همشهری آنلاین – گروه سیاسی: از زمانی که دونالد ترامپ در نخستین روز بهمن‌ماه ۱۴۰۳ وارد کاخ سفید شد، موضوع ایران یکی از مهم‌ترین دلمشغولی‌های رئیس‌جمهور در حوزه سیاست‌خارجی بوده؛ رویکردی که طرح مکرر در خواست از ایران برای مذاکره همراه شده‌است. در بیست‌ودومین روز اسفندماه سال‌گذشته بود که فرستاده ویژه دولت امارات، نامه رئیس‌جمهور آمریکا برای رهبرمعظم‌انقلاب را به تهران آورد؛ نامه‌ای که طرح درخواست مذاکره، محور اصلی آن را تشکیل می‌داد.
این نامه در حالی به تهران رسید که پیش از آن و در روزهای میانی بهمن‌ماه، رئیس‌جمهور آمریکا با امضای یک یادداشت اجرایی، رویکردهای خصمانه ضدایرانی خود را در دومین دور ریاست‌جمهوری‌اش کلید زده بود؛ رویکردی که حتی کارشناسان و مقام‌های آمریکایی نیز به نارکارآمدی آن اذعان کرده بودند.
با این وجود اما، ایران برای رفع تحریم‌ها و اعتمادسازی درباره فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌اش وارد مذاکرات غیرمستقیم با نقش‌آفرینی عمان شد و براین اساس نخست دور گفت‌وگوها در بیست‌وسومین روز فروردین‌ماه گذشته در مسقط کلید خورد. درچنین شرایطی با گذشت ۵ دور از این مذاکرات، آنچه بیش از پیش جلب توجه کرده، سبک مذاکراتی آمریکایی‌هاست؛ سبکی که از یک‌سو دم از گفت‌وگو می‌زند و ازسوی دیگر با اعمال تحریم‌ها و تهدیدهای چندوجهی، می‌کوشد فشارها را بر تهران افزایش دهد. در چارچوب چنین رویکردی از زمان حضور دوباره ترامپ در کاخ‌سفید شاهد اقدام‌های خصمانه کاخ‌سفید در قبال تهران بوده‌ایم.
۱
نخستین اقدام خصمانه
اقدام: امضای یاداشت اجرایی علیه ایران
زمان: ۱۶ بهمن‌ماه ۱۴۰۳
هدف: بازگشت به سیاست فشارحداکثری علیه تهران
محتوا: صدور فرمان‌هایی خطاب به دستگاه‌های اجرایی آمریکا، از جمله وزارت خزانه‌داری، وزارت امور خارجه، نماینده دائم آمریکا در سازمان ملل و دادستان کل، به‌منظور طراحی سیاست‌ها و انجام اقدام‌های لازم برای افزایش فشارهای سیاسی – اقتصادی بر ایران
نکته ویژه: ترامپ این سند ضدایرانی را در حالی امضاء کرد که مدعی شد برای این اقدام مردد بوده و آماده گفت‌وگو با رئیس‌جمهور ایران است.
۲
اولین تحریم نفتی
اقدام: اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران در حوزه انرژی، کشتیرانی و نفت
زمان: ۱۸ بهمن‌ماه ۱۴۰۳
نهاد تحریم‌کننده: وزارت خزانه‌داری آمریکا
هدف: تاثیرگذاری برای فروش نفت ایران
محتوا: تحریم یک شبکه بین‌المللی نفتی، شامل ده‌ها فرد و نهاد در حوزه‌های متعدد از جمله در چین، هند، و امارات و همچنین چند کشتی
نکته ویژه: این تحریم‌ها در شرایطی با ادعاهای واهی اعمال شد که همزمان با آن، رئیس‌جمهور آمریکا خواستار مذاکره با ایران شده بود. با این وجود اتهام‌زنی به ایران از یک‌سو و اعمال تحریم‌های جدید علیه جمهوری‌اسلامی، برگ دیگری به کارنامه بی‌صداقتی آمریکایی‌ها اضافه کرد.
