رویداد تامین مالی پلتفرم‌های آنلاین «نبض توسعه»، با حضور مدیران ارشد کسب و کارهای حوزه اقتصاد دیجیتال، مدیران بانکی و دولتی، سرمایه‌گذاران و اصحاب رسانه، روز سه‌شنبه 6 خرداد، در سالن همایش‌های بین‌المللی کتابخانه ملی، برگزار شد.

در ابتدای این مراسم که با حمایت میلی، یکتانت، لیان کپیتال، دیجی نکست، دیجیاتو و زومیت برگزار شد، مریم نجفی، دبیر انجمن تجارت الکترونیک تهران درباره «ظرفیت‌های اقتصاد دیجیتال» سخنرانی کرد. نجفی به ظرفیت‌های موجود در کشور برای توسعه اقتصاد دیجیتال اشاره کرده و آمارهایی را ارائه داد: سال گذشته بیش از ۳۰۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری روی استارتاپ‌ها انجام شده است. ۲٫۳ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری روی استارتاپ‌ها در منطقه MENA هم در سال ۲۰۲۴ صورت گرفته است؛ این در حالی است که عدد سرمایه‌گذاری روی استارتاپ‌ها در ایران در سال گذشته میلادی حدود ۲۷ میلیون دلار بوده است.

نبود یونیکورن در ایران به‌خاطر نبود سرمایه‌گذاری هوشمند است

به گفته او، یک‌سوم سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده در دنیا روی استارتاپ‌های هوش مصنوعی انجام شده، دیپ‌تک دومین حوزه‌ای بوده که سرمایه بیشتری جذب کرده است و سرمایه‌گذاری در فین‌تک و رمزارزها هم در سال ۲۰۲۵ افت داشته است.

دبیر انجمن تجارت الکترونیک تهران در مورد وضعیت یونیکورن‌ها در دنیا نیز توضیح داد: تا سال  ۲۰۲۵، بیش از ۱۲۰۰ یونیکورن با ارزش ۴٫۳ تریلیون دلار در جهان ایجاد شده و فقط در سال ۲۰۲۴، ۱۱۰ یونیکورن جدید در دنیا به وجود آمده است.

او در توضیح این که ما در ایران هنوز یونیکورن نداریم گفت: «فقدان زیرساخت‌های سرمایه‌گذاری و فقدان قوانین لازم برای سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه استارتاپی باعث شده ما در ایران یونیکورن نداشته باشیم. دلیل این که کسب‌وکارهای ما تبدیل به یونیکورن نشده‌اند فقدان DNA کارآفرینی نیست، بلکه فقدان سرمایه‌گذاری‌های جسورانه هوشمند است.»

به گفته نجفی، چالش‌های حاکمیتی و چالش‌های زیرساخت سرمایه‌گذاری در کشور یک مشکل جدی است. او راهکار بهبود این وضعیت را این طور توضیح می‌دهد: باید صندوق‌های خصوصی کوچک ۱۰۰ میلیارد تومانی ایجاد کنیم، مثل بسیاری از کشورهای دنیا سرمایه‌گذار دارای صلاحیت تعریف کنیم، مدل‌های سرمایه‌گذاری گروهی را توسعه بدهیم و پل ارتباطی ایجاد کنیم با بنیان‌گذاران استارتاپ‌های ایرانی که مهاجرت کرده‌اند تا بتوانیم استارتاپ‌ها را توسعه بدهیم.

تحول در تأمین مالی نوآورانه با عرضه «اوراق توسعه فناوری»

در ادامه رویداد، حسین افشین، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری و نیما قاضی، رئیس انجمن تجارت الکترونیک تهران در پنل «بررسی نقش دولت در تامین مالی اقتصاد دیجیتال و قانون جهش تولید دانش‌بنیان» به گفت‌وگو پرداختند.

