در چند سال اخیر، دیفای با پشتوانه فناوری بلاک چین توانسته جایگاه مهمی در دنیای مالی پیدا کند. بسیاری از پروژه‌ها و توکن‌هایی که روزی ناشناخته بودند، حالا به بخش مهمی از سبد سرمایه‌گذاران تبدیل شده‌اند. در این مسیر، شناخت بهترین ارزهای دیفای می‌تواند برای تصمیم‌گیری‌های مالی نقش کلیدی داشته باشد.
در این مطلب قرار است با چند نمونه از بهترین ارزهای دیفای ۲۰۲۵ آشنا شویم . همچنین روش‌های سرمایه‌گذاری و نکات کلیدی برای انتخاب پروژه‌های مناسب را بررسی می‌کنیم تا دیدی روشن‌تر نسبت به آن پیدا کنیم. با ما همراه باشید.
در سال‌های اخیر، دیفای (DeFi) به یکی از جریان‌های اصلی در دنیای ارز دیجیتال تبدیل شده و کاربران را قادر ساخته بدون نیاز به بانک، امور مالی خود را انجام دهند. بستر اصلی رشد این حوزه بلاک چین اتریوم (Ethereum) است که با قراردادهای هوشمند، زیرساختی شفاف و غیرمتمرکز فراهم کرده است.
بیشتر بخوانید: دیفای چیست
پروژه‌هایی مثل یونی سواپ (Uniswap)، میکر دائو (MakerDAO)، DAI و آوی (Aave) از بازیگران اصلی این فضا هستند و ابزارهای مالی مهمی را ارائه می‌دهند.
در این میان، پروتکل‌هایی نظیر چین لینک (Chainlink)، پنکیک سواپ (PancakeSwap)، سوشی سواپ (Sushiswap) و کرو فایننس (Curve Finance) هم نقش کلیدی در تأمین داده و نقدینگی ایفا کرده‌اند. پروژه‌هایی مانند لیدو دائو (LidoDAO)، آوالانچ (Avalanche) و کامپاند (Compound) نیز به توسعه خدمات استیکینگ و مقیاس‌پذیری کمک کرده‌اند.
دیفای همچنان در حال رشد است و با ورود پروژه‌های نوظهوری مثل هایپرلیکوئید و ژوپیتر، آینده دیفای هیجان‌انگیزتر از همیشه به نظر می‌رسد. در ادامه، بهترین ارزهای دیجیتال دیفای را بررسی خواهیم کرد.
یونی سواپ یکی از پیشگامان صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) است که با بهره‌گیری از مدل بازارساز خودکار (AMM) بر بستر اتریوم فعالیت می‌کند. این پروتکل امکان تبادل توکن‌ها را بدون نیاز به واسطه فراهم می‌سازد و نقش کلیدی در توسعه دیفای ایفا کرده است.
بیشتر بخوانید: بازارساز خودکار چیست
در حال حاضر، ارزش کل قفل‌شده (TVL) در یونی سواپ حدود ۴.۸۳ میلیارد دلار است که بخش عمده‌ای از آن در شبکه اتریوم قرار دارد. این میزان TVL، یونی سواپ را به یکی از بزرگ‌ترین پروتکل‌های دیفای تبدیل کرده است.
بیشتر بخوانید: یونی سواپ چیست
یونی سواپ به‌دلیل ساختار غیرمتمرکزش، امکان تبادل آزاد و شفاف دارایی‌های دیجیتال را برای کاربران فراهم کرده است. این پلتفرم به کمک قراردادهای هوشمند، امنیت بیشتری را در انجام تراکنش‌ها ارائه می‌دهد و کاربران با مشارکت در تأمین نقدینگی، می‌توانند توکن UNI دریافت کنند.
با این حال، محدود بودن مبادلات به توکن‌های سازگار با اتریوم، نیاز به پرداخت کارمزد با ETH و الزام استفاده از کیف پول‌های غیرامانی، از چالش‌های اصلی آن محسوب می‌شود.
