گروه دیپلماتیک - همشهری آنلاین: اکنون بیش از ۶۰۰ روز (۶۰۳ روز) از آغاز جنگ غزه می‌گذرد، اما رژیم صهیونیستی با وجود کشتار گسترده ده‌ها هزار غیرنظامی فلسطینی، نه‌تنها به اهداف اعلام‌شده خود دست نیافته، بلکه با مجموعه‌ای از پیامدهای پیچیده و ویرانگر روبه‌رو شده است که بنیان‌های سیاسی، اجتماعی، نظامی، اقتصادی و دیپلماتیک آن را به لرزه انداخته است.
ناتوانی در پیش‌بینی عملیات طوفان الاقصی و مقاومت غیرمنتظره فلسطینیان، ضربه‌ای سنگین به اعتبار امنیتی تل‌آویو وارد کرد و موجی از شوک و بی‌اعتمادی در میان افکار عمومی ساکنان اراضی اشغالی به راه انداخته است. در ادامه، افزایش تلفات نظامیان، هزینه‌های نجومی جنگ و فلج شدن بخشی از اقتصاد، موجب شعله‌ور شدن اعتراضات اجتماعی و شکاف‌های داخلی شده است.
در عرصه بین‌المللی نیز، تل‌آویو بیش از پیش منزوی شده و با سیلی از انتقادات حقوق بشری و تهدیدهای دیپلماتیک مواجه است. هم‌زمان، کرانه باختری نیز به کانونی ملتهب از درگیری و ناامنی بدل شده است. به اذعان منابع اسراییلی، این جنگ نه‌تنها هیچ دستاورد راهبردی ملموسی برای تل‌آویو نداشته، بلکه بهایی سنگین و فرسایشی بر آن تحمیل کرده است.
تأثیرات اجتماعی
آوارگی داخلی و تغییرات جمعیتی
- تخلیه ۱۲۰ هزار شهرک نشین از شهرهای جنوبی و شمالی مانند اشکلون، سدروت، کریات شمونا و ده‌ها روستای مرزی به دلایل امنیتی
- فشار بر زیرساخت‌های شهری، مدارس، خدمات درمانی و بازار اجاره مسکن به دلیل جابه جایی جمعیتی غیرمنتظره
اثرات روانی
- همه‌گیری اضطراب، افسردگی و اختلال استرس پس از سانحه در میان ساکنان مناطق درگیری
- افزایش مراجعه به کلینیک‌ها و مراکز درمان روان در مناطق مرکزی
افزایش نارضایتی و شکاف‌های اجتماعی
- انتقاد شدید از دولت نتانیاهو به دلیل تلفات سنگین در روزهای اول جنگ و کندی پاسخ ارتش
- اعتراض‌های گسترده خانواده‌های اسرای اسراییلی به سیاست‌های نتانیاهو با برپایی کمپ‌های اعتراضی
- کااهش اعتماد عمومی به دولت و ارتش اسراییل (۶۰ درصد از اسرائیلی‌ها معتقدند دولت در محافظت از امنیت شهروندان شکست خورده است)
- افزایش تنش‌های داخلی به‌ویژه در شهرهای مختلط یهودی-عرب، درگیری‌های پراکنده، حملات نژادی و تخریب اموال
- بازماندن هزاران دانش‌آموز از آموزش حضوری به‌دلیل تخلیه شهرها و نبود امکانات آموزشی مناسب در محل‌های اسکان
- تشدید تهدیدهای امنیتی در مناطق مختلف به ویژه کرانه باختری
تاثیرات اقتصادی
- ۲۴۶ میلیون دلار در روز هزینه مستقیم جنگ
- ۶۷ میلیارد دلار هزینه‌های مرتبط با جنگ در سال‌های ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۵ (تخمین بانک اسرائیل)
- خروج ۴۰ میلیارد دلار از سرمایه داخلی به خارج از اراضی اشغالی از اکتبر ۲۰۲۳ تا جولای ۲۰۲۴
- کاهش ۳۴ درصدی سرمایه‌گذاری‌های خارجی تنها در سه‌ماهه اول سال ۲۰۲۳
- کاهش ۴۱ درصدی معاملات با سرمایه‌گذاران خارجی
- خروج اسرائیل از فهرست ۱۰ قطب برتر جذب‌کننده میلیونرها برای اولین بار در چند دهه اخیر
- خروج دستکم ۲۰۰ میلیونر از اراضی اشغالی در سال ۲۰۲۳
وضعیت بخش‌های مختلف اقتصادی
ساخت‌وساز
- تعویق افتادن بسیاری از پروژه‌ها به دلیل محدودیت‌های امنیتی برای ورود کارگران فلسطینی