حسین افشین، با اشاره به ظرفیت‌های قانونی برای تامین مالی اقتصاد دیجیتال و توسعه اقتصاد دانش‌بنیان، گفت: یکی از مهم‌ترین فرصت‌ها برای توسعه زیست‌بوم فناوری و نوآوری، رونق کسب‌وکارهای دیجیتال و استمرار رونق روبه رشد استارتاپ‌ها، بهره‌گیری از روش‌های نوآورانه تأمین مالی است.

او در ادامه افزود: با آیین‌نامه‌ اجرایی جدید هیات وزیران که به امضای معاون اول رئیس‌جمهور هم رسید، برای نخستین‌بار دارایی‌های نامشهود شرکت‌های دانش‌بنیان، تضامین صندوق‌های پژوهش و فناوری، به‌عنوان وثیقه معتبر در نظام بانکی به رسمیت شناخته شده است که زمینه‌ساز تحولی در تأمین مالی شرکت‌های دانش‌بنیان خواهد بود.

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری با تأکید بر این‌که هدف از این اقدامات، تسهیل تأمین مالی برای شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور است، افزود از تیرماه سال جاری، عرضه اوراق سپرده توسعه فناوری به ارزش ۲۰ هزار میلیارد تومان آغاز می‌شود. این اوراق، نخستین ابزار تأمین مالی ویژه برای زیرساخت‌های فناورانه کشور است که با همکاری معاونت علمی، وزارت اقتصاد و بانک مرکزی طراحی و نهایی شده است.

افشین ادامه داد: برای آغاز این مسیر، عدد ۲۰ هزار میلیارد تومان شاید عدد بزرگی نباشد، اما این میزان را نقطه آغاز قرار دادیم تا بتوانیم ارزیابی دقیقی از ابعاد عرضه اوراق داشته باشیم و میزان استقبال را بررسی کنیم. احتمالا از ابتدای تیرماه، این اوراق در دسترس باشند. خرید اوراق هم از منابع مردمی و بانکی امکان‌پذیر شده است تا استقبال خوبی از این مسیر جدید صورت بگیرد.

او بیان کرد: این اقدام در امتداد شعار سال مبنی بر «سرمایه‌گذاری برای تولید» صورت گرفته و با مشارکت چند بانک کشور نهایی شده است. همچنین برای افزایش دسترسی، اوراق مشارکت با نرخ سود پایین‌تر منتشر می‌شوند تا زمینه مشارکت بیشتر فعالان زیست‌بوم نوآوری فراهم شود.

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری در ادامه به اقدامات صورت‌گرفته در حوزه سرمایه‌گذاری خطرپذیر اشاره کرد و گفت: سرمایه صندوق نوآوری و شکوفایی در سال جاری به ۲۰ هزار میلیارد تومان افزایش یافته و در نیمه دوم سال به ۳۰ هزار میلیارد تومان خواهد رسید. امید داریم این میزان افزایش پیدا کند.

افشین همچنین از ظرفیت اعتبار مالیاتی برای توسعه صندوق‌های سرمایه‌گذاری شرکتی (CVC) خبر داد و اظهار کرد: در سال گذشته با همکاری وزارت اقتصاد، موفق به کسب مجوز اعتبار مالیاتی به میزان ۶۰ هزار میلیارد تومان برای این صندوق‌ها شدیم. برای سال ۱۴۰۲ موفق به جذب سه هزار میلیارد تومان اعتبار مالیاتی شدیم و امید داریم برای اعتبار مالیاتی ۱۴۰۳ که فراخوان آن به زودی اعلام می‌شود، عدد قابل توجهی از تسهیلات اعتبار مالیاتی به شرکت‌ها اختصاص پیدا کند.

او با اشاره به رویکرد حمایتی دولت از زیست‌بوم دانش‌بنیان، خاطرنشان کرد: دولت به این نتیجه رسیده که اکوسیستمی با بلوغی به نام اقتصاد دانش‌بنیان شکل گرفته و اجازه داده است بخشی از درآمدهای مالیاتی کشور در این حوزه هزینه شود.

