاها و اماکن و فرهنگ‌سازی شامل آشنایی افراد و کارکنان سایت‌های گردشگری و مجموعه‌های مرتبط میراث‌فرهنگی با مناسب‌سازی است و تحقق این مفهوم کمک می‌کند همه افراد با نیازهای ویژه از جمله سالمندان، کودکان، افراد دارای معلولیت و ... که می‌خواهند از چنین فضاهایی استفاده کنند، به‌راحتی این امکان را داشته باشند.
با توجه به همین اهمیت است که پایتخت برای اولین بار در کشور، سراغ ایجاد مسیر گردشگری کودک رفت؛ مسیری که در نوروز ۱۴۰۴ به صورت پایلوت با عنوان «از فرش تا لاله» به مدت ۱۳ روز برپا شد و با استقبال بسیار خوبی همراه بود به طوری که حالا ستاد گردشگری شهرداری تهران درصدد شناسایی مسیرهای دیگری برای گردشگری کودکان است و حتی به فکر ایجاد مسیرهای گردشگری برای سالمندان هم افتاده ... بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته چند مسیر ویژه گردشگری کودک در مناطق مختلف در سال جاری طراحی خواهد شد و همچنین در برنامه‌ریزی‌ها قرار است مسیرهای گردشگری برای سالمندان هم طراحی شود.
اولین تجربه در ایران
نوروز امسال برای اولین بار نخستین محور گردشگری ویژه کودکان با عنوان «از فرش تا لاله» از موزه فرش تا پارک لاله با هدف آشنایی کودکان تهرانی با میراث فرهنگی و طبیعی شهر اجرا شد و حالا رئیس ستاد گردشگری شهرداری تهران به همشهری می‌گوید: «پیش از این در کشور هیچ‌گاه مسیر گردشگری کودک ایجاد نشده بود و برای نخستین بار چنین طرحی در پایتخت اجرا شد.»
امیر قاسمی درباره اینکه ستاد گردشگری شهرداری چگونه به اجرای طرح مسیر گردشگری کودک رسیده است، عنوان می‌کند: «طراحی و اجرای مسیر گردشگری کودک بر اساس نیاز جامعه انجام شد. طبق مطالعاتی که صورت گرفت، متوجه شدیم تعداد کودکان در بوستان لاله زیاد است. در واقع با گروه‌های مردمی مشورت کردیم و به این جمع‌بندی رسیدیم که مسیر فرش تا لاله قابلیت روایت به زبان کودکان را دارد. پس از آن با تور لیدرهای تخصصی کودک مذاکراتی صورت گرفت و آنها مسیر مورد نظر را به زبان کودکان روایت کردند.»
او تاکید می‌کند که مسیر فرش تا لاله جزو پرمخاطب‌ترین مسیرهای گردشگری نوروز ۱۴۰۴ شده است.
از موزه فرش تا موزه هنرهای معاصر
با افتتاح نخستین مسیر گردشگری کودک، کودکان به همراه خانواده‌هایشان از موزه فرش ایران و موزه هنرهای معاصر تهران بازدید کردند و در بوستان لاله با برنامه‌های شعرخوانی، قصه‌گویی، بازی‌های گروهی و فعالیت‌های محیطی همراه شدند.
امیر قاسمی، رئیس ستاد گردشگری شهرداری تهران توضیح می‌دهد: «مسیر گردشگری کودک باید مناسب کودکان باشد. در واقع چه از لحاظ المان‌های شهری و چه از این لحاظ که مادران بتوانند کودک خود را مشاهده و مثلا لباس کودک را عوض کنند. همچنین مسیر گردشگری کودک نیازمند سرویس بهداشتی مناسب است که خوشبختانه اقدامات خوبی در این زمینه صورت گرفت. همچنین در تعیین مسیرهای گردشگری به نیازهای کودکان توجه می‌شود به گونه‌ای که در این مسیرها حتما مراکز تفریحی ویژه کودکان، مراکز آموزشی و... و. برای کودکان وجود دارد و به نیازهای خاص آنها توجه می‌شود.»
در تعریف سازمان یونیسف آمده است که «گردشگری کودک نوعی از گردشگری است که طی آن، نیازهای کودکان به توسعه و پیشرفت در سنین مختلف از لحاظ اجتماعی، فیزیکی و ذهنی با آموزش و سرگرمی طی سفر مدنظر قرار می‌گیرد.» در واقع گردشگری کودک در یادگیری اصول اجتماعی به خانواده‌ها کمک قابل توجهی می‌کند.
