فیلم تریلر ترغیب به شیوه آسیایی Asian Persuasion
به گزارش رکنا، ترس یا اضطراب ناگهانی همیشه ریشه در مسائل روانی یا محیطی ندارد. گاهی بدن با ارسال چنین سیگنال‌هایی تلاش می‌کند کمبودهای عمیق‌تری را به ما گوشزد کند. کمبود برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌تواند تعادل اعصاب مرکزی را بر هم بزند و باعث شود فرد بدون دلیل واضح دچار بی‌قراری، ترس یا حملات اضطرابی شود. اگر برای شما هم سؤال شده که کمبود چه ویتامینی باعث ترس می شود و چرا در این مقاله از منظر علمی بررسی می‌کنیم چه کمبودهایی می‌توانند عامل پنهان این احساسات باشند.
ذهن آرام و خلق متعادل، حاصل عملکرد دقیق مواد شیمیایی خاصی در مغز هستند که به آن‌ها انتقال‌دهنده‌های عصبی یا نوروترنسمیتر گفته می‌شود. از جمله این انتقال دهنده‌ها سروتونین، دوپامین و GABA هستند. این مواد به تنظیم خلق، کنترل ترس، اضطراب، تمرکز و خواب کمک می‌کنند. برای تولید و فعالیت مؤثر این انتقال‌دهنده‌ها، بدن به ویتامین‌هایی مثل B6، B12، فولات، منیزیم و ویتامین D نیاز دارد.
وقتی سطح این ویتامین‌ها کاهش می‌یابد ، مغز نمی‌تواند به خوبی این مواد را تولید و تنظیم کند و نتیجه‌اش می‌تواند ترس‌های بی‌دلیل، اضطراب پنهان، نوسانات خلق یا حتی حملات هراس باشد. بنابراین، بسیاری از اختلالات روانی خفیف تا متوسط، ممکن است ریشه‌ای تغذیه‌ای داشته باشند و با اصلاح رژیم غذایی، می‌توان به تعادل روانی دست یافت.
ویتامین B1 یا تیامین یکی از ویتامین‌های ضروری برای عملکرد مغز، متابولیسم قند در سلول‌های عصبی و تعادل خلق است. مغز برای حفظ تمرکز، آرامش و پاسخ متعادل به استرس، به انرژی حاصل از گلوکز وابسته است و تیامین در این مسیر نقش کلیدی دارد. زمانی که تیامین در بدن کم می‌شود، عملکرد مغز دچار اختلال شده و ممکن است فرد احساس تحریک‌پذیری، ترس ناگهانی یا اضطراب بی‌دلیل کند.
ترس یا اضطراب ناگهانی بدون محرک مشخص
بی‌قراری، تحریک‌پذیری یا پرخاشگری زودهنگام
بی‌حسی یا سوزن‌سوزن شدن اندام‌ها
پرش عضلانی یا ضعف در پاها
کاهش تمرکز، احساس (مه‌آلودگی ذهن)
خستگی مفرط یا خواب‌آلودگی
افرادی که رژیم غذایی آن‌ها یکنواخت است یا از غلات کامل به میزان کافی استفاده نمی‌کنند.
مصرف‌کنندگان الکل (الکل جذب B1 را کاهش می‌دهد)
کسانی که استرس شدید یا مزمن دارند.
افرادی که به بیماری‌های روده‌ای مبتلا هستند یا دیابت آن‌ها به خوبی کنترل نمی‌شود.
کسانی که مصرف زیاد نوشابه‌های شیرین یا انرژی‌زا دارند.
تشخیص کمبود B1 معمولاً با علائم بالینی و پاسخ به مکمل‌های تیامین انجام می‌شود. برای افرادی با علائم عصبی شدید، تجویز خوراکی یا تزریقی B1 ضروری است و به‌ویژه در بهبود اضطراب مرتبط با استرس مؤثر است.
ویتامین B6 یا پیریدوکسین نقش بسیار مهمی در تولید نوروترنسمیترهایی مانند سروتونین، دوپامین و GABA دارد. این مواد شیمیایی به‌طور مستقیم بر خلق‌وخو، آرامش ذهنی و کنترل استرس تأثیر می‌گذارند. وقتی بدن با کمبود ویتامین B6 مواجه می‌شود، مغز نمی‌تواند به‌خوبی این ترکیبات را تولید کند. نتیجه این کمبود می‌تواند بروز اضطراب پنهان، بی‌قراری ذهنی، زودرنچی یا حتی احساس ترس بدون دلیل مشخص باشد.
