افزایش قیمت بی ضابطه قطعات، ورود گسترده قطعات بی کیفیت، تعطیلی ظرفیت های تولید داخلی و ضعف آشکار نهادهای نظارتی، همگی دست به دست داده‌اند تا بازار لوازم یدکی خودرو به یکی از بحران زده ترین بخش های وابسته به صنعت خودرو کشور تبدیل شود. یافتن قطعات با کیفیت این روزها به عنوان چالش اصلی مالکان خودروهای داخلی، مونتاژی و وارداتی تبدیل شده است. قطع برق و نوسان نرخ ارز نیز بر مساله عرضه محصول به بازار لوازم یدکی خودرو تاثیرات منفی داشتند، از سوی شاهد افزایش روز افزون قیمت قطعات در بازار هستیم که ظاهرا نظارت جدی و مستمر بر آن وجود ندارد، برای بررسی این مشکلات با «رضا برنابادی» کارشناس صنعت خودرو به گفت و گو پرداختیم؛
واقعیت این است که بازار لوازم یدکی خودرو در حال حاضر به شدت آشفته است. هیچ الگوی منطقی برای تغییرات قیمتی وجود ندارد؛ افزایش قیمت ها نه تنها تابع نرخ ارز نیست، بلکه کاملا رندوم است.
واقعیت این است که بازار لوازم یدکی خودرو در حال حاضر به شدت آشفته است. هیچ الگوی منطقی برای تغییرات قیمتی وجود ندارد؛ افزایش قیمت ها نه تنها تابع نرخ ارز نیست، بلکه کاملا رندوم است. فروشندگان و واردکنندگان قطعات خودرو به شکل دلخواه، هر ۱۰ تا ۲۰ روز یا نهایتا ماهی یک بار قیمت ها را افزایش می دهند، بدون آنکه این افزایش الزاماً با تغییر در نرخ دلار یا طلا همراه باشد. به‌نوعی می توان گفت که بی قاعدگی در بازار لوازم یدکی خودرو به قاعده تبدیل شده است.
قطعات مربوط به خودروهای چینی طی دو ماه اخیر بیشترین افزایش قیمت را داشتند. تقریبا می توان گفت ماهانه ۵ درصد افزایش قیمت را تجربه کردند، این وضعیت برای بیشتر قطعات خودروهای مذکور یک روند ثابت شده است. گاهی حتی این درصد بالاتر هم می رود، بی آنکه توجیه اقتصادی یا فنی برای آن وجود داشته باشد.
متأسفانه بسیاری از زیرساخت های تولید داخل قطعات خودرو از بین رفته است. سیاست های اشتباهی که طی سال های گذشته توسط متولیان و مسئولین صنعت خودرو اتخاذ شدند، سبب شد بسیاری از تولیدکنندگان واقعی از چرخه خارج شوند. پشت این داستان یک جریان مافیایی قرار دارد که عملا مانع شکل گیری و تثبیت تولید داخلی شده و کشور را وابسته به واردات نگه داشته است.
بازار لوازم یدکی خودرو رها شده است| قطعات خودروهای چینی ماهی ۵ درصد گران می شوند. افزایش کیفیت که فعلا منتفی است؛ ما در بهترین حالت باید امیدوار باشیم که کیفیت بیشتر از این سقوط نکند.
افزایش کیفیت که فعلا منتفی است؛ ما در بهترین حالت باید امیدوار باشیم که کیفیت بیشتر از این سقوط نکند. کیفیت قطعات در حال کاهش دائمی است؛ سامانه های کنترل کیفیت یا وجود ندارند یا بسیار ضعیف و قابل دور زدن هستند. تأییدیه های کیفی هم گاهی با بی مبالاتی صادر می شوند، در حالی‌که محصول اصلا در سطحی نیست که قابل عرضه باشد.
بله، اتفاقی که همین چند روز پیش افتاد نمونه ای گویاست؛ یکی از مشتریان پایه فیلتر آلومینیومی روغن موتور خریده بود. پس از نصب، نشت روغن موتور اتفاق افتاد. وقتی قطعه را باز کردیم، متوجه شدیم ریخته‌گری آلومینیوم به حدی بی‌کیفیت بوده که منفذهایی در بدنه قطعه وجود داشت و از همان منافذ روغن به بیرون تراوش می کرد. دانه های آلومینیوم اصلاً به درستی به هم جوش نخورده بودند. این یعنی فاجعه در تولید و نظارت رخ داده است.
تأثیرات بسیار مخرب است؛ مثلاً اگر شما یک سرسیلندر باکیفیت ۲۰ سال پیش را روی پژو ۴۰۵ می بستید، مطمئن بودید تا ده سال بدون دردسر کار می کرد. اما امروزه سرسیلندرهای جدید حتی اگر تمام مراقبت های فنی مثل تعویض به موقع ضدیخ و روغن را هم انجام دهید، بیش از یک یا دو سال دوام ندارند. نتیجه‌اش چیست؟ خوردگی، آب‌خوردگی، کاهش راندمان حجمی موتور، مشکل در سوپاپ ها، افزایش آلایندگی و در نهایت نیاز به تعمیر مجدد خواهد داشت.
در سطح جهانی نیز خودروها دیگر برای عمر ۳۰ یا ۵۰ ساله طراحی نمی شوند. بیشتر خودروها برای حداکثر ده سال استفاده طراحی می شوند. اما تفاوت اینجاست که در کشورهای دیگر کیفیت در همین بازه تضمین شده است. در حالی که در کشور ما همان حداقل کیفیت هم به درستی رعایت نمی شود.
افزایش دستمزد تعمیرات بسیار محدود است؛ معمولاً بین ۵ تا ۱۰ درصد افزایش داریم. در برخی شهرهای بزرگ مثل تهران، نهایتاً تا ۲۰ درصد افزایش را هم شاهدیم، ولی این افزایش ها اغلب به صورت غیررسمی و در قالب بخشنامه های داخلی هستند. در عمل، سامانه های کنترلی در این بخش سخت گیرانه تر عمل می کنند و اجازه رشد منطقی اجرت را نمی دهند. این مسأله در نهایت باعث می شود برخی تعمیرکاران برای باقی ماندن در رقابت، از کیفیت کار خود بکاهند. اتحادیه‌ها یا قدرت کافی ندارند یا برای تعیین اجرت جدید باید مراحل طولانی‌ا ی طی شود که در عمل فرسایشی و ناکارآمد است. از طرفی افرادی در این فرآیندها نقش دارند که فاقد تخصص لازم هستند و نمی توانند تصمیمات فنی درست بگیرند.
