همشهری آنلاین؛ فهیمه طباطبایی- لیلا شریف: شهریه مدارس غیردولتی برای خانواده ها همیشه پر از ابهام و سوال است، مخصوصا والدینی که مجبورند همه ۱۲ سال تحصیلی یا نیمی از آن، فرزندانشان را به این مدارس بفرستند. شهریه‌هایی که از هزینه درس خواندن در دانشگاه آزاد هم فراتر رفته و بار سنگینی است بر روی دوش والدین به خصوص در شهرهای بزرگ. در این باره گفتگویی داشتیم با احمد محمودزاده، معاون وزیر و رئیس سازمان مدارس غیردولتی و توسعه مشارکت‌های مردمی که در زیر می خوانید:
- هفته گذشته، شهریه ۳۰۰ میلیونی برخی از مدارس غیردولتی مطرح و حاشیه ساز شد و حتی یکی از روزنامه‌های وابسته به سپاه پاسدارن، شهریه ۵۰۰ میلیون تومانی یکی از این مدارس را مطرح کرد، مبنای دریافت این شهریه‌ها چیست؟
یکی دو تا از این مدارس را به ما معرفی کنید. ما در کل کشور مدرسه‌ای نداریم که ۳۰۰ میلیون تومان شهریه داشته باشد در هیچ جای کشور، حتی در تهران که بالاترین شهریه را می‌گیرند، هم این اتفاق نمی‌افتد. از ۲۰ هزار مدرسه و ۲۰ هزار آموزشگاه زبان و علمی آزاد در کل کشور، یکی دو تا مدرسه‌ای که خارج از عرف و متعارف شهریه دریافت کرده‌اند که همانها رسانه‌ای شده که درست نیست.
- پس این همه اعتراض والدین به شهریه‌ها که در فضای رسمی و غیررسمی رسانه‌ای مطرح می‌شود، دروغ است؟
شهریه ساختاری دارد که هر سال تعیین می‌شود. براساس مواد قانونی ۱۵ و ۱۶ الگوی شهریه ابلاغ می‌شود که امسال هم زودتر این را شروع کردیم. ما برای تعیین شهریه سال تحصیلی آینده از اسفند ۱۴۰۳ الگو را در شورای نظارت مرکزی مصوب کردیم و با تایید اعضای شورای راهبردی آن را ابلاغ کردیم که به چه نحو دریافت شود.
- در تعیین شهریه مدارس غیردولتی دو پارامتر داریم، یکی شهریه پایه و دیگری فوق برنامه که شامل کلاسهای جانبی، اردو، ناهار، لباس، وسایل آموزشی و... می‌شود، شما اساس اینکه می‌گویید شهریه ۳۰۰ میلیونی نداریم را براساس شهریه پایه در نظر گرفته‌اید و می‌گویید که شهریه ۳۰۰ میلیونی نداریم در حالی که مدیران مدارس غیردولتی همه افزایش شهریه سالانه را براساس بخش دوم یعنی فوق برنامه می‌گیرند و اصلا سودشان در همان بخش است و خوب این خلاف صحبت شماست؟
ما براساس ۷ شاخص برای هر مدرسه تصمیم می‌گیریم که حقوق معلم،کیفیت بخشی که ۱۵۰ مورد است، فضای آموزشی، ابزار آموزشی، اجاره ساختمان، مقطع تحصیلی و نرخ تورم برای مدارس شهریه در نظر می‌گیریم. موسس براساس اینها پیشنهاد شهریه می‌دهد و در شورای تعیین شهریه بررسی و آن را نهایی می‌کنند و به استان اعلام و بعد از بررسی ابلاغ می‌شود.
در کنار اینها، کلاسهای فوق برنامه در قانون دیده شده که اجازه داده است مدرسه غیردولتی، ۴۰ درصد شهریه ثابت را به این عنوان دریافت کند. یعنی اگر شهریه مدرسه‌ای ۳۰ میلیون تومان است، ۴۰ درصد از آن را می‌تواند برای فوق برنامه بگیرد که در ابتدایی ساعت فوق برنامه ۱۲ ساعت، متوسطه اول ۱۶ ساعت و در متوسطه دوم ۱۷ ساعت در نظر گرفته شده و در هنرستان ۱۲ ساعت.
