به گزارش همشهری آنلاین، «علی باقری» دبیر شورای راهبردی روابط خارجی طی سخنانی در برنامه تلویزیونی «مردم دار» به مناسبت سالگرد شهید آیت‌الله رئیسی و شهدای خدمت درباره اینکه «چرا در آن دوره‌ای که مساله مذاکرات دنبال می‌شد و انتظار می‌رفت به سرانجامی برسد اما اتفاق نیفتاد؟»، اظهار داشت: وقتی که دولت شهید رئیسی مستقر شد، باید تصمیم گرفته می‌شد مذاکرات ادامه یابد یا خیر و به همین جهت در آن زمان مذاکرات با طرف مقابل دنبال شد و در اوایل ۱۴۰۰ نیز به جاهایی رسیده بود. قاعدتا مطالبات راهبردی جمهوری اسلامی ایران به طور جدی باید مورد توجه قرار می‌گرفت.
وی تصریح کرد: بنابراین این مسیر دنبال شد و تا ۲۰ اسفند ۱۴۰۰ نیز به چارچوب قابل قبولی از توافق دست پیدا کردیم، پیش‌نویس مورد توافق نیز نهایی شد اما با توجه به جنگ روسیه و اوکراین وقفه‌ای ایجاد شد و بعد از مدتی باز این روند فعال شد تا این که در شهریور ۱۴۰۱ پیش نویس نهایی را داشتیم و در جریان سفر رئیس‌جمهور به نیویورک برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل نیز با نمایندگان انگلیس، آلمان و فرانسه و همچنین مورا (معاون وقت مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا) گفت‌وگوهایی داشتیم که آن‌ها نیز با آمریکایی‌ها مطرح کردند تا اینکه متن پیش نویس توافق نهایی شد.
مذاکره‌کننده ارشد پیشین ایران ادامه داد: بنابراین قرار بود بعد از انتخابات کنگره امضا شود اما اتفاقات نیمه دوم ۱۴۰۱ باعث شد آن‌ها سوءمحاسبه داشته و محاسبات‌شان را تغییر دهند و این مسائل موجب شد تا این روند به تاخیر افتد؛ لذا در این مسیر چارچوبی که در دولت شهید رئیسی دنبال شد و اهتمامی که شخص رئیس جمهور به مساله داشتند و اهمیت موضوع، چندین بار تاکید کردند که اگر در مساله مذاکرات سوالی بود حتما سریع بیایید و صحبت می‌کنیم و در این دوره سه ساله هم نشد درخواستی داشته باشیم و به تعویق بیافتد و در همان روز ترتیبی اتخاذ می‌کردند تا ملاقات کنیم.
باقری تاکید کرد: شهید رئیسی به اندازه‌ای اهتمام جدی داشت که مسیر مذاکرات جلو برود و در عین حال نگاه راهبردی که ایشان داشتند تاکیدشان بر این بود که منافع ملت ایران به طور جدی تامین شود و زیر توافقی نباید برویم که برای ما تبعات نابهنجار داشته باشد. در واقع هر دو جنبه را مد نظر داشتند و هر زمان لازم بود دستورات لازم داده می‌شد و کار دنبال می‌گردید.
قصد داشتند امتیاز بیش‌تری از ایران بگیرند
او درباره اینکه بعد از اتفاقات مربوط به ۱۴۰۱ کار چطور پیش رفت؟ نیز اظهار کرد: در آن مقطع انتظارشان این بود با توجه به شرایطی که پیش آمده امتیاز بیش‌تری از جمهوری اسلامی ایران بگیرند، ضمن اینکه وقتی پیش‌نویس نهایی شد، در داخل آمریکا بحث‌هایی مطرح گردید که این پیش نویس امتیازات زیادی به ایران داده است و قابل پذیرش در هیات حاکمه آمریکا نیست. لذا در این ارتباط مطالبی را بیان کرده و نوشتند و نکاتی درباره ۶ محور را نیز اراده کردند. در حقیقت محورهایی که جزو ویژگی پیش‌نویس بود طبیعتا برای آمریکایی‌ها مطلوب نبود.
دبیر شورای راهبردی روابط خارجی در ادامه بیان کرد: یکی از این موارد مطرح در پیش نویس در ارتباط با سانتریفیوژهایی بود که ایران بعد از خروج آمریکا از برجام ساخته و در عرصه تولید و یا حتی در انبارها قرار داده و هیچ کاری هم انجام نشده است. در واقع یکی از مطالبات‌شان در مذاکرات وین این بود که ایران سانتریفیوژهایی را که بعد از برجام ساخته برچیند یا منهدم کند که این مسئله پذیرفته هم نشد و قرار بر این شد تمام سانتریفیوژهای ایران سالم و بدون دست خوردن باقی بمانند.
باقری تصریح کرد: همچنین در مورد تحریم‌ها نیز یکی از انتقادات درون آمریکا این بود که تحریم‌هایی فراتر از برجام برداشته می‌شود و یا اینکه پیش نویس تهیه شده هیچ تضمینی نداده و ایران را ملزم نکرده که بعد از توافق وارد مذاکرات منطقه‌ای با طرف آمریکایی شود. نهایتا بعد از اینکه وقت مذاکرات گرفته شد این مساله از دستور کار خارج شد.
