همشهری آنلاین- زهرا رفیعی: محیط‌بانان این روزها تصاویر گونه‌های حیات وحش را با دوربین‌های تصویربرداری از جایی بسیار دورتر از آنها ثبت می‌کنند. ثبت تنوع زیستی در این فصل از سال به دلیل زادآوری اکثر گونه‌ها به بیشترین حد خود می‌رسد. اخیرا موسی حمیدی، محیط‌بان منطقه حفاظت‌شده قرخود واقع در استان خراسان شمالی در جریان گشت و پایش میدانی موفق به ثبت تصاویر با ارزش از یک قلاده خرس قهوه‌ای به همراه دو توله‌اش شد.

خرس‌های قهوه‌ای ایران نسبت به خرس‌های سایر نقاط دنیا چندان تهاجمی نیستند و در اکثر مواقع فرار می‌کنند مگر اینکه در کنار توله‌های خود باشند. به گفته اشکان اشعریون، کارشناس خرس‌های سیاه و قهوه‌ای، ما در مواجهه با این گونه نکات کلیدی را رعایت نمی‌کنیم. در حاشیه روستاها علاوه بر زباله‌های روستایی، مازاد میوه باغات هم دور ریخته می‌شود. میوه هایی که ارزش فروش ندارد معمولا در باغات رها می‌شود و این نه تنها خرس که سایر حیوانات را نیز به روستا می‌کشاند. بر اساس قوانین حاکم بر محیط زیست، «کمترین میزان مصرف انرژی برای بیشترین مقدار غذا» حیوانات از این غذای آماده پای درختان نمی‌گذرند. در کرواسی اگرچه غذارسانی به حیات وحش از نظر علم اکولوژی اشتباه است، اما برای مدیریت حیات وحش، میوه‌هایی که دیگر ارزش فروش ندارند را ۱۰ کیلومتر بیرون روستاها پخش می‌کنند تا تعارض با حیات وحش انسان به حداقل ممکن برسد.

در مواجهه با خرس چه کار کنیم؟

خرس قهوه‌ای در ایران سه جمعیت ژنتیکی متفاوت دارد. گروه ژنتیکی البرز، زاگرس و بخش کوچکی در فارس (از مرودشت تا آباده)؛ ولی همه آنها در دفاع از فرزندان خود یک نوع رفتار تهاجمی نشان می‌دهند. به همین دلیل در مواجهه با خرس اگر از دور خرس را دیدید آرام و بی‌صدا از منطقه دور شوید. از دویدن خودداری کنید، چون ممکن است خرس به تعقیب شما بپردازد. اگر خرس را به طور ناگهانی و از نزدیک دیدید ساکن بمانید و آرام صحبت کنید تا خرس متوجه شما نشود. اگر دیدتان، دستان خود را بالا نگه دارید تا بزرگ‌تر به نظر برسید. آهسته به عقب بروید، هرگز پشت به خرس نکنید و فرار نکنید.

زیستن زیر سایه خرس

خرس‌ها به‌ویژه گونه‌هایی مانند خرس قهوه‌ای، در زنجیره غذایی در جایگاه بالایی قرار دارندو آن‌ها با شکار یا تغذیه از حیوانات ضعیف، بیمار یا مرده به تنظیم جمعیت طعمه‌ها و حفظ سلامت عمومی آن‌ها کمک می‌کنند. در واقع رژیم غذایی خرس‌ها بستگی به محل زیست آنها دارد. خرس‌ها به زیستگاه‌های وسیع و سالم نیاز دارند. حضور یا نبود آن‌ها می‌تواند شاخص خوبی برای سنجش سلامت یک اکوسیستم باشد. اگر زیستگاهی دیگر برای خرس مناسب نباشد، احتمالاً سایر گونه‌ها نیز در خطرند.