اضطراب دائمی یا ترس پراکنده
تحریک‌پذیری، پرخاش یا زودرنجی
اختلال در خواب یا کابوس‌های شبانه
احساس ناآرامی یا بی‌قراری در بدن
خستگی روانی یا کاهش تمرکز
در موارد شدید: افسردگی خفیف یا گریه های بی‌دلیل
خانم‌های باردار یا در دوران قاعدگی شدید
افرادی با تغذیه ضعیف یا رژیم‌های سختگیرانه
کسانی که داروهایی مثل ایزونیازید، هیدرالازین یا قرص‌های ضدبارداری مصرف می‌کنند
بیماران کلیوی یا افراد با بیماری‌های مزمن گوارشی
کمبود B6 اغلب با آزمایش خون قابل تشخیص است، اما علائم روانی نیزمی‌توانند نشانه‌ای از این کمبود باشند. مصرف مکمل‌های B کمپلکس یا ویتامین B6 (در دوز مناسب) معمولاً در کاهش علائم اضطراب مؤثر است.
ویتامین B12 (کوبالامین) یکی از ویتامین‌های حیاتی برای حفظ سلامت سیستم عصبی مرکزی و ساخت پوشش محافظ نورون‌ها (میلین) است. وقتی این ویتامین کاهش می‌یابد، عملکرد مغز دچار اختلال می‌شود و یکی از نتایج آن می‌تواند احساس ترس ناگهانی، بی‌ثباتی خلق، اضطراب بدون محرک یا حتی حملات وحشت‌زدگی (panic) باشد. این اثرات در کنار علائم جسمی مثل بی‌حسی و خستگی، نشانه‌ای از کمبود جدی B12 هستند.
ترس یا اضطراب بدون دلیل
نوسان خلق، بی‌ثباتی احساسی
کندی ذهن یا احساس سنگینی فکری
اختلال در تمرکز و یادگیری
افسردگی خفیف یا تحریک‌پذیری شدید
بی‌حسی، گزگز دست و پا، ضعف عضلانی
گیاهخواران و وگان‌ها
سالمندان
افراد با بیماری‌های گوارشی (کرون، سلیاک)
مصرف‌کنندگان داروهای ضداسید یا متفورمین
افرادی که سابقه جراحی معده دارند
آزمایش خون برای بررسی سطح B12 و فولات معمولاً کافی است. در صورت تشخیص کمبود، درمان با مکمل خوراکی یا تزریقی B12 به سرعت می‌تواند به بهبود خلق و کاهش اضطراب کمک کند.
اسید فولیک یا ویتامین B9 برای ساخت DNA، تولید گلبول‌های قرمز و تنظیم تعادل شیمیایی مغز ضروری است. کمبود این ویتامین باعث کاهش سطح سروتونین و اختلال در تولید نوروترنسمیترهایی می‌شود که بر خلق‌وخو و پاسخ به استرس مؤثرند. نتیجه این کمبود ،احساس بی‌قراری، اضطراب پنهان، ناپایداری عاطفی و گاهی ترس بدون علت مشخص است. این نوع ترس معمولاً آهسته ایجاد می‌شود و با بی‌حوصلگی یا احساس ضعف ذهنی همراه است.
اضطراب مبهم یا ترس‌های پراکنده
افت خلق یا بی‌انگیزگی
زودرنجی یا احساس ناپایداری عاطفی
خواب زیاد یا خستگی مزمن
التهاب زبان، زخم‌های دهان
کاهش تمرکز یا حافظه کوتاه‌مدت
افرادی با رژیم کم‌سبزی و کم‌میوه
خانم‌های باردار بدون مکمل
کسانی که الکل زیاد مصرف می‌کنند
بیماران با مشکلات جذب روده (مثل سلیاک یا کرون)
مصرف‌کنندگان برخی داروهای ضدتشنج یا شیمی‌درمانی
اندازه‌گیری سطح فولات سرم و بررسی هم‌زمان با B12 توصیه می‌شود. مصرف منابع غذایی فولات و در صورت نیاز مکمل B9 می‌تواند باعث بهبود قابل‌توجه خلق و کاهش اضطراب شود.
ویتامین D تنها برای سلامت استخوان‌ها نیست؛ این ویتامین در عملکرد سیستم عصبی، تنظیم خلق، و کاهش التهاب‌های مغزی نقش دارد. گیرنده‌های ویتامین D در نواحی خاصی از مغز که با کنترل استرس و اضطراب در ارتباط هستند، به‌وفور وجود دارند. وقتی سطح آن پایین می‌آید، تعادل شیمیایی مغز مختل می‌شود و ممکن است فرد دچار افسردگی خفیف، اضطراب پنهان، ترس شبانه یا احساس ناآرامی درونی شود. بسیاری از افرادی که دچار کمبود ویتامین D هستند، حالتشان را با جمله‌هایی مثل “انگار بی‌دلیل دلم شور می‌زنه” توصیف می‌کنند.