مزایا:
معایب:
آوه یکی از پروتکل‌های پیشرو در حوزه دیفای است که امکان وام‌دهی و وام‌گیری دارایی‌های دیجیتال را بدون نیاز به واسطه فراهم می‌کند. کاربران می‌توانند با سپرده‌گذاری دارایی‌های خود در استخرهای نقدینگی سود کسب کنند یا با وثیقه‌گذاری، وام دریافت کنند. این پروتکل روی چندین بلاک چین از جمله اتریوم، آوالانچ و آربیتروم فعال است.
ارزش کل قفل‌شده در آوه حدود ۲۳.۸ میلیارد دلار است که بخش عمده آن مربوط به شبکه اتریوم است و میزان دارایی‌های وام‌گرفته شده به ۱۵.۴۸ میلیارد دلار می‌رسد. آوه روی ۱۴ شبکه بلاک چینی فعال بوده و استیبل‌کوین اختصاصی GHO را ارائه می‌دهد که به صورت ۱:۱ با دلار آمریکا هم‌بستگی دارد و کاربران می‌توانند آن را با وثیقه‌گذاری ضرب کنند.
پلتفرم آوه امکان وام‌دهی و وام‌گیری غیرمتمرکز را فراهم کرده و با نسخه سوم خود، هزینه‌ها را کاهش و سرعت تراکنش‌ها را افزایش داده است. کار با آوه نسبتاً ساده است، اما برخی بخش‌ها ممکن است نیاز به مطالعه مستندات داشته باشد. این پروتکل گزینه‌ای مناسب برای کاربران حرفه‌ای است که می‌خواهند دارایی‌های دیجیتال خود را به‌صورت فعال مدیریت کنند.
مزایای آوه:
معایب آوه:
چین لینک یک شبکه اوراکل غیرمتمرکز است که با ارائه داده‌های دقیق و قابل اعتماد از منابع خارج از زنجیره، به قراردادهای هوشمند در دیفای امکان دسترسی به اطلاعات واقعی را می‌دهد. این قابلیت برای عملکرد صحیح پروتکل‌های دیفای مانند وام‌دهی، استیبل کوین‌ها و معاملات بسیار حیاتی است. ارزش کل قفل‌شده مرتبط با چین لینک حدود ۴۵.۹۲ میلیون دلار است و بیش از ۳۲ میلیارد دلار را در پروتکل‌های دیفای مختلف ایمن می‌کند.
بیشتر بخوانید: چین لینک چیست
علاوه بر تأمین داده‌های قیمتی، چین لینک خدماتی مانند تابع تصادفی قابل اثبات (VRF) و پروتکل تعامل‌پذیری بین زنجیره‌ای (CCIP) ارائه می‌دهد. این امکانات به توسعه‌دهندگان دیفای کمک می‌کند تا برنامه‌های پیشرفته‌تر و نوآورانه‌تری بسازند.
چین لینک به‌عنوان یکی از پیشروهای اوراکل غیرمتمرکز، اتصال امن قراردادهای هوشمند به داده‌های خارج از زنجیره را فراهم می‌کند که برای دیفای حیاتی است. این شبکه از مقیاس‌پذیری بالا، یکپارچگی داده‌ها و همکاری با سایر بلاک چین‌ها برخوردار است و گزینه‌ای قابل اعتماد به شمار می‌رود.
با این حال، هزینه‌های عملیاتی بالا، محدودیت در انعطاف‌پذیری داده‌ها و متن‌باز بودن سیستم از معایب آن محسوب می‌شوند که ممکن است برخی کاربردها و کاربران را محدود کند.
مزایا:
معایب:
پروتکل میکر (Maker Protocol) یکی از پروژه‌های قدیمی و یکی از بهترین ارزهای دیفای است که روی بلاک چین اتریوم ساخته شده و با استفاده از آن، استیبل‌کوین DAI تولید می‌شود. میکر دائو به‌عنوان یک سازمان مستقل غیرمتمرکز، اداره این پروتکل را برعهده دارد. دارندگان توکن MKR می‌توانند در رأی‌گیری‌ها شرکت کنند و در تصمیم‌گیری‌های مربوط به آینده پروتکل نقش داشته باشند.
