عصر ایران؛ سروش بامداد- مجلۀ «تجارت فردا» همچون سال‌های قبل، ویژه‌نامۀ نوروزی خود را در قالب «سال‌نامۀ جامع اقتصاد ایران» را هم به عنوان ضمیمۀ روزنامۀ دنیای اقتصاد و هم مستقلاً منتشر کرده است.
عنوان اصلی «تجارت فردا»ی نوروزی یا سال نامۀ دنیای اقتصاد، «صد سال تنهایی» است با این پرسش: «چرا مسایل اقتصاد ایران، حل نشده باقی مانده است؟»
با این توضیح: «شرایط در 1400 همان است که در 1300 بود. چیزی تغییر نکرده و برای آحاد اقتصادی مسأله‌ای حل نشده است. اگر تاجری یا کارآفرینی یک قرن پیش نقشۀ شروع کسب و کاری در سر می‌پروراند، همان دغدغه‌هایی را داشت که ممکن است تاجری در سال آینده (1400) هم با آن مواجه شود. سیاست‌مداران پشت هم می‌آیند و می‌روند و دولت‌ها تغییر می‌کنند اما مشکلات اقتصادی همچنان پا‌برجاست. چرا اقتصاد ایران، روی خوش‌نمی‌بیند؟»
طیبه امیرخانی استاد دانشگاه شهید بهشتی در مرور سال 99 دربارۀ شاخص شادکامی نوشته است:
«شاخص دیگری که نامساعد بودن شرایط زندگی برای ایرانیان در سال 1399 را نشان می‌دهد، شاخص میزان شادکامی است؛ گزارش جهانی شادکامی به صورت سالیانه از سال 2012 از سوی شبکۀ گشایش توسعۀ پایدار واقع در نیویورک منتشر می‌شود و وضعیت شادکامی کشورها را بر اساس اطلاعات موجود ارایه می‌کند. وضعیت شادکامی کشورها را بر اساس اطلاعات موجود ارایه می‌کند. رتبۀ جهانی شادکامی ایرانیان از 115 در سال 2013 به 106 در سال 2018 بهبود یافته و مجدداً در سال 2019 به 117 و در سال 2020 به 118 تنزل یافته و این امر به نوبۀ خود بیان‌گر ناگوارتر شدن شرایط رفاه ذهنی برای ایرانیان در سال 1399 است.»
مهرداد خدیر هم در گزارش تحلیلی دیگر نوشته است:
«اگر بخواهیم ژرفای آنچه اقتصاد ایران در سال 1399 به خود دید را در مثالی ملموس ولو نازل بیان کنیم چاره‌ای نیست جز آن که بگوییم اگر در آغاز سال، بحث بر سر قیمت دلار بود، به پایان سال که رسیدیم قیمت خیار موضوع اصلی شد. وقتی تأمین معاش به دشواری صورت پذیرد و غم نان غلبه کند، طبقۀ متوسط لاغرتر می‌شود و این‌گونه است که یک عضو شورای شهر هشدار می‌دهد " خطر بزرگ، بی‌آرزو شدن شهروندان است." به خاطر آن هشدار و برای این که از آرزوهایمان دست نکشیم آرزو کنیم سال 1400 با تنش‌زدایی و احیای برجام آغاز شود تا بحث بر سر قیمت خیار جای دلار را نگیرد و قیمت دلار هم جای دغدغۀ توسعه را. گم‌شدۀ ما در سال 99 توسعه بود چرا که وقتی بقا بر توسعه مقدم است...برای توسعۀ ایران همه باید انعطاف نشان دهند.»