اضطراب ملایم تا متوسط بدون دلیل مشخص
احساس ترس شبانه یا کابوس‌های مکرر
خلق پایین، بی‌انگیزگی یا افسردگی خفیف
خواب زیاد اما با کیفیت پایین
دردهای مبهم عضلانی یا استخوانی
افت تمرکز یا فراموشی‌های پراکنده
کسانی که کمتر در معرض نور خورشید هستند
افرادی با پوست تیره یا پوشش کامل
سالمندان
افراد با اضافه‌وزن یا بیماری‌های متابولیک
کسانی با مشکلات گوارشی مزمن
برای تشخیص قطعی کمبود ویتامین D، باید سطح 25(OH)) D خون اندازه‌گیری شود. اگر این سطح کمتر از ۲۰ ng/mL باشد، احتمال بروز علائم روانی و ترس‌های بی‌دلیل افزایش می‌یابد. در این صورت، مصرف مکمل D3 با دوز مناسب (ترجیحاً تحت نظر پزشک) می‌تواند به بهبود این وضعیت کمک کند.
منیزیم یک ماده معدنی کلیدی برای حفظ تعادل عصبی، آرام‌سازی سلول‌های مغز و تنظیم ترشح هورمون‌های استرس است. این ماده از طریق کنترل ورود کلسیم به سلول‌های عصبی، از تحریک‌پذیری بیش از حد مغز جلوگیری می‌کند. وقتی منیزیم کم می‌شود، مغز در حالت «آماده باش» باقی می‌ماند و نتیجه آن می‌تواند بی‌قراری، اضطراب شدید، ترس ناگهانی یا حتی حملات پانیک باشد. بسیاری از بیماران مبتلا به اضطراب مزمن، سطح منیزیم پایینی دارند.
اضطراب شدید یا ترس ناگهانی بدون محرک واقعی
پرش عضلانی، گرفتگی، یا تپش قلب در زمان استراحت
تحریک‌پذیری، حساسیت بیش از حد به صدا یا نور
اختلال خواب، بیدار شدن با احساس دلشوره
احساس سوزش، خارش یا کرختی در اندام‌ها
نیاز بیش از حد به قهوه، شکر یا غذای شور
افرادی با استرس مزمن یا مشغله زیاد
ورزشکاران یا کسانی که زیاد عرق می‌کنند
مصرف‌کنندگان زیاد قهوه، چای یا الکل
بیماران کلیوی یا دیابتی
کسانی که داروهای مُدر یا ضداسید مصرف می‌کنند
گرچه سطح سرمی منیزیم همیشه نشان‌دهنده وضعیت واقعی بدن نیست، اما ترکیب علائم بالینی با آنالیز رژیم غذایی می‌تواند راهنمای خوبی باشد. مصرف منیزیم از منابع غذایی (مغزها، غلات کامل، سبزیجات برگ‌دار) یا مکمل، در آرام‌سازی ذهن و کنترل ترس و اضطراب بسیار مؤثر است.
افراد با استرس مزمن یا اضطراب روزانه: استرس مداوم نیاز بدن به ویتامین‌های گروه B و منیزیم را افزایش می‌دهد و بدن به‌سختی می‌تواند آن‌ها را ذخیره کند.
گیاهخواران و وگان‌ها: این گروه اغلب با کمبود ویتامین B12 و آهن مواجه‌اند چون منابع حیوانی را مصرف نمی‌کنند.
افراد با رژیم‌های غذایی محدود یا صنعتی: رژیم‌های کم‌مغذی، مصرف فست‌فود، قند بالا یا پرهیز از چربی، باعث کمبود گسترده ریزمغذی‌ها می‌شود.
مصرف‌کنندگان داروهای خاص: داروهایی مثل متفورمین، ضداسیدها، قرص‌های ضدبارداری و داروهای ضدتشنج جذب ویتامین‌هایی مثل B12، B6 و فولات را کاهش می‌دهند.
افراد با مشکلات گوارشی: بیماری‌هایی مثل سلیاک، کرون، سندرم روده تحریک‌پذیر یا جراحی‌های گوارشی می‌توانند جذب ویتامین‌ها و مواد معدنی را مختل کنند.
سالمندان: با بالا رفتن سن، توانایی جذب B12، ویتامین D و منیزیم کاهش پیدا می‌کند.
اگر مدت‌هاست با احساس ترس، اضطراب یا بی‌قراری ذهنی زندگی می‌کنید و هیچ دلیل مشخصی برای آن پیدا نکرده‌اید، شاید وقت آن رسیده نگاهی عمیق‌تر به وضعیت تغذیه و بدن‌تان بیندازید. کمبود برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌تواند تعادل ذهن را به‌هم بریزد، بی‌آنکه خودتان متوجه باشید. بنابراین باید بدانید که کمبود چه ویتامینی باعث ترس می شود.