- همین فوق برنامه اجباری است و شهریه را حتی بیش از ۴۰ درصد افزایش می‌دهد.
نه اجبار است و نه اختیار اما اعتقاد ما این است که مدرسه غیردولتی به فوق برنامه آن است. وگرنه چه فرقی نسبت به دولتی دارد؟ والدین هم دنبال این فوق برنامه هستند. البته بخش دیگری هم در شهریه وجود دارد مثل لباس فرم، میان وعده، ناهار، اردو و سرویس که با مصوبه انجمن اولیا و مربیان تعیین و دریافت می‌شود و برخی دیگر از شهریه هم برای فعالیت‌های آموزشگاهی است یعنی کلاسهای خارج از وظایف مدرسه که والدین رقم همه اینها را جمع می‌کنند و به عنوان شهریه یک سال تحصیلی مدرسه غیردولتی عنوان می‌کنند که مشکل ایجاد می‌شود. مثلا مدرسه دو زبان درس دهد که جزو وظایفش نیست و تقاضای والدین است که دوست دارند در مدرسه اتفاق بیفتد. الان اگر موسس تمام اینها را درست اطلاع رسانی کند، این همه بحث و مشکل پیش نمی‌آید.
- گران ترین شهریه در تهران با فوق برنامه باید چقدر باشد؟
سال تحصیلی که گذشت ۱۱۰ میلیون تومان برای پایه دوازدهم منهای لباس فرم، ناهار، سرویس مدرسه و اردو.
- خوب با احتساب همین موارد بگویید، چون دقیقا در همین موارد تخلف رخ می‌دهد.
نه این دست ما نیست. دست انجمن اولیا و مربیان است.
- باید طبق قانون نظارت کنید.
نه اینطور نیست. مصوبه انجمن اولیا و مربیان را نداشته باشند، امکان دریافت این شهریه را ندارند. بعضی جاها به شوخی می گویم که برخی خانواده ها غذای خود را هم از مدرسه می‌گیرند که این خیلی به ما ربطی ندارد. ما منهای فعالیت آموزشگاهی و ... که گفتم نظارت می‌کنیم.
- سقف شهریه مدرسه غیردولتی برای سال تحصیلی بعد چقدر است؟
ما برای سال آینده اعلام نمی‌کنیم چون باید حساب و کتاب کنیم.
- اینطوری که شما شهریه ثابت را برای سال تحصیلی بعد عنوان نمی‌کنید، به فوق برنامه آموزشگاهی و ناهار و سرویس و اردو و لباس فرم هم می‌گویید نمی‌توانید نظارتی داشته باشد، خوب خیلی دست مدرسه غیردولتی را برای گرفتن شهریه باز گذاشتید.
دست را باز نگذاشتیم.
- خوب شاید مدرسه غیردولتی بخواهد هر روز کباب شیشلیگ بدهد، سه زبان هم آموزش بدهد، اردوی سوییس هم ببرد و بعد بگویید مدرسه غیردولتی به فوق برنامه‌هایش است وگرنه چه فرقی با دولتی دارد.
در این بخشنامه همه اینها را آورده ایم و گفتیم که چه غذایی باید داده شود که متعارف مدرسه باشد. در برنامه غذایی مدارس شیشلیگ یک بار بود که برخورد شد.
- سود مدرسه غیردولتی دقیقا از همین مسیرهایی است که شما به انجمن اولیا و مربیان سپردید.
نه این طور نیست و قبول ندارم.