جالب اینکه در سومین تحلیل هم این مضمون را در شکل دیگری می بینیم. سمیۀ توحیدلو – جامعه‌شناس- هم به همان نکته‌ای توجه نشان داده که دو نویسندۀ پیشین:
«هم‌زمانی تحریم و تورم در کنار شروع همه‌گیری از یک سو و انواع بحرا‌های حکم‌رانی از سوی دیگر چنان سال 99 را سخت کرد که خط فقر و درصد جمعیت زیر خط فقر را به شدت افزایش داد و یک‌باره در فضای اجتماعی با جمعیتی مواجه شدیم که خود را فرودست می‌داند و اندک های مورد نیاز را نمی یابد. نمی‌دانند با نخریدن و امساک آیا فردا روزی بهتر خواهند خرید یا بدتر. چشم اندازی نیست. وقتی قرار است بحران را با فروش اموال سپری کنند طبقه‌ای به یک باره تنها مأمن خود را بورس می‌یابد در حالی که صبر و محاسبه را نیاموخته و تنها به خاطر از دست ندادن زندگی قمار می‌کند.»
گفت و گو با عباس عبدی، محمد مهاجری و محمد قوچانی دربارۀ نسبت امید و مشارکت اجتماعی هم مطلبی خواندنی است.
محمد مهاجری روزنامه‌نگار اصول‌گرا – البته از نوع میانه و نه رادیکال – در بخشی از این گفت و گو می‌گوید: اگر چه تحریم در جاهایی توان‌مندی های داخلی را افزایش داده ولی در حد 10 تا 20 درصد است و در 80 درصد بقیه به هیچ وجه نعمت نبوده چرا اگر نعمت بود هیچ گاه مقامات عالی رتبۀ نظام نمی‌گفتند آمریکا اول تحریم ها را بردارد و بعد وارد مذاکره می‌شویم.
گفت و گوی دیگر «تجارت فردا» یا سال‌نامۀ دنیای اقتصاد با صادق زیباکلام و عباس آخوندی است با موضوع بررسی صورت بندی‌های انتخابات 1400.
میزگردها البته محدود به این دو فقره نیست و چشم‌انداز دستگاه دیپلماسی ایران نیز در میزگردی با حضور رحمان قهرمان پور، سینا عضدی و مسعود فرخی بررسی شده است.
اگر سراغ دکتر موسی غنی‌نژاد را می گیرید از میزگرد دیگری باید گفت با این پرسش که «چگونه افراط گرایی و سنت گرایی اقتصاد ایران را در 100 سال گذاشته ناکام گذاشتند؟» و علی اصغر سیدی و محمد طبیبیان و این دومی نماد دفاع از اقتصاد بازار نیز در آن شرکت دارند.
دکتر طبییبان مثل همیشه در انتقاد از تفکر چپ هیچ ملاحظه‌ای ندارد و وقتی در اینجا هم به تندی به آنان می‌تازد احساس می‌کنی کاش فریبرز رییس‌دانا رخت از جهان نبسته بود تا در این بحث مشارکت می‌جست و به این ابهامات یا اتهامات پاسخ می‌داد. خاصه آنجا که طبیبیان می‌گوید:
«چپ ها هیچ سیاستی غیر از سیاست های پایه‌ای کمونیستی یعنی مخدوش کردن مالکیت، اقتصاد آمرانه، قیمت‌گذاری و توزیع دستوری و کوپنی، تنش‌آفرینی داخلی و خارجی نداشتند و هیچ وقت سیاست دیگری ندارند حتی اگر حکومت را تسلیم آنها کنند.»
مقالۀ الهام فتحی رییس گروه آمارهای جمعیت مرکز آمار ایران هم جالب است که به جای نگرانی از پیر شدن جمعیت ایران از « سالمندی سالم» سخن گفته است.
آنچه اما تجارت فردا را از تمام نشریات اقتصادی دیگر یک سر و گردن بالاتر می‌نشاند 45 مقالۀ برتر اقتصادی است. مقالاتی که زندگی بشر را تحت تأثیر قرار دادند و اگر این 90 صفحه ( هر مقاله دو صفحه ) را بخوانید انگار فشردۀ 45 کتاب را خوانده‌اید. این امکان در هیچ جای دیگر فراهم نیست.
پس اگر مدیر اقتصادی هستید یا سر و کارتان با مدیریت اقتصادی و تجاری است تحارت فردای نوروزی را روی میز و در کنار داشته باشید و به مرور این مقالات را بخوانید. نگاه‌تان تغییر می‌کند.