مسیر دوم تا تابستان
در حال حاضر یک مسیر گردشگری کودک در تهران وجود دارد و قرار است در آینده مسیرهای دیگری هم برای گردشگری کودکان ایجاد شود. رئیس ستاد گردشگری شهرداری تهران تاکید می‌کند: «با توجه به نیازهای موجود فعلا مسیر فرش تا لاله فعالیت خود را ادامه می‌دهد. در واقع به این نتیجه رسیدیم که مسیر فرش تا لاله در اولویت قرار بگیرد.»
امیر قاسمی درباره اینکه مسیرهای دیگر برای گردشگری تهران شناسایی شده یا نه عنوان می‌کند: «درصدد شناسایی دیگر مسیرهایی هستیم که برای اجرای طرح مسیر گردشگری کودک مناسب باشند. قرار است با شناسایی این مسیرها در شهر تهران بتوانیم نقشه نهایی از مسیرهای گردشگری کودکان را تهیه و ارائه کنیم.»
او با بیان اینکه یک شرکت مسئولیت طراحی مسیر گردشگری کودک را دارد، می‌گوید: «ظاهرا براساس تجربه‌های جهانی چنین مسیری در تهران ایجاد می‌شود.»
قاسمی اظهار امیدواری می‌کند در فصل تابستان مسیر دوم گردشگری کودک ایجاد شود. البته هنوز مسیرهای بعدی مشخص نشده و باید نقشه گردشگری آن طراحی شود. ابتدا قرار است نقشه گردشگری مترو تهیه شود و بعد از آن، در مورد موضوع کودک فعالیت خواهیم کرد.»
نقش کودکان در جذب گردشگر
ایجاد مسیر گردشگری کودک، شهرداری تهران را به افزایش گردشگری در پایتخت امیدوار کرده است. رئیس ستاد گردشگری شهرداری می‌گوید: «در حوزه گردشگری، کودکان نقش مهمی را ایفا می‌کنند. واقعیت این است که به واسطه کودکان، بزرگترها هم به نوعی آلوده گردشگری می شوند. اگر ما بتوانیم در سطح شهر تهران کودکان را در مسیر گردشگری قرار دهیم، قطعا به تعداد گردشگران بزرگسال هم اضافه می شود. کودکان این توانایی را دارند که پدر و مادر خود را به سمت حوزه گردشگری سوق دهند.» او تاکید می‌کند: «واقعیت این است که در ایام نوروز با کمترین تبلیغات، بیشترین استقبال را شاهد بودیم.»
این تور گردشگری با هدف آشنایی کودکان تهرانی با میراث فرهنگی و طبیعی شهر اجرا شد، اما اجرای این مسیرهای ویژ کودکان نیازمند رفع ضرورت‌هایی همچون احداث اتاق مادر و کودک و... است.
مسیر گردشگری سالمندان
امیر قاسمی، رئیس ستاد گردشگری شهرداری تهران درباره ویژگی‌های مسیر گردشگری کودک و سالمندان می‌گوید: «در حال حاضر یک مسیر گردشگری کودک به صورت پایلوت فعال شده و قرار است مسیر گردشگری سالمندان نیز طراحی و اجرا شود. برای ایجاد مسیر گردشگری سالمندان اتاق فکر تشکیل شده و فعالیت‌هایی که باید انجام شود، مورد بررسی قرار خواهد گرفت.»
تنها روستایی که برای معلولان مناسب‌سازی شد
ایجاد مسیر گردشگری کودک اتفاق تازه‌ای است که شهرداری تهران رقم زده و البته ایجاد مسیر گردشگری سالمندان نیز در آینده در دستور کار متولیان است؛ اتفاقی که البته در سایر شهرهای ایران هم می‌تواند رخ دهد. نمونه این اتفاق را شاید بتوان روستای فهرج دانست. چند وقت پیش بود که روستای ۳ هزار ساله فهرج در استان یزد که سابقه سکونت در آن را به پیش از اسلام نسبت می‌دهند با دسترس‌پذیر شدن برای سالمندان و معلولان به عنوان اولین روستای دسترس‌پذیر برای همه به ویژه افراد دارای معلولیت معرفی شد. هر چند روستا برای گردشگران دسترس‌پذیر شده، اما سالمندان روستا هم از این موضوع بهره‌مند شده‌اند. نصب نیمکت‌ها و سکوهای پیرنشین در طول مسیر از مسجد جامع فهرج تا بازار سبب شده تا سالمندان روستا هم به راحتی بتوانند در این مسیر قدم بزنند.