بیشتر بخوانید: ارز دای و میکردائو چیست
در حال حاضر مجموع دارایی قفل‌شده در میکر بیش از ۵.۶۹ میلیارد دلار است. کاربران می‌توانند با وثیقه‌گذاری دارایی‌های دیجیتال، DAI تولید کرده و از آن برای معاملات، پس‌انداز یا سرمایه‌گذاری استفاده کنند. این ساختار، امکان دسترسی غیرمتمرکز به وام‌ها را فراهم کرده و جایگاه میکر را در میان پلتفرم‌های مطرح دیفای تثبیت کرده است.
پروتکل میکر یکی از پروژه‌های پیشرو دیفای است که با استیبل‌کوین DAI به‌عنوان پایه اصلی اکوسیستم اتریوم شناخته می‌شود و بر عدم وابستگی به واسطه‌های متمرکز تأکید دارد. این پروتکل نقش مهمی در توسعه دیفای ایفا کرده است.
با این حال، بحران سال ۲۰۲۰ و ورود دارایی‌های متمرکز به‌عنوان وثیقه چالش‌هایی در عملکرد و تمرکززدایی آن ایجاد کرده است.
مزایا:
معایب:
لیدو دائو یکی از دیگر از بهترین ارزهای دیفای در حوزه لیکوئید استیکینگ (liquid staking) است که به کاربران امکان می‌دهد دارایی‌های اثبات سهام (PoS) خود مانند اتریوم، سولانا و پالیگان را بدون قفل شدن بلندمدت، استیک کنند. در ازای استیک، توکن‌هایی مانند stETH دریافت می‌شود که می‌توان آن‌ها را در سایر پروتکل‌های دیفای برای کسب سود بیشتر استفاده کرد.
بیشتر بخوانید: استیکینگ چیست
این ویژگی باعث شده لیدو به‌عنوان راه‌حلی انعطاف‌پذیر برای مشارکت در شبکه‌های PoS بدون نیاز به زیرساخت‌های پیچیده شناخته شود.
لیدو بیش از ۲۳ میلیارد دلار دارایی قفل‌شده دارد. این موفقیت به‌واسطه پشتیبانی از چندین بلاک چین و ارائه توکن‌های نقدشونده‌ای مانند stETH، stMATIC و stSOL حاصل شده است. لیدو با بیش از ۱۰۰ ادغام در اکوسیستم دیفای، امکان استفاده گسترده از توکن‌های استیک‌شده را در پلتفرم‌های مختلف فراهم کرده است.
لیدو دائو یکی از محبوب‌ترین راه‌حل‌های لیکوئید استیکینگ است که به کاربران امکان می‌دهد ضمن استیک کردن دارایی، نقدشوندگی خود را حفظ کنند. این پروتکل با ارائه توکن‌های مشتقه مانند stETH، مشارکت را برای همه کاربران، حتی بدون دانش فنی یا مقدار زیاد دارایی، فراهم کرده است.
با این حال، وابستگی به قراردادهای هوشمند و احتمال تمرکز قدرت در میان برخی اعتبارسنج‌ها، از جمله نگرانی‌های اصلی در استفاده از لیدو به‌شمار می‌رود.
مزایا:
معایب:
آوالانچ یک بلاک چین پرسرعت و مقیاس‌پذیر است که با بهره‌گیری از الگوریتم اجماع اختصاصی خود، توانایی پردازش هزاران تراکنش در ثانیه را دارد. این شبکه با تمرکز بر سه عامل اصلی یعنی سرعت، امنیت و تمرکززدایی طراحی شده و توانسته تعادلی قابل‌توجه میان آن‌ها برقرار کند. همین ویژگی‌ها آوالانچ را به گزینه‌ای مناسب برای توسعه اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز، به‌ویژه در حوزه دیفای تبدیل کرده است.
بیشتر بخوانید: آوالانچ چیست
در حال حاضر، ارزش کل قفل‌شده در آوالانچ حدود ۱.۴۸ میلیارد دلار برآورد می‌شود و پروتکل‌هایی مانند Aave و SushiSwap روی آن فعالیت دارند. سازگاری کامل با ماشین مجازی اتریوم باعث شده پروژه‌های دیفای مختلف به‌راحتی به این شبکه مهاجرت کنند. تمرکز آوالانچ بر تراکنش‌های سریع و کم‌هزینه، آن را به یکی از بسترهای محبوب در میان کاربران دیفای بدل کرده است.