۳
ادامه فشارهای نفتی
اقدام: اعمال تحریم‌های تازه علیه شرکت‌ها و مقام‌های نفتی ایران
زمان: ۶ اسفندماه ۱۴۰۳
نهاد تحریم‌کننده: وزارت خزانه‌داری آمریکا
هدف: مانع‌زایی در مسیر فروش نفت ایران با کلان‌راهبرد به کاهش حداکثری صادرات نفتی جمهوری‌اسلامی
محتوا: تحریم ۱۶ شرکت و ۱۳ کشتی مرتبط با صنعت نفت ایران و همچنین قرار دادن نام عباس اسدروز، مدیرعامل شرکت پایانه‌های نفتی ایران، حمید بورد، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، غلامحسین گرامی، رئیس پایانه میعانات گازی پارس‌جنوبی، علی میری، سرپرست پایانه نفتی خارک و علی معلمی، سرپرست پایانه نفتی شمال در فهرست تحریم‌ها
نکته ویژه:اعمال این تحریم بیش از هر چیز از تمرکز محوری واشنگتن بر تحریم‌های حوزه نفتی ایران حکایت داشت. در این تحریم «زنجیره فروش نفت ایران» هدف اصلی بود.
۴
تحریم در آستانه مذاکره
اقدام: تحریم تازه علیه حوزه حمل و نقل دریایی ایران
زمان: ۲۱ فروردین‌ماه ۱۴۰۴
نهاد تحریم‌کننده: وزارت خزانه‌داری آمریکا
هدف: ایجاد اخلال راهبردی در توان لجستیکی ایران در حوزه صادرات نفت و تکمیل حلقه فشارهای اقتصادی علیه جمهوری اسلامی
محتوا: اعمال تحریم‌هایی علیه چند شرکت و کشتی که مسئول تسهیل حمل‌ونقل نفت ایران در چارچوب هدف قرار دادن «ناوگان سایه» ایران
نکته ویژه: این تحریم در شرایطی اعمال شد که قرار بود حدود دو روز دیگر عراقچی و ویتکاف، نخستین دور مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا را در عمان کلید بزنند.
۵
هدف؛ خریداران نفت ایران
اقدام: تحریم یک پالایشگاه کوچک چینی به دلیل واردات نفت از ایران
زمان: ۲۷ فروردین‌ماه ۱۴۰۴
نهاد تحریم‌کننده: وزارت خزانه‌داری آمریکا
هدف: افزایش فشارها بر خریداران نفت ایران، از جمله در چین، به عنوان یکی از مهم‌ترین کشورهای واردکننده نفت ایران
محتوا: تحریم پالایشگاه مستقل چینی موسوم به «قوری» به نام «شاندونگ شنگ‌سینگ کمیکال» به‌دلیل خرید بیش از یک میلیارد دلار نفت خام ایران. همچنین ۶ شرکت و ۵ نفتکش دیگر نیز هدف تحریم قرارگرفتند.
نکته ویژه: دور تازه تحریم‌های ضدایرانی آمریکا در شرایطی اعمال شد که تنها حدود ۵ روز قبل از آن، نخستین دور از مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در مسقط آغاز شده بود.
۶
تحریم‌های تازه موشکی
اقدام: اعمال تحریم‌هایی مرتبط با برنامه موشکی ایران
زمان: ۹ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴
نهاد تحریم‌کننده: وزارت خزانه‌داری
هدف: ایجاد مانع در مسیر توسعه توانمندی‌های موشکی و تسلیحاتی ایران
محتوا: تحریم ۶ نهاد و ۶ فرد مستقر در ایران و چین به‌دلیل همکاری در راستای تهیه مواد اولیه موشک‌های بالستیک ایرانی
نکته ویژه: دور جدید تحریم‌های موشکی آمریکا علیه ایران در شرایطی اعمال شد که ۳ روز پیش از آن، یعنی در ۶ اردیبهشت‌ماه، سومین دور مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در مسقط برگزار شده بود.
