تجارت خارجی ایران و عمان در سال ۱۴۰۳ از مرز ۲ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار گذشت. این در حالی است که رئیس‌جمهور در سفر اخیر خود به مسقط، در خصوص چشم‌انداز تجارت خارجی دو کشور گفته است: «به سلطان عمان گفتم ما بسیاری از تبادلات خود را می توانیم از طریق عمان انجام دهیم و اگر بستر لازم فراهم شود، حجم تجارت ایران و عمان به ۲۰ تا ۳۰ میلیارد دلار خواهد رسید.»
به گزارش سرویس اقتصادی تابناک، بر پایه آمارهای رسمی، صادرات ایران به عمان در دوازده‌ماهه سال ۱۴۰۳ به بیش از ۱ میلیارد و ۵۳۸ میلیون دلار رسیده است؛ رقمی که نسبت به سال ۱۴۰۲ با افزایش حدود ۱۰۵ میلیون دلاری، رشد ۸ درصدی را نشان می‌دهد.
کالاهایی ایرانی که به عمان صادر می شود
رشد صادرات در حالی رقم خورده که تنوع اقلام صادر شده از ایران به عمان چشمگیر است. بر اساس داده‌های گمرکی، طیف متنوعی از محصولات شامل کالاهای مصرفی، کشاورزی و صنعتی به بازار عمان صادر شده‌اند. از شیر و خامه، شکلات، آب معدنی، شامپو و رب گوجه‌فرنگی گرفته تا اقلام خاص‌تری همچون جوجه یک‌روزه شترمرغ، پرندگان زینتی، خاویار، زعفران و انجیر خشک نیز در سبد صادراتی دیده می‌شود. همچنین کالاهای صنعتی همچون شمش آهن و فولاد، شیشه‌های فلوت، درب و پنجره، یخچال و فریزر، کف‌پوش و شیر خشک صنعتی نیز به عمان ارسال شده‌اند.
کدام کالای عمانی به بازارهای ایران صادر می شود؟
در سمت مقابل، واردات ایران از عمان در سال گذشته به ۷۷۲ میلیون و ۱۴۵ هزار دلار رسید. این رقم نسبت به واردات سال ۱۴۰۲ کاهش حدود ۹۲ میلیون دلاری را نشان می‌دهد. اقلام وارداتی از عمان نیز شامل کالاهای مصرفی و صنعتی هستند. بر اساس آمار، شارژر باطری، میکروفون، هدفون، ساعت مچی، کنسول بازی، کتاب و مدادتراش از جمله کالاهای مصرفی وارداتی بوده‌اند. در کنار آنها، قطعات صنعتی نظیر مفتول، میله و لوله، اجزا و قطعات توربین بخار، قطعات موتورهای کشاورزی، بلبرینگ و همچنین طلای خام و سنگ آسیاب نیز از عمان وارد کشور شده‌اند.
با در نظر گرفتن مجموع صادرات و واردات، اولا تراز تجاری برای ایران مثبت بوده و ثانیا، حجم تجارت خارجی ایران و عمان در سال ۱۴۰۳ به ۲ میلیارد و ۳۱۰ میلیون دلار رسیده است، رقمی که گرچه نسبت به سال قبل با رشد همراه بوده، اما همچنان فاصله‌ای چشمگیر با اهداف ترسیم‌شده از سوی دولت دارد.
در همین رابطه، مسعود پزشکیان رئیس‌جمهور در جریان سفر اخیر خود به عمان، بر لزوم ارتقاء روابط تجاری میان دو کشور تأکید کرده و گفته است: ما باید در قدم اول راه‌هایمان را از طریق بنادر و مسیرهای هوایی به یکدیگر متصل کنیم و ارتباطات علمی، اقتصادی و صنعتی را گسترش دهیم. همچنین باید پول را به گونه‌ای تبادل کنیم که تجار بتوانند با هم معامله داشته باشند.
اظهارات رئیس‌جمهور در شرایطی مطرح شده که به گفته کارشناسان، مهم‌ترین مانع توسعه تجارت میان ایران و عمان، ضعف در زیرساخت‌های حمل‌ونقل، مشکلات بانکی، نبود کانال‌های تبادلات مالی پایدار و فقدان توافق‌های پولی دو جانبه است. در حال حاضر، عمده مبادلات با عمان از طریق واسطه‌هایی در امارات و دیگر کشورها انجام می‌شود که هم زمان‌بر است و هم پرهزینه.
وعده ۳۰ میلیارد دلاری رئیس جمهور محقق می‌شود؟
با توجه به هدف‌گذاری دولت برای رساندن حجم تجارت با عمان به ۲۰ تا ۳۰ میلیارد دلار، به‌نظر می‌رسد تیم اقتصادی و سیاسی دولت چهاردهم باید توسعه همکاری‌های پولی و بانکی دوجانبه را در دستور کار فوری قرار دهد. ایجاد سازوکارهای تسویه دوجانبه، تأسیس شعب بانک‌های ایرانی و عمانی در خاک یکدیگر و فعال‌سازی خطوط حمل‌ونقل منظم دریایی و هوایی می‌تواند بستر تحقق این هدف بلندپروازانه را فراهم کند.
در حالی‌که عمان طی سال‌های اخیر با جذب سرمایه‌گذاران خارجی و ایفای نقش در ترانزیت کالا در منطقه، جایگاه خود را در تجارت منطقه‌ای تقویت کرده، ایران نیز برای بهره‌گیری از این ظرفیت، نیازمند بازنگری در سیاست‌های ارزی، توسعه لجستیکی و رفع موانع داخلی است.
با وجود همه این چالش‌ها، رشد صادرات ایران به عمان در سال ۱۴۰۳ و تثبیت جایگاه این کشور به عنوان یکی از مهم‌ترین شرکای تجاری ایران در خلیج فارس، نشان‌دهنده ظرفیت بالای این مسیر تجاری برای توسعه متوازن و پایدار در آینده نزدیک است.