در ادامه، به معرفی برخی از بهترین پروژه‌های دیفای در شبکه آوالانچ می‌پردازیم که در سال ۲۰۲۵ توجه بسیاری را جلب کرده‌اند:
پلتفرم آوالانچ با ارائه سرعت پردازش بالا و ساختار تشویقی مناسب، توانسته توجه بسیاری را در دنیای دیفای جلب کند. این شبکه برای میزبانی پروژه‌های مختلف بلاک چینی، از جمله برنامه‌های مالی غیرمتمرکز، متاورس و بازی‌های مبتنی بر بلاک چین طراحی شده است.
با این حال، رقابت شدید با اتریوم و نیاز به استیک حداقل ۲,۰۰۰ توکن AVAX برای اعتبارسنجی، چالش‌هایی جدی ایجاد کرده است.
مزایا:
معایب:
ثورچین یک پروتکل چندارزی با ساختار کراس‌چین است که به کاربران امکان می‌دهد توکن‌های مختلف از شبکه‌های متفاوت مانند بیت کوین و اتریوم را بدون نیاز به واسطه، مستقیماً با هم مبادله کنند. این ویژگی باعث شده تا محدودیت‌های شبکه‌های بومی در تبادل دارایی‌های دیجیتال برطرف شود.
نقش ثورچین در دیفای بسیار مهم است، زیرا با ایجاد محیطی سازگار و غیرمتمرکز، نقدینگی بیشتری را به بازار وارد می‌کند و کاربران را قادر می‌سازد تا با واریز دارایی‌های خود به استخرهای نقدینگی سود کسب کنند. در حال حاضر ارزش کل قفل شده در این پلتفرم برابر با ۱۵۷ میلیون دلار است.
در اکوسیستم دیفای ثورچین، پروژه‌های متعددی فعالیت می‌کنند که هرکدام خدمات خاصی را ارائه می‌دهند. در ادامه، به معرفی برخی از بهترین پروژه‌های دیفای در این اکوسیستم می‌پردازیم:
ثورچین با قابلیت‌های پیشرفته‌ای مثل عملکرد کراس‌چین و تمرکز کامل بر غیرمتمرکز بودن، یکی از پروژه‌های مطرح در دنیای دیفای محسوب می‌شود. کاربران می‌توانند از طریق استیکینگ و تامین نقدینگی درآمد منفعل کسب کنند و امنیت بالای شبکه باعث حفظ سرمایه‌ها شده است.
با این حال، پیچیدگی برای مبتدیان، نوسانات شدید قیمت و وابستگی به بازار دیفای از جمله چالش‌های مهم این پروژه هستند.
مزایا:
معایب:
پنکیک سواپ یک صرافی غیرمتمرکز (DEX) مبتنی بر زنجیره هوشمند بایننس است که به کاربران امکان می‌دهد بدون نیاز به واسطه، توکن‌ها را به صورت مستقیم و سریع مبادله کنند. این پلتفرم با استفاده از بازارساز خودکار نقدینگی را فراهم می‌کند و نقش مهمی در تسهیل معاملات دیفای ایفا می‌کند.
ارزش کل قفل شده (TVL) پنکیک سواپ در حال حاضر حدود ۱.۷۶ میلیارد دلار است. این پلتفرم امکانات متنوعی مثل استیکینگ، فارمینگ و شرکت در قرعه‌کشی‌ها را نیز ارائه می‌دهد که به جذب کاربران و توسعه اکوسیستم دیفای کمک می‌کند.
پنکیک سواپ با مدل توکنومیکس کاهشی و امکان استیکینگ انعطاف‌پذیر، فرصتی مناسب برای کسب درآمد غیرفعال در دیفای فراهم می‌کند. سرعت بالا و کارمزد پایین تراکنش‌ها از دیگر نقاط قوت این پلتفرم است که آن را برای کاربران جذاب می‌کند. در مقابل، وابستگی به زنجیره هوشمند بایننس و پیچیدگی مفاهیم دیفای برای تازه‌واردان از چالش‌های این پروژه محسوب می‌شود.