- در یک دهه اخیر شاهد هستیم که پیش ثبت نام‌ها بسیار زود شروع می‌شود، مدارس در اسفند ماه به خانواده‌ها اعلام می‌کنند که برای پیش ثبت نام سال آینده اقدام کنند و بخشی از شهریه را بپردازند. آیا مدارس غیردولتی اجازه دارند که نیمی از شهریه را قبل از آغاز سال تحصیلی بگیرند؟
بحث پیش ثبت نام سال‌ها است که به دلیل محدودیت ظرفیت مدارس اعلام می‌شود، البته این موضوع در تمام مدارس رایج نیست و در تعداد کمی از مدارس که خانواده‌ها احساس می‌کنند از امکانات، کیفیت و دسترسی بهتری برخوردار است، این اتفاق می‌افتد. به عنوان مثال مدرسه‌ای با ظرفیت ۶۰ ورودی اما هزار نفر درخواست کننده داریم، در چنین شرایطی خانواده‌ها دوست دارند که پیش ثبت نام را انجام دهند به همین دلیل ما موضوعات مصاحبه، آزمون و پیش ثبت نام در مصوبه‌ای پیش از حضور من در شورای نظارت تصویب شد.
- در شرایطی که هنوز خدماتی به خانواده و دانش آموزان ارائه نشده است، چرا باید ۵۰ درصد شهریه دریافت کنند؟
۵۰ درصد که نه! خانواده یک بخشی از شهریه را به مدرسه پرداخت میکند تا مدرسه مطمئن شود که این دانش آموز ثبت نام شده است. ما شرط هم گذاشته‌ایم که اگر یک دانش آموز به هر دلیل نخواست در آن مدرسه ثبت نام کند، مدرسه باید تمام پیش پرداخت را به خانواده برگرداند.
ضمن اینکه فقط بحث خدمات در سال تحصیلی نیست، بحث پشتیبانی هم مطرح است، اینکه مدرسه برای مهر ماه آماده شود، اقدامات مختلفی در حوزه سخت افزار، آموزش معلم‌ها و سایر فعالیت‌های تابستانی انجام می‌شود.
- در بحث مدرسه‌داری شاهد هستیم که از اواخر دهه ۷۰ تا به امروز، بسیاری از چهره‌های سیاسی وارد عرصه مدرسه‌داری شدند، نام‌های بزرگی از هر ۲ طیف سیاسی با فعالیت مدارس گره خورده است، حتی این چهره‌های شناخته شده سیاسی به شکل خانوادگی در این حوزه فعالیت می‌کنند، چقدر این اسامی و چهره‌ها در تعیین شهریه دست شما را بسته‌اند و کار نظارت را سخت می‌کنند؟
من یک روستا زاده هستم، به همین خاطر شاکله ذهنی من طوری ساخته شده است که وارد چنین فضاهایی نمی‌شوم و بدون اینکه در نظر داشته باشم که این مدرسه برای کدام چهره سیاسی است، فعالیت خودم را انجام می‌دهم. نام برخی از این مدارس به گوش من هم رسیده است اما حتی به این سمت نرفته‌ام که بدانم این مدارس کجا هستند. و با من چه ارتباطی دارند.
- یعنی این قبیل مدارس به شما در بحث تعیین شهریه‌ها دست شما را نمی‌بندند؟
من اصلا وارد این فضا نمی‌شوم، یک الگوی شهریه است که برای همه ابلاغ می‌شود. من نمی‌خواهم بگویم که هیچکدام تخلف نمی‌کنند، احتمال دارد که برخی از تخلفات هم با نام چندتا از این مدارس گره خورده باشد اما این مدارس چارچوب‌ها را رعایت می‌کنند و در تعطیلی مدارس و مجموعه‌ها خیلی رعایت حال این قبیل مدارس را نکرده‌ام. سه پرونده خیلی بزرگ را در شهر تهران مدیریت کردیم، برخی از آنها اعلام هم شدند اما متأسفانه نهادهای دیگری که باید دست به مراقبت بزنند، چندان درست عمل نمی‌کنند. ما فضای موسسین مدارس غیردولتی را به سمتی بردیم که قانون از ما می‌خواهد.
- مثلا اگر یک مدرسه غیردولتی منصوب به یکی از چهره‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی تخلف کند، شما نظارت می‌کنید؟
حتما نظارت می‌کنیم و تخلف در پرونده ثبت و برخورد انجام می‌شود. چند پرونده داریم که شاید هیچ کس نمی‌توانست به آن بپردازد اما ما وارد شدیم.
- این مدارس تا چه حد صحنه گردان مدارس غیردولتی در تهران هستند؟ به عنوان مثال می‌بینیم که یک مدرسه، میزانی را برای شهریه مشخص کرده است و با استفاده از رانتی که دارد، دست به تبلیغ زد تا جایی که توانسته است، مدارس غیردولتی دیگر را کنار بزند. این مدرسه‌ها با امکاناتی که از نهادهای دولتی دارند، دست به صحنه گردانی می‌زنند. به عنوان مثال منصوب به یک دانشگاه، مدرسه غیردولتی ایجاد کرده است و از فضای دانشگاه هم استفاده میکند و اجاره بهاء نمی‌دهد.
فکر نکنم اینگونه باشد. حتی برای خود آموزش و پرورشی‌ها، اجازه نداریم که به کسی بدون ضابطه مدرسه‌ای را اجاره بدهیم.
- الان فضای آموزشی دولتی اجاره داده می‌شود؟
بله! اگر در آموزش و پرورش مدارسی داریم که به هر طریقی در آموزش دولتی استفاده نشده است، احتمال دارد که اجاره داده شده باشد اما همه ضوابط قانونی رعایت شده است.
- وقتی دانش آموز در آن منطقه وجود دارد چرا فضای دولتی به مدرسه غیردولتی اجاره می‌دهید؟
اگر دانش آموز وجود داشته باشد که اجاره نمی‌دهند، هیچ منطقه‌ای اگر دانش آموز در مدرسه باشد که این کار انجام نمی‌دهد، اولویت اول آموزش و پرورش، تأمین فضا و نیرو برای مدرسه دولتی است. شاید چند مدرسه به دلیل دانش آموز کم ادغام شدند و مدرسه را اجاره داده‌اند، اتفاق افتاده است، نه اینکه دانش آموزی را از مدرسه خارج کنند تا فضا به غیردولتی اجاره داده شود. احساس من این است که چند مورد در فضای عمومی مطرح می‌شود و این موارد را ملاک عمل قرار می‌دهند اما واقعیت این است که این موارد خیلی کم است و در تهران بیشتر از ۲ مورد به این شکل نیستند.
- در افکار عمومی در مورد تهران این موضوع مطرح است که تهران را از مدرسه دولتی تهی کرده‌اند تا آموزش خصوصی شود، حتی رهبر انقلاب در صحبت‌های اخیر خود اعلام کردند که شنیده شده است بخش‌هایی از آموزش و پرورش را می‌خواهند واگذار کنند و نباید اجازه داد که آموزش ملوک الطوایفی شود.
نه بحث این نیست، یک زمانی افکاری در آموزش و پرورش وجود داشت و گفتند این هزینه‌هایی که برای آموزش می‌شود، چرا با قیمت تمام شده به دیگران برای مدیریت واگذار نکنیم. فرمایشات حضرت آقا ناظر بر این موضوع است.
- اگر خانواده‌ها نسبت به شهریه مدارس غیردولتی شکایت داشته باشد، چطور باید پیگیری کند؟
از سه طریق می‌توانند. اول به وسیله سامانه‌ای که شهریه‌های مصوب را می‌بینند، می‌توانند شکایت خود را ثبت کنند. دومین مسیر این است که به ادارات ارزیابی عملکرد و پاسخگویی شکایات در هر منطقه از آموزش و پرورش مراجعه کنند.در کنار این مراحل باید بگویم که در ادارات آموزش و پرورش سراسر کشور در ۵۱۰ منطقه دارای مدارس غیردولتی، مدیر مشارکت‌های مدارس غیردولتی حضور دارد و مردم می‌توانند نسبت به شهریه شکایت را ثبت کنند.از نظر نحوه برخورد نیز مشکل برخورد نداریم چرا که دستورالعمل‌ها کاملا مشخص است.