وی ادامه داد: آمریکایی‌ها معتقد بودند به ایران امتیازاتی فراتر از برجام داده شده است و نهایتا آمریکایی‌ها در نهایی‌سازی توافق دچار اختلال شدند. تدبیر آمریکایی‌ها این بود که می‌خواهیم کاری کنیم در این مقطع توافقی صورت نگیرد ضمن اینکه بحرانی هم ایجاد نشود، لذا این‌ها در این چارچوب نگاه خودشان را دنبال می‌کردند. تا اینکه در ۱۴۰۲ مذاکرات مسقط به صورت غیر مستقیم میان ایران و آمریکا و با وساطت عمان شکل گرفت.
اهتمام شهید رئیسی به انتقال پیام جمهوری اسلامی ایران
دبیر شورای راهبردی روابط خارجی همچنین درباره ۲ سفری که شهید رئیسی به نیویورک داشت و در صحن سازمان ملل تصویر حاج قاسم سلیمانی را نشان داده و همچنین قرآن را به دست گرفت، گفت: در مجمع عمومی سازمان ملل شهید رئیسی اهتمام ویژه داشت به اینکه پیام جمهوری اسلامی ایران باید منتقل شود، یکی از ویژگی‌های او این بود که در سیاست خارجی اهتمام زیاد به دیپلماسی عمومی داشت و تصویر حاج قاسم و یا نمایش قرآن هر دو نشانه رویکرد ایشان به مبانی ارزشی انقلاب اسلامی و استفاده از منبر و سکو مجمع عمومی در عرصه مناسبات بین‌المللی بود.
باقری در ادامه درباره نگاه شهید رئیسی و شهید امیرعبداللهیان به مقاومت نیز گفت: مقاومت یک واقعیت در میدان و منطقه است، یعنی یک امر مصنوعی، ظاهری و زینتی نیست، واقعیتی است که در بطن منطقه اتفاق افتاده و جریان و گفتمانی متکی بر باورهای مردم در سطح منطقه است. همان‌طور که رهبری نیز تاکید کردند جریان مقاومت نیابتی ایران نیست. چرا؟ چون برخاسته از باورهای خودم مردم است.
وی تصریح کرد: نکته‌ای که وجود دارد این است که انقلاب اسلامی بازتاب و تشعشع پیدا کرده است، اینکه بعد از سال‌ها در منطقه حرف‌های زیادی مطرح شد از دیدگاه غربی و شرقی گرفته تا پان عربیسیم و... اما هیچکدام نتوانست در مورد رژیم صهیونیستی راه حل پایدار ارائه دهد اما مقاومت چون متکی به باور مردم بود زمینه و بستری برای مواجهه با این مساله فراهم کرد.
کاری که صهیونیست‌ها در حمله به سفارت ایران کردند نمی‌توانست بی‌پاسخ بماند
دبیر شورای راهبردی روابط خارجی افزود: اهتمامی که شهید امیرعبداللهیان نسبت به موضوعات منطقه و به ویژه مقاومت داشت مربوط به باور ایشان بود که از نزدیک و بدون واسطه نسبت به این موضوع باور داشت و یکی از سرآمدان در این حوزه بود. همچنین شهید رئیسی نگاه راهبردی به این مساله، مردم فلسطین و غزه داشت. حتی در پاییز۱۴۰۲ که وزیر خارجه آفریقای جنوبی به مناسبتی به تهران آمده بود، در دیدار با رئیس جمهور مطرح شد که نشست سران بریکس برگزار شده و به مساله غزه نیز پرداخته شود که دیدیم این نشست به صورت وبیناری برگزار شد. همچنین بی سابقه بود که نشست سران اتحادیه عرب و سازمان همکاری اسلامی در آن زمان در مساله فلسطین برگزار شود اما آن‌هم انجام شد.
باقری ادامه داد: شهید امیرعبداللهیان تمام هم و غم خود را چه با کشورهای منطقه و یا اروپایی‌ها گذاشت، گفت‌وگوهایی را انجام داد و یا در مساله وعده صادق ۱ زمینه‌سازی سیاسی در عرصه بین‌المللی نیاز داشت که کاری می‌خواهیم انجام دهیم پاسخ و واکنش قانونی ما به تجاوز سفارت ایران در دمشق و به شهادت رساندن مقامات نظامی کشورمان در این حادثه بود. نقش شهید امیر عبداللهیان در این مقطع این بود که مشروعیت بین‌المللی عینی دهند البته که کار ما مشروعیت بین‌المللی داشت در مقابل فضاسازی دروغین که صهیونیست‌ها و هم پیمانان آن‌ها می‌کردند.
وی درباره اینکه پیغام‌ها و پاسخ‌ها نسبت به این موضوع چه بود؟ گفت: بعضا طرف‌های اروپایی‌ها می‌گفتند اگر پاسخ ندهید ممکن است ما بتوانیم از طریق تعامل با رژیم صهیونیستی و آمریکا آتش بس در غزه را ایجاد کنیم، در مقابل پاسخ این بود که وظیفه شماست که این کار را انجام دهید، آنچه رژیم صهیونیستی انجام می‌دهد جنایت آشکار است اما کاری که صهیونیست‌ها در حمله عمدی به سفارت ایران در دمشق کردند نمی‌تواند بی پاسخ بماند.
دبیر شورای راهبردی درباره اینکه آیا پیغام جنبه تهدید هم داشت؟ اظهار کرد: نه، چون واقعا می‌دانستند ایران در این زمینه جدی است و کسی در تعاملات با ایران اقدام رژیم صهیونیستی را قابل توجیه نمی‌دانست و طرف‌های خارجی و غربی‌ها اذعان داشتند که این کار صهیونیست‌ها است و ایران حق پاسخگویی دارد.