مزایا پنکیک سواپ:
معایب پنکیک سواپ:
هایپرلیکوئید یک پلتفرم معامله غیرمتمرکز با کارایی بالا است که روی بلاک چین لایه یک خود ساخته شده و خدمات معامله قراردادهای دائمی و معاملات اسپات را ارائه می‌دهد. این پلتفرم با استفاده از مدل دفتر سفارش زنجیره‌ای، تمام تراکنش‌ها را روی بلاک چین ثبت می‌کند و سرعتی مشابه صرافی‌های متمرکز فراهم می‌کند. ارزش کل قفل شده در این پلتفرم برابر با ۱۷ میلیون دلار است.
نقش هایپرلیکوئید در دیفای افزایش امنیت، شفافیت و سرعت معاملات غیرمتمرکز است که به معامله‌گران امکان استفاده از اهرم تا ۵۰ برابر و نقدینگی عمیق را می‌دهد. این ویژگی‌ها باعث شده است تا کاربران بتوانند معاملات بزرگ را با ثبات قیمت و کارایی بالا در محیطی کاملاً غیرمتمرکز انجام دهند.
در ادامه، برخی از برترین پروژه‌های دیفای فعال در اکوسیستم هایپرلیکوئید را معرفی می‌کنیم:
هایپرلیکوئید به‌دلیل امکانات پیشرفته معاملاتی و سرعت بسیار بالا در انجام تراکنش‌ها، یکی از پلتفرم‌های محبوب در فضای دیفای است. همچنین، استخرهای نقدینگی متعلق به جامعه باعث شده کاربران بتوانند به‌صورت غیرمتمرکز مشارکت داشته باشند. با این حال، این پلتفرم هنوز از سپرده‌های فیات پشتیبانی نمی‌کند و برای تازه‌واردان کمی پیچیده به نظر می‌رسد.
مزایا:
معایب:
ژوپیتر یک سامانه تجمعی غیرمتمرکز برای سواپ توکن‌هاست که روی بلاک چین سولانا ساخته شده و با مسیریابی معاملات بین چندین صرافی غیرمتمرکز، سریع‌ترین و کم‌ترین لغزش را فراهم می‌کند. این پلتفرم با ارائه امکاناتی مشابه صرافی‌های متمرکز، نقش مهمی در توسعه و تسهیل استفاده از دیفای روی سولانا دارد. ارزش کل قفل‌شده ژوپیتر در حدود ۲.۵ میلیارد دلار است.
ژوپیتر با داشتن اکوسیستم قوی، فرصت‌های متنوعی برای کسب درآمد و مشارکت فعال کاربران فراهم می‌کند. این پلتفرم با برنامه‌های تشویقی و برنامه‌های بلندمدت تلاش می‌کند کاربران را به مشارکت بیشتر ترغیب کند. اما نوسانات قیمتی بالا، پیچیدگی در توزیع ایردراپ و نگرانی‌های جامعه درباره عدالت، از چالش‌های مهم این پروژه به شمار می‌روند.
مزایا:
معایب:
پروژه‌های برتر دیفای هرکدام با رویکرد متفاوتی به توسعه امور مالی غیرمتمرکز پرداخته‌اند. مثلاً یونی سواپ با تمرکز بر تبادل غیرمتمرکز، آوه در زمینه وام‌دهی، و لیدو در حوزه لیکویید استیکینگ فعالیت می‌کنند. هرکدام از این پروژه‌ها با توجه به عملکرد و ارزش قفل‌شده، نقش مهمی در اکوسیستم دیفای دارند.
