به گزارش ایسنا، شکوه خسروی، روز شنبه (سوم خرداد) در همایش یک روزه باستان شناسی به مناسبت هفته میراث فرهنگی در کرمانشاه، با اشاره به کاوش‌های انجام شده در یک مرکز اقتصادی - اداری پنج هزار ساله در منطقه سنجابی کرمانشاه موسوم به تپه تیلینه، گفت: محوطه باستانی تپه تیلینه کرمانشاه سال ۱۳۷۷ توسط دکتر مترجم طی بررسی‌های دشت کوزران شناسایی شد و با توجه به اهمیتی که این محوطه داشت، سال ۱۳۷۶ آن را به ثبت ملی رساندند.
خسروی ادامه داد: این محوطه باستانی در فاصله ۳۵ کیلومتری از شهر کرمانشاه و در کنار رودخانه‌ای به نام مِرِگ قرار گرفته که متاسفانه بخش‌هایی از محوطه توسط رودخانه شسته شده است.
وی اظهارکرد: سال ۱۳۹۹ مجموعه‌ای شامل مواد فرهنگی در این منطقه کشف و در اختیار میراث فرهنگی استان قرار گرفت که در میان این یافته‌ها تعدادی اثر مُهر وجود داشت.
وی افزود: اثرمهر معمولا تکه گِل ورز داده شده‌ای است که روی آن مُهر زده می‌شود و برای قفل کردن در انبارها یا مهر و موم کردن دهانه ظرف، جعبه‌ها، صندوق‌ها، کیسه‌ها، گونی‌ها و سبدها از آن استفاده می‌شده تا نظارت کاملی روی این مخازن صورت گیرد و اجازه سوء استفاده از این اموال داده نشود.
این باستان شناس با بیان اینکه اثر مهرها در دنیای باستان شناسی اهمیت زیادی دارند، تصریح کرد: تاکنون در منطقه زاگرس مرکزی در تعدادی از محوطه‌های باستانی مانند ده سوار، چقاماران و تپه گیان اثرمهرهایی کشف شده که اکثر آنها مربوط به دهه‌های گذشته هستند و تازه‌ترین آنها اثرمهرهای کشف شده در تپه تیلینه کرمانشاه است.
وی در ادامه با اشاره به خاکبرداری‌های غیرمجازی که در محوطه تپه تیلینه در سالهای گذشته انجام شده، عنوان کرد: بنا به شرایط محوطه، حدود دو سال پیش اولین فصل از کاوش‌های باستان شناسی را در محلی که در آن خاکبرداری‌های غیرمجاز شده بود، آغاز کردیم.
سرپرست تیم کاوش باستان شناسی در تپه تیلینه کرمانشاه خاطرنشان کرد: با شروع کاوش‌های باستان شناسی پس از اینکه حدود یک متر از خاک سطحی برداشته شد، با بقایای باستانی مواجه شدیم که مهمترین آنها چاله‌های ذخیره آذوقه بود.
وی افزود: مهمترین یافته‌هایی که ما در این کاوش بدست آوردیم، مجموعه‌ای بزرگ از مهرها و اثرمهرها بود که نشان می‌داد از اثرمُهرها استفاده شده و پس از شکستن دور ریخته شده‌اند.
خسروی با بیان اینکه طی این دو فصل کاوش حدود هفت هزار اثرمهر گِلی در این محوطه کشف شد، گفت: تک تک این اثرمهرها را مورد مطالعه قرار داده‌ایم و این مطالعات هنوز هم ادامه دارد و تمام اطلاعات را به شکل دقیق ثبت و ضبط کرده‌ایم.
وی به تشریح بخشی از نتایج این مطالعات پرداخت و گفت: طبق مطالعات انجام شده، حدود ۱۰۰ مُهر مختلف روی این اثرمهرها خورده شده که نشان می‌دهد افراد مختلفی کالاهای متنوعی را از جاهای گوناگون به این منطقه می‌آورده و داد و ستد انجام شده است.
این باستان شناس تصریح کرد: به منظور تکمیل مطالعات خود، علاوه بر روی اثرمهر که مهر خورده بود، پشت اثرمهرها را نیز مطالعه کردیم که حاکی از آن بود که برای ظروف سفالی ابتدا یک درپوش چرمی روی آنها می‌گذاشتند و بعد با یک ریسمان دور آن را می‌بستند و درنهایت روی آن را با اثرمهر، مهر و موم می‌کردند.
وی با بیان اینکه یافته‌های باستان شناسی در محوطه تپه تیلینه بی نظیر است، عنوان کرد: هرچند تاکنون در برخی مناطق دیگر نیز اثرمهرهایی کشف شده، اما تاکنون به این حجم نبوده است. برای مثال در محوطه باستانی ارسلان تپه ترکیه که حدود ۲۰ سال است در آن کاوش انجام می‌شود، تنها دو هزار اثرمهر کشف شده، در حالی که ما تنها در دو فصل در تپه تیلینه به هفت هزار اثر مهر دست پیدا کرده‌ایم.
خسروی در ادامه گفت: در تلاشیم تا مطالعات آزمایشگاهی را روی یافته‌های تپه تیلینه مانند مهرها، اثر انگشت‌ها و ریسمان‌ها انجام دهیم تا بتوانیم ارتباط جوامع در پنج هزار سال قبل را کشف کنیم.
به گفته این باستان شناس، در محوطه تپه تیلینه کرمانشاه علاوه بر اثرمهرها، حدود ۲۰۰ پیکرک گلی، بقایای جانوری و گیاهی نیز کشف و مورد مطالعه قرار گرفته است.
محوطه سه هکتاری تپه تیلینه کرمانشاه سال ۱۴۰۲ تعیین عرصه و حریم شد.
