در معاملات امروز بورس کالا، ایرانخودرو ۳۰۰ دستگاه وانت آریسان ۲ را با قیمت پایه ۴۶۹ میلیون و ۳۵۰ هزار تومان عرضه کرد، اما تنها ۱۷۰ دستگاه به فروش رسید. این در حالی است که قیمت همین خودرو در بازار آزاد به ۶۲۰ میلیون تومان میرسد، یعنی ۱۵۰ میلیون تومان گرانتر از نرخ بورس. تاریخ تحویل این خودروها ۱۶ تیر ۱۴۰۴ اعلام شده است.
عرضه خودرو در بورس کالا از اردیبهشت ۱۴۰۱ آغاز شد، اما در بهمن همان سال به دلیل مخالفت شورای رقابت (بر اساس مصوبه ۵۴۳) و وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) متوقف شد. وزارت صمت معتقد است که تقاضای بالا برای برخی خودروهای ایرانخودرو و سایپا، نسبت به میزان تولید، باعث افزایش قیمت در بورس میشود و این روند بر قیمت سایر خودروها نیز اثر منفی میگذارد. این وزارتخانه همچنین به آماده نبودن زیرساختها اشاره کرده و عرضه خودرو در بورس را عامل آشفتگی بازار میداند.
در مقابل، سازمان بورس و اوراق بهادار و شورای عالی بورس بر وجود زیرساختهای لازم برای عرضه خودرو تأکید دارند. آنها معتقدند که عرضه در بورس کالا نهتنها قیمتها را پایینتر از بازار آزاد نگه میدارد، بلکه سازوکار جریمه تأخیر، خودروسازان را به تحویل بهموقع متعهد میکند. این شفافیت در قیمتگذاری و تحویل، از مزایای اصلی عرضه خودرو در بورس عنوان شده است.
در همین حال، شرکت کرمان موتور قصد دارد ۲۰۰ هزار گواهی اوراق وانت T۹ را در بورس کالا عرضه کند. مدیرعامل سبدگردان کارآمد، بهعنوان عرضهکننده این اوراق، اعلام کرد که در حال حاضر تنها خودروهای لوکس و گرانقیمت وارد بورس خواهند شد و خودروهای معیشتی که در سبد مصرف عمومی مردم قرار دارند، از این عرضه مستثنی هستند.
توقف عرضه خودرو در بورس کالا و اختلافنظر میان نهادهای مختلف، بار دیگر نشاندهنده چالشهای عمیق در مدیریت بازار خودرو ایران است. در حالی که بورس میتواند شفافیت و رقابت را به بازار تزریق کند، موانع موجود از جمله کمبود تولید و سیاستهای متناقض، همچنان مانع بهرهمندی کامل از این ظرفیت هستند.