در این میان، چین لینک به‌عنوان ارائه‌دهنده داده‌های خارج از زنجیره و میکر دائو به‌عنوان صادرکننده استیبل‌کوین غیرمتمرکز DAI شناخته می‌شوند. تفاوت در کاربردها، میزان ادغام در دیفای، و مدل اقتصادی توکن، این پروژه‌ها را از یکدیگر متمایز کرده است. در جدول زیر می‌توانید مقایسه‌ای از مهم‌ترین ویژگی‌های این پروتکل‌ها را ببینید.
| ویژگی‌ها | یونی سواپ (UNI) | آوه (AAVE) | چین لینک (LINK) | میکر دائو (MKR) | لیدو دائو (LDO) |
| نوع کاربرد | صرافی غیرمتمرکز | وام‌دهی و وام‌گیری | اوراکل غیرمتمرکز | تولید استیبل‌کوین DAI | لیکویید استیکینگ |
| ارزش کل قفل‌شده | ۴.۸۳ میلیارد دلار | ۲۳.۸ میلیارد دلار | ۴۵.۹۲ میلیون دلار | ۵.۶۹ میلیارد دلار | ۲۳ میلیارد دلار |
| بلاک چین‌های پشتیبانی‌شده | اتریوم | اتریوم، آوالانچ و… | چندین بلاک چین | اتریوم | اتریوم، سولانا و… |
| استیبل‌کوین اختصاصی | ندارد | GHO | ندارد | DAI | ندارد |
| کاربرد توکن بومی | حاکمیت، پاداش نقدینگی | حاکمیت، مشوق مالی | پرداخت خدمات اوراکل | حاکمیت پروتکل | حاکمیت و رأی‌گیری |
| ویژگی برجسته | تبادل سریع و ساده | وام فوری و بدون واسطه | اتصال داده‌های واقعی | ساخت و مدیریت DAI | استیکینگ نقدشونده |
سرمایه گذاری در دیفای با روش‌هایی متنوع همراه است که هرکدام میزان ریسک، بازده و نقدشوندگی خاصی دارند. کاربران می‌توانند با ارائه نقدینگی، وام‌دهی یا استیکینگ دارایی‌ها، درآمد غیرفعالی کسب کنند. این روش‌ها اغلب بدون واسطه انجام می‌شوند و از قراردادهای هوشمند بهره می‌برند.
برای سرمایه‌گذاری موفق در دیفای، توجه به برخی نکات کلیدی می‌تواند ریسک‌ها را کاهش داده و بازدهی را افزایش دهد. انتخاب پروژه مناسب نیاز به بررسی دقیق ویژگی‌ها، امنیت، تیم توسعه‌دهنده و وضعیت بازار دارد. در ادامه، مهم‌ترین نکاتی که هنگام ورود به دیفای باید در نظر بگیرید آورده شده است:
دیفای مجموعه‌ای از خدمات مالی غیرمتمرکز است که بر بستر بلاک چین و بدون واسطه فعالیت می‌کند.
مزایای آن شامل کنترل کامل دارایی و بازدهی بالا است، اما ریسک‌هایی مانند هک یا نوسان بازار هم وجود دارد.
می‌توان آن‌ها را از طریق صرافی‌های غیرمتمرکز یا متمرکز با اتصال کیف پول خریداری کرد.
پلتفرم‌هایی مانند Aave و Uniswap از شناخته‌شده‌ترین و معتبرترین گزینه‌ها هستند.
دیفای بدون واسطه و شفاف است، اما امور مالی سنتی با نظارت نهادهای مرکزی و قوانین دولتی اداره می‌شود.
سرمایه‌گذاری در دیفای می‌تواند فرصت‌های سودآوری زیادی به همراه داشته باشد، به‌ویژه برای افرادی که به‌دنبال کنترل کامل دارایی خود هستند. با این حال، ماهیت غیرمتمرکز این فضا باعث می‌شود مسئولیت بررسی، انتخاب پروژه‌های معتبر و مدیریت ریسک کاملاً بر عهده کاربر باشد. بنابراین، درک دقیق از ساختار دیفای و فناوری بلاک چین برای ورود به این حوزه ضروری است.
با رشد سریع اکوسیستم دیفای، ابزارها و خدمات متنوع‌تری در دسترس کاربران قرار گرفته است؛ از استیکینگ گرفته تا وام‌دهی و ییلد فارمینگ. اما همین تنوع می‌تواند باعث سردرگمی یا انتخاب اشتباه شود، اگر اصول بررسی پروژه‌ها و ارزیابی ریسک رعایت نشود. آموزش دیفای و شناخت بهترین توکن‌های دیفای، انتخاب آگاهانه و به‌روز بودن با تحولات این حوزه، کلید موفقیت در سرمایه‌گذاری در دیفای است.