۷
ادامه تحریم‌های نفتی
اقدام: اعمال تحریم‌های تازه علیه بنادر، نفت‌کش‌ها و افراد مرتبط با نفت ایران
زمان: ۱۸ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴
نهاد تحریم‌کننده: وزارت خزانه‌داری
هدف: تاثیرگذاری بر مبادلات نفتی ایران و چین و منصرف کردن خریداران چینی از مبادله با جمهوری‌اسلامی
محتوا: تحریم یک پالایشگاه، ۳ بندر در استان «شاندونگ» چین، چند شرکت حمل‌ونقل و نفتکش و ۳ شرکت مالک کشتی‌ها به دلیل نقش‌آفرینی در صادرات نفت ایران
نکته ویژه: دور جدید تحریم‌های نفتی در شرایطی اعمال شد که قرار بود چهارمین دور از مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا، پس از مدتی وقفه، ۲۱ اردیبهشت‌ماه در عمان برگزار شود.
۸
تحریم؛ یک روز پس از مذاکره
اقدام: اعمال تحریم علیه یک شرکت صنعتی
زمان: ۲۲ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴
نهاد تحریم‌کننده: وزارت خزانه‌داری آمریکا
هدف: تنگ‌تر کردن حلقه تحریمی علیه صنایع ایران
محتوا: قرار دادن نام ۳ شهروند و همچنین یک شرکت ایرانی (فناوران آینده‌نگر پویا پارس) در فهرست تحریم‌ها با ادعای مرتبط بودن به سازمان پژوهش و نوآوری دفاعی ایران (سپند)
نکته ویژه: تحریم‌های جدید علیه شرکت‌ها و شهروندان ایرانی یک روز پس از آن اعمال شد که عراقچی و ویتکاف چهارمین دور مذاکرات را در عمان برگزار کردند.
۹
اصرار بر تحریم‌های موشکی
اقدام: اعمال تحریم‌های جدید موشکی علیه ایران و چین
زمان: ۲۵ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴
نهاد تحریم‌کننده: هماهنگی وزارت امورخارجه و وزارت بازرگانی آمریکا
هدف: ایجاد اختلال در زنجیره تامین فناوری برنامه موشکی جمهوری‌اسلامی و جلوگیری از دستیابی تهران به فناوری‌های پیشرفته
محتوا: اعمال تحریم‌هایی علیه ۶ فرد و ۱۲ نهاد و شرکت در ایران، چین و هنگ‌کنگ
نکته ویژه: این تحریم‌ها در شرایطی اعمال شد که پس از پایان دور چهارم مذاکرات در حدود ۴ روز قبل، ارزیابی‌های بین‌المللی، ترسیم‌کننده چشم‌انداز رو به جلویی در گفت‌وگوها بود.
۱۰
یک اقدام خصمانه جدید
اقدام: تحریم های جدید علیه بخش ساخت و ساز ایران
زمان: یک خردادماه ۱۴۰۴
نهاد تحریم‌کننده: وزارت امورخارجه آمریکا
هدف: ایجاد فشارهای فزاینده بر صنعت هسته‌ای و موشکی ایران با ادعای تحریم مواد خاص با کاربردهای دوگانه
محتوا: ارائه فهرستی جدید ازسوی وزارت خارجه آمریکا شامل ۱۰ ماده راهبردی که از این پس شامل تحریم‌های آمریکا خواهد بود. براساس این تصمیم، هر شخص یا نهادی که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم این مواد را به ایران بفروشد، منتقل یا تأمین کند، مشمول تحریم‌های اجباری خواهد شد؛ موادی شامل آلیاژ نیکل-کروم، آلومینیوم مخصوص، مس تنگستن و مواد انفجاری نظیر «EDM-۱۱» و «EDM-۱۴A»
نکته ویژه: تحریم‌های جدید در شرایطی اعلام شد که قرار بود فردای انتشار این فهرست تحریمی، یعنی در دوم خردادماه، دور پنجم مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در رم، پایتخت آمریکا برگزار شود.
