همشهری آنلاین، فاطمه عباسی: سنگلج را در زمان پهلوی نخست از میان بردند. این بخش نیز گسترهای کوچکتر یافت و شاهپور یا شاپور نام گرفت که امروزه به نام وحدت اسلامی شناخته میشود. یکی از سازههای قدیمی و مهم این خیابان، بازار شاپور است. قدمت بازارچه شاپور سابق و شهید طرخانی امروز به بعد از دوره ناصرالدینشاه و زمان گسترش حصار تهران میرسد. بازارچه طرخانی یکی از معدود بازارچههای محلی باقیمانده از تهران قدیم است که هنوز هم مغازههای محلی در آن به کسبوکار مشغولند. بخش مسقف این بازارچه در ورودی میدان وحدت اسلامی قرار دارد.
نام قدیمیتر آن بازار قوامالدوله بوده؛ چراکه در زمان شاهطهماسب صفوی بازاری در محل فعلی این بازار در دروازه قزوین ساخته شده بود که در عصر ناصری برای اصلاح اسلوب شهر خراب شد و مجددا بازار را قوامالدوله، از متمولان و بزرگان یکی از خاندانهای معروف شیراز، ساخت. به همینخاطر به آن بازارچه قوامالدوله میگویند؛ اما در دوره رضاشاه به بازارچه شاهپور تغییر اسم پیدا میکند.
بازارچه شاپور در طول هفته و روزهای عادی بسیار شلوغ و پرتردد است. حالوهوای دوستداشتنی این بازارچه بسیاری از مردم شهر تهران را برای دیدن این بازارچه تاریخی بهسوی مرکز تهران میکشاند؛ بازارچهای مسقف همراه با کفپوشی از سنگ. این بازارچه با گذشت حدود ۱۶۰سال از عمرش هنوز بوی تازگی و طراوت میدهد.
ساباطهای معروف
جالب اینکه در ساخت و طراحی این بنای تاریخی از عناصری در معماری به نام «خرپا» و «ساباط» استفاده شده است. چنارهای بلند و همهمه بلبلخرماها و پرندگان، معماری قدیمی و سبزیفروشیها، میوهفروشیها و بقالیها از دیدنیهای این بازارچه قدیمی تهران است که ۲۲سال از زمان به ثبت رسیدنش در فهرست آثار ملی ایران میگذرد.
«ساباط» ها سایبانهایی از جنس چوب و سقفهای کاهگلی و حتی پارچهاند که اینروزها در کمتر محلهای از شهر تهران میتوان سراغشان را گرفت؛ اما در این بازارچه میتوانید با این عنصر معماری قدیمی تهران آشنا شوید. بازارچه طرخانی، ساباطهای معروفش و سقف طاقضربی با نورگیرهای تاریخی، از جذابیتهای گردشگری محله سنگلج و بخشی از هویت این محلهاند.
بورس کفش
این بازارچه بورس کفش است و در کنار آن ساکنان محله سنگلج از این بازارچه خریدهای روزانه خود را انجام میدهند. نان، خواربار، گوشت و میوه، خیاطی، سوپرمارکت، پروتئینی و... دیگر اصناف، بازارچه شاپور را تشکیل میدهند.
چهارسوق چوبی تهران
تنها چهارسوق چوبی تهران با قدمت بیش از صد سال نیز در نزدیکی بازار شاپور تهران قرار دارد. بیشتر از ۱۲۰سال قبل، ناصرالدینشاه قاجار دستور ساخت این چهارسوق چوبی و بازارهای اطرافش را صادر کرد. سقف این بنا از الیاف خرما ساخته شده و در زمان گذشته نهتنها محل عبورومرور مردم و ارتباط بین بازارها بوده، بلکه داروغه شهر و مامورانش نیز در این مکان به گشتزنی مشغول میشدهاند. به همینخاطر کمی بالاتر از چهارسوق چوبی تهران، کوچهای قرار دارد که به «کوچه داروغه» معروف است. چهارسوق چوبی اگرچه در گذشته تقاطع چهار بازار بوده، اما امروزه از این چهار بازار بزرگ فقط چهار کوچه باقی مانده است. این کوچهها عبارتند از زندی، توسلی، میثم و رضاییمجد.