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری، ادامه داد: وقتی دولت اجازه می‌دهد این میزان از منابع مالیاتی در عرصه دانش‌بنیان خرج شود، یعنی به این حوزه اعتماد کرده و آن را مفید تشخیص داده است؛ چراکه تولید در این بخش منجر به بازگشت سرمایه و سودآوری برای کشور می‌شود. بنابراین، دولت ضمن دریافت مالیات بر عملکرد و ارزش افزوده، بر ادامه سرمایه‌گذاری در این حوزه تأکید دارد.

افشین با بیان این‌که این سرمایه‌گذاری‌ها باید به‌طور دقیق رصد شوند، افزود: باید مشخص شود این اعتبارات مالیاتی تا چه اندازه در توسعه کشور مؤثر بوده‌اند. به‌عنوان مثال، در حوزه فناوری نانو مجموع سرمایه‌گذاری از ابتدا تاکنون با در نظر گرفتن تورم حدود ۸۰۰ میلیارد تومان بوده است. با این حال، تنها در سال ۱۴۰۲ این حوزه ۶۰ هزار میلیارد تومان درآمد ایجاد کرده که ۶ هزار میلیارد تومان آن به صورت مالیات بر ارزش افزوده به دولت بازگشته است.

او اضافه کرد: این عدد فقط مربوط به سال ۱۴۰۲ است و درآمدهای تجمیعی محاسبه نشده‌اند. این آمارها نشان می‌دهد دولت در حوزه‌ای سرمایه‌گذاری کرده که بازدهی آن چندین برابر بوده و لازم است این نکات به مسئولان و تصمیم‌گیران یادآوری شود.

معاون علمی رئیس‌جمهور در تأکید کرد: ما یا باید اقتصاد دیجیتال ایران را بسازیم، یا باید راهی برای ساختن و توسعه آن بیابیم، قطعاً نمی‌توانیم صرفاً تماشاگر باشیم. اکنون، زمان اقدام و استفاده از ظرفیت‌های قانونی کشور است.

ضرورت قانون‌گذاری برای اعتباربخشی به دارایی‌های نامشهود در نظام مالی کشور

در یکی دیگر از پنل‌های این رویداد، موضوع «قانون دارایی‌های نامشهود» محور گفت‌وگو و بررسی قرار گرفت. در این پنل، حامد رفیعی، سرپرست مرکز تأمین مالی و توسعه سرمایه‌گذاری معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری، و امین خلیلی، مدیر ادغام و تملیک و تأمین مالی جمعی شرکت مشاور سرمایه‌گذاری ترنج، به تبادل نظر پرداختند.

رفیعی توضیح داد که مسئولیت ارزش‌گذاری دارایی‌های نامشهود از سال ۱۳۹۸ به معاونت علمی واگذار شده، اما این دارایی‌ها تا مدت‌ها به‌عنوان وثیقه بانکی پذیرفته نمی‌شدند. او با اشاره به آمار جهانی گفت که در سال ۲۰۲۰، ۹۰ درصد دارایی‌ها در جهان نامشهود بوده‌اند، در حالی که تنها ۱۰ درصد به دارایی‌های مشهود اختصاص داشتند؛ این یعنی مسیر حرکت اقتصاد جهانی به‌سمت دارایی‌های نامشهود است. رفیعی افزود که مذاکراتی با بانک‌ها و شرکت‌های بیمه انجام شده و آن‌ها همراهی خود را اعلام کرده‌اند، اما خلأ قانونی مانع اصلی در مسیر پذیرش این دارایی‌هاست. از همین رو، معاونت علمی وارد فرایند قانون‌گذاری شده است.