- شکست دولت اسرائیل در جذب کارگران از هند و سریلانکا و جبران کمبود کارگر
گردشگری
- کاهش شدید شمار گردشگران (از ۳۷۰هزار گردشگر در سال ۲۰۲۲ به تنها ۳۸هزار در سال ۲۰۲۳)
- تعطیلی شمار زیادی از کسب‌وکارهای مرتبط با گردشگری
- کاهش قابل توجه درآمد حاصل از گردشگری (از ۱٫۴ میلیارد دلار در سه‌ماهه سوم ۲۰۲۳ به حدود ۴۶۴ میلیون در سه‌ماهه چهارم همان سال)
- کاهش ۵۰ درصدی سفرهای خارجی
- تعطیلی ۴۶ هزار کسب‌وکار که بسیاری از آن‌ها در بخش گردشگری فعال بودند
کشاورزی
- کاهش ۳۵ درصدی تولیدات کشاورزی و درآمد حاصل از آن
- کاهش ۷۰درصدی تولیدات کشاورزی در مناطق نزدیک به غزه
- محدودیت دسترسی به دستکم ۲۰ درصد از زمین‌های کشاورزی به دلایل امنیتی
- کاهش ۴۰درصدی نیروهای کار فعال در صنعت کشاورزی
- هدر رفتن ۱۵۰ هزار تن محصولات کشاورزی (به ارزش ۱۸۵ میلیون دلار)
- افزایش قیمت محصولات کشاورزی به نسبت قبل از جنگ: برای مثال گوجه فرنگی ۵۰ درصد، خیار ۹۰ درصد
فشار اقتصادی بر خانوارها
- از دست رفتن منبع درآمد هزاران شهرک‌نشین صهیونیست به دلیل تعطیلی کسب‌وکار یا خدمت سربازی
- بار مالی اجاره، سوخت، دارو، و آموزش کودکان در مناطق جدید اسکان یافته برای خانواده‌ها
- افزایش ۳۸درصدی درخواست برای کمک‌های دولتی و خدمات اجتماعی در ۲۰۲۴
- کاهش ۲۰ درصد تولید ناخالص داخلی در سه‌ماهه چهارم سال ۲۰۲۳ به دلیل کمبود نیروی کار و بسیج نیروهای ذخیره
تاثیرات سیاسی
افزایش شکاف بین جناح‌های سیاسی
- تعمیق اختلاف میان احزاب راست‌گرا (حامی نتانیاهو) و احزاب چپ‌گرا و میانه‌رو
- نارضایتی شدید از ائتلاف مذهبی-ملی‌گرا که بسیاری آن را عامل تشدید بحران امنیتی می‌دانند
- تشدید تنش ارتش و دولت و اختلافات تاکتیکی نظامیان با کابینه جنگ نتانیاهو
- کاهش شدید اعتماد عمومی به دولت، کنست و حتی نهادهای امنیتی
اعتراض‌های سراسری و گسترده
- بازگشت موج اعتراض‌های ضدنتانیاهو که از سال ۲۰۲۳ به دلیل طرح اصلاحات قضایی آغاز شده بود
- تجمع‌های بزرگ در شهرهای مختلف با شعارهایی علیه عملکرد دولت در مدیریت بحران غزه و حادثه ۷ اکتبر
تضعیف جایگاه بین‌المللی اسرائیل
- افزایش انتقادات بین‌المللی به سیاست‌های نظامی اسرائیل در غزه
- فاصله گرفتن برخی متحدان غربی، به‌ویژه در اروپا
- تنش‌های دیپلماتیک با چند کشور از جمله بولیوی، شیلی، کلمبیا، اردن، بحرین، ترکیه، هندوراس، آفریقای جنوبی و چاد
- فشارهای حقوق بشری در سازمان ملل و دیوان کیفری بین‌المللی
افزایش انتقاد به ارتش و موساد
- اعتراض افکار عمومی به ارتش و سازمان اطلاعات موساد بابت عدم پیش‌بینی حمله ۷ اکتبر
- اختلافات درون ارتش درباره ادامه جنگ و مدیریت عملیات‌ها
تاثیرات نظامی جنگ غزه
- درگیری نظامی در ۵ جبهه بدون طرح سیاسی برای مهار تنش‌ها
- غزه
- لبنان
- سوریه
- یمن
- کرانه باختری
- ۸۹۱ سرباز اسرائیلی کشته شده (تا ماه مارس ۲۰۲۵)
- ۱۵ هزار سرباز صهیونیست مجروح شده (به گفته منابع متعدد ارتش اسراییل از انتشار آمار واقعی تلفات خودداری می کند)
- فراخوان حدود ۳۰۰ هزار نیروی ذخیره و نارضایتی گسترده نظامیان از تدوام جنگ پس از ۱۸ ماه
- کاهش توان عملیاتی ارتش اسرائیل به دلیل فرسودگی
منابع: بیزینس اینسایدر، اسراییل تایمز، یدیعوت آحرونوت، العربی جدید، المیادین
