پژوهشگران در یافتهای جالب به این نتیجه رسیدهاند که مدفوع پنگوئنها میتواند بهطور غیرمنتظرهای در خنک نگهداشتن قطب جنوب تأثیر داشته باشد. براساس مقالهای که در نشریه «Communications Earth & Environment» منتشر شده، آمونیاکی که از فضولات پنگوئنها متصاعد میشود، میتواند با تحریک شکلگیری ابرها، در کاهش دمای منطقه نقش داشته باشد.
این فرایند با مشارکت 2 عامل کلیدی شکل میگیرد؛ پنگوئنها و فیتوپلانکتونهای اقیانوسی که با هم به تولید ذرات شکلدهنده ابرها کمک میکنند. زمانی که آمونیاک مدفوع پنگوئنها با ترکیبات گوگردی آزادشده از فیتوپلانکتونها ترکیب میشود، ذرات بسیار ریز موجود در هوا، موسوم به آئروسل، بهعنوان بذرهای اولیه تشکیل ابر عمل میکنند؛ این ذرات به شکلگیری ابرهایی کمک میکنند که میتوانند بخشی از نور خورشید را بازتاب دهند و موجب خنکتر شدن سطح زمین شوند.
این پژوهش در منطقهای نزدیک به پایگاه «مارامبیو» در آرژانتین در شبهجزیره قطب جنوب انجام شد که در آن کلونی 60 هزار عددی پنگوئنهای آدلی زندگی میکنند. محققان طی 3 ماه تابستان که فعالیت فیتوپلانکتونها در اوج است و پنگوئنها نیز بسیار فعالاند، سطح آمونیاک، جهت باد و غلظت ذرات آئروسل را اندازه گرفتند.
یافتهها نشان میدهد زمانی که باد از سمت کلونی پنگوئنها به تجهیزات اندازهگیری میوزید، غلظت آمونیاک در هوا تا بیش از هزار برابر مقدار پایه افزایش پیدا میکرد. حتی پس از اینکه پنگوئنها کلونی را ترک کردند، زمین آغشته به فضولات آنها همچنان مانند کودی که بهآرامی رها میشود، آمونیاک را به جو آزاد میکرد.
اثر مدفوع پنگوئنها بهحدی بود که در برخی موارد، پس از افزایش سطح آمونیاک، فقط طی چند ساعت مهی غلیظ در منطقه تشکیل میشد. رد شیمیایی ذرات معلق نیز بهوضوح منبع آمونیاک را به فضولات پنگوئنها نسبت میداد.
به گفته «متیو بویر»، نویسنده اصلی این مطالعه از دانشگاه «هلسینکی»، این فرایند همافزای طبیعی بین پنگوئنها و فیتوپلانکتونهاست که تولید ذرات آئروسل را تقویت میکند. او هشدار میدهد کاهش جمعیت پنگوئنها میتواند دمای موضعی در تابستانهای قطب جنوب را افزایش دهد، گرچه این موضوع هنوز در حد فرضیه است.
مشخص نیست این اثر دقیقاً چقدر میتواند بر تعادل گرمایی زمین اثر بگذارد اما مطالعات نشان میدهد اکوسیستمهای طبیعی حتی از طریق عناصری غیرمنتظره مثل مدفوع حیوانات، نقشی اساسی در تنظیم اقلیم دارند. ازآنجاییکه قطب جنوب از سریعترین مناطق درحال گرم شدن زمین است، درک این فرایندهای محلی اهمیت زیادی دارد.
این یافته بار دیگر نشان میدهد حیات وحش و تنوع زیستی فقط ارزش زیباشناختی یا بومشناسی ندارند، بلکه در بقای ما و مقابله با تغییرات اقلیمی نیز تأثیرگذارند؛ حتی اگر این تأثیر از دل فضولات پنگوئنها بیرون بیاید.