او همچنین به مسئله مهم تعیین معیارهای ارزش‌گذاری دارایی‌های نامشهود اشاره کرد و گفت که فقط شرکت‌هایی که از معاونت علمی مجوز دارند، مجاز به انجام این ارزش‌گذاری هستند. رفیعی از انجمن تجارت الکترونیک خواست که شرکتی از دل این حوزه برای دریافت مجوز و فعالیت در این زمینه معرفی کند.

در ادامه، رفیعی به برنامه‌های معاونت برای بیمه‌پذیری دارایی‌های نامشهود اشاره کرد و گفت: برای دارایی‌هایی که ریسک بالاتری دارند، بیمه‌نامه‌هایی طراحی می‌شود تا خطرات کاهش یابد. به گفته او، اگر بیمه‌گری پشت این دارایی‌ها قرار بگیرد، دیگر هیچ نهاد مالی دلیلی برای رد آن‌ها به‌عنوان وثیقه نخواهد داشت.

در ادامه پنل، امین خلیلی نیز اهمیت دارایی‌های نامشهودی مانند مهارت‌ها، منابع انسانی و شبکه کاربران را مطرح کرد. او توضیح داد که در بسیاری از کشورها این نوع دارایی‌ها قابل شناسایی، ثبت و استفاده به‌عنوان وثیقه هستند و شرکت‌ها می‌توانند از آن‌ها برای دریافت تسهیلات مالی بهره ببرند. خلیلی با اشاره به محدودیت‌های ناشی از سیاست‌های کنترل ترازنامه در بانک‌ها گفت که این محدودیت‌ها موجب شده بانک‌ها ترجیح دهند به‌جای دارایی‌های نامشهود، فقط دارایی‌های مشهود را به‌عنوان وثیقه بپذیرند.

او تأکید کرد: تا زمانی که دارایی‌های نامشهود ارزش‌گذاری نشوند، امکان تأمین مالی از طریق بانک‌ها و سایر ابزارها محدود خواهد ماند. خلیلی در پایان به نقش بازار سرمایه در تأمین مالی اشاره کرد و افزود: اگر بتوان پلتفرم‌هایی مانند دیجی‌کالا و دیوار را وارد فرآیند تأمین مالی از طریق بازار سرمایه کرد، این اقدام می‌تواند تأثیر مثبتی بر کل اکوسیستم استارتاپی داشته باشد و انگیزه‌ای برای کسب‌وکارهای کوچک‌تر برای حرکت به‌سمت بازار سرمایه ایجاد کند.

نقد ضعف اجرایی قوانین و چالش سرمایه‌گذاری در پنل «ابزارهای تأمین مالی نوین»

در یکی دیگر از پنل‌های برگزارشده در این رویداد، موضوع «ابزارهای تأمین مالی نوین» با حضور جمعی از فعالان اکوسیستم نوآوری و سرمایه‌گذاری به بحث گذاشته شد. این نشست با حضور ژوبین علاقبند، مدیرعامل لیان کپیتال و عضو هیئت‌مدیره انجمن تجارت الکترونیک تهران؛ کیوان محیط مافی، مدیرعامل دیجی‌نکست؛ مونا حاجی علی‌اصغر، فعال بازار سرمایه؛ سیاوش ملکی‌فر، معاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی؛ و سارا شاهرخی، هم‌بنیان‌گذار پلتفرم‌های تأمین مالی جمعی ایفا و زیما، برگزار شد.

در این پنل، کیوان محیط مافی با نگاهی انتقادی به عملکرد اجرایی قوانین در کشور، اظهار کرد: قوانین خوبی در اختیار داریم، اما در مرحله اجرا با چالش‌های جدی مواجه‌ایم. او تأکید کرد که تمرکز بیش از حد بر حرف و گفتار، جای عمل را گرفته و از شتابدهنده‌ها نیز آن‌طور که باید حمایت نمی‌شود. به گفته او، بسیاری از شتابدهنده‌ها توسط شرکت‌های بزرگ صرفاً به‌عنوان حیاط خلوت مورد استفاده قرار می‌گیرند.

در ادامه، ژوبین علاقبند نیز به کاهش تمایل به سرمایه‌گذاری در اکوسیستم اشاره کرد و گفت: ناچاریم از استارتاپ‌ها بخواهیم مدل‌های کسب‌وکار خود را تغییر دهند تا سریع‌تر به سوددهی برسند. این در حالی است که از منظر سرمایه‌گذار نیز نیاز به زمان و فرصت بیشتری برای پرورش و رشد این کسب‌وکارها وجود دارد.

بررسی نقش بانک‌ها در تأمین مالی پلتفرم‌های دیجیتال

در جریان یکی از پنل‌های تخصصی این رویداد با عنوان «نقش بانک‌ها در تأمین مالی پلتفرم‌های آنلاین»، جمعی از مدیران بانکی و فعالان حوزه سرمایه‌گذاری گرد هم آمدند. امید ترابی، مدیرعامل نوا کپیتال، مهدی فاطمیان، مدیرعامل زیبال، و نمایندگانی از بانک‌های ملی، سامان و کارآفرین در این نشست حضور داشتند.

در ابتدای این پنل، صادق سپندارند، مدیرکل بانکداری خرد و کسب‌وکارهای کوچک بانک ملی، با اشاره به حرکت این بانک به‌سمت تحول دیجیتال، اعلام کرد: بانک ملی در حال حاضر زیرساخت BNPL را پیاده‌سازی کرده و حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات را به‌صورت آنلاین و از طریق سامانه بام به متقاضیان اعطا کرده است. او تأکید کرد که تمامی خدمات اعتباری بانک ملی، چه در قالب وام و چه اعتبار خرید آنلاین، اکنون به‌صورت غیرحضوری ارائه می‌شود و این بانک با تکیه بر فناوری‌های نوین خدمات خود را توسعه داده است.

سپندارند همچنین اظهار کرد: ورود بانک‌ها به فضای فناوری‌محور باعث شده سرعت ارائه خدمات و میزان دسترسی آن‌ها به سطح لندتک‌ها برسد، و در این شرایط، شرکت‌های لندتک برای باقی ماندن در رقابت باید ارزش‌های افزوده‌ای ارائه دهند. او تصریح کرد که بانک‌ها، از جمله بانک ملی، در زمینه سرمایه‌گذاری در پلتفرم‌ها نیز پیشتاز هستند. در مواردی که تسهیلاتی اعطا نشده، دلیل آن را قوانین بانکی ندانست بلکه به محدودیت‌های ساختاری و مقررات بالادستی اشاره کرد.

در ادامه بحث، سپندارند به موضوع دارایی‌های نامشهود و جایگاه آن‌ها در تأمین مالی بانکی پرداخت و گفت: اگر یک کسب‌وکار به سطح بلوغ کافی رسیده باشد، دریافت اعتبار برای آن ممکن است، فارغ از این که دارایی مشهود دارد یا نامشهود. اما برای کسب‌وکارهایی که هنوز به آن مرحله نرسیده‌اند، بانک‌ها گزینه مناسبی برای تأمین مالی نیستند؛ بنابراین ضرورتی ندارد که این کسب‌وکارها بیش از حد درگیر موضوع وثیقه‌گذاری دارایی‌های نامشهود شوند.

سریر سماوی، مدیر فناوری اطلاعات بانک کارآفرین نیز در این پنل حضور داشت و از گام‌های این بانک در مسیر دیجیتالی شدن سخن گفت. او بیان کرد که اگرچه هنوز فاصله میان بانک‌ها و پلتفرم‌ها وجود دارد، اما بانک کارآفرین تلاش کرده با کاهش بروکراسی، افزایش سرعت فرایندها و بهره‌گیری از پلتفرم‌های فناورانه، چابکی بیشتری در ارائه خدمات داشته باشد. او گفت که این بانک فرآیندهایی مانