شهاب الدین محرمی ، فعال رسانه در تلگرام نوشت:
چند هفته پیش بود که دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در نشست سرمایه‌گذاری عربستان سعودی و آمریکا به صورت خصمانه در اظهاراتی علیه ایران، خطاب به سعودی‌ها مدعی شد: «درحالی که شما درحال ساخت آسمان خراش هستید، ساختمان‌های تهران درحال ویران شدن هستند. مدیریت اشتباه چندین ساله دولت ایران باعث شده تا این کشور با قطعی برق‌های چندساعته و روزانه روبرو شود.» این درحالی است که این روزها ورق برگشته و اخیراً خبری از قطعی برق بیش از ۱۰۰ هزار خانه در نیواورلئان، ایالات متحده، منتشر شده که همزمان با افزایش دمای هوا و به‌صورت عمدی برای جلوگیری از اضافه‌بار شبکه برق انجام گرفته است. این رویداد، نه‌تنها به‌عنوان یک چالش فنی در زیرساخت‌های انرژی آمریکا مطرح است، بلکه بهانه‌ای برای بازنگری در گفتمان‌هایی است که ناکارآمدی سیستم‌های خدماتی را صرفاً به کشورهای در حال توسعه نسبت می‌دهند. این یادداشت تحلیلی به بررسی ابعاد این موضوع، از جمله علل قطعی برق، پیامدهای آن، و تناقض‌های موجود در روایت‌های رسانه‌ای و سیاسی می‌پردازد.
چرا قطعی برق در نیواورلئان؟
قطعی برق در نیواورلئان، که به‌صورت عمدی و برای مدیریت بار شبکه انجام شده، نشان‌دهنده فشار بیش‌ازحد بر زیرساخت‌های انرژی این منطقه است. افزایش دمای هوا، که مصرف انرژی را به دلیل استفاده گسترده از سیستم‌های سرمایشی بالا می‌برد، یکی از عوامل اصلی این تصمیم بوده است. این اقدام، هرچند برای حفظ پایداری شبکه ضروری به نظر می‌رسد، اما پرسش‌هایی درباره ظرفیت و تاب‌آوری زیرساخت‌های برقی آمریکا ایجاد می‌کند. ایالات متحده، به‌عنوان یکی از پیشرفته‌ترین اقتصادهای جهان، انتظار می‌رود که زیرساخت‌هایی مقاوم و کارآمد داشته باشد. بااین‌حال، قطعی‌های مکرر برق در سال‌های اخیر، به‌ویژه در ایالت‌هایی مانند کالیفرنیا، تگزاس و اکنون لوئیزیانا، نشان می‌دهد که این کشور نیز با چالش‌های جدی در حوزه انرژی مواجه است.
زیرساخت‌های فرسوده و تغییرات اقلیمی
یکی از دلایل اصلی این قطعی‌ها، فرسودگی زیرساخت‌های برقی آمریکا است. شبکه‌های انتقال و توزیع برق در بسیاری از مناطق این کشور قدمتی چنددهه‌ای دارند و به‌روزرسانی آن‌ها نیازمند سرمایه‌گذاری‌های کلان است. گزارش‌ها نشان می‌دهند که در سال ۲۰۲۲، شرکت‌های برق آمریکا با کمبود قطعات و تجهیزات برای تعمیر و نگهداری شبکه‌ها مواجه بودند، مشکلی که با افزایش تقاضای انرژی در فصل گرما تشدید شد. علاوه بر این، تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین، با افزایش دمای هوا و پدیده‌های جوی شدید مانند طوفان‌ها، فشار بیشتری بر این زیرساخت‌ها وارد کرده است. نیواورلئان، که در منطقه‌ای با خطر بالای بلایای طبیعی مانند طوفان‌های گرمسیری قرار دارد، به‌طور خاص در برابر این چالش‌ها آسیب‌پذیر است.
تناقض در گفتمان ناکارآمدی
نکته قابل‌تأمل، تناقضی است که در گفتمان‌های سیاسی و رسانه‌ای درباره ناکارآمدی خدمات عمومی دیده می‌شود. اینکه چهره‌های رسانه‌ای مثل دونالد ترامپ، قطعی برق در ایران را به‌عنوان نشانه‌ای از ناکارآمدی نظام حکومتی این کشور برجسته می‌کند در خصوص وقوع چنین مشکلاتی در آمریکا، که به قول خودشان نماد پیشرفت صنعتی و اقتصادی تلقی می‌شود، چگونه روایت خواهد کرد؟ اگر قطعی برق در ایران نشانه ضعف مدیریت است، آیا همین معیار را نباید برای آمریکا نیز به کار برد؟ این دوگانگی در روایت‌ها، نشان‌دهنده استفاده ابزاری از مسائل فنی برای پیشبرد اهداف سیاسی است.
تحریم یا ضعف مدیریتی؟
این موضوع را هم باید مطرح کرد که ترامپ درحالی ایران را به ضعف مدیریتی در قطعی برق متهم می‌کند که ایران در اوج تحریم‌ها توانسته با راه‌اندازی نیروگاه هسته‌ای بوشهر به‌تنهایی برق بیش از سه میلیون نفر را تأمین کند، که نشان‌دهنده ظرفیت بالای این فناوری در پاسخگویی به نیازهای انرژی کشور است. بااین‌حال، تحریم‌های بین‌المللی مانع توسعه زیرساخت‌های هسته‌ای ایران شده و این کشور را از دستیابی به پتانسیل کامل این فناوری محروم کرده است.
مزایای انرژی هسته‌ای
انرژی هسته‌ای به دلیل چگالی انرژی بالا، پایداری تولید، و انتشار کربن پایین، یکی از کارآمدترین منابع تولید برق است. یک نیروگاه هسته‌ای می‌تواند به‌صورت مداوم و با ظرفیت بالا برق تولید کند، برخلاف منابع تجدیدپذیری مانند خورشیدی و بادی که به شرایط جوی وابسته‌اند. در ایران، نیروگاه بوشهر سالانه حدود ۷.۵ میلیارد کیلووات‌ساعت برق تولید می‌کند که معادل صرفه‌جویی در مصرف میلیون‌ها بشکه نفت است. این امر نه‌تنها هزینه‌های سوخت را کاهش می‌دهد، بلکه از آلودگی زیست‌محیطی ناشی از مازوت‌سوزی و سوخت‌های فسیلی نیز جلوگیری می‌کند.
از طرفی هم استفاده گسترده‌تر از انرژی هسته‌ای می‌توانست ایران را از مازوت‌سوزی، که به آلودگی شدید هوا در کلان‌شهرها منجر شده، بی‌نیاز کند. همچنین، تولید برق پایدارتر، قطعی‌های مکرر برق را کاهش داده و به رشد اقتصادی، به‌ویژه در بخش‌های صنعتی و خدماتی، کمک می‌کرد. علاوه بر این، توسعه انرژی هسته‌ای می‌تواند فرصت‌های شغلی تخصصی ایجاد کرده و ایران را به قطبی در فناوری هسته‌ای منطقه تبدیل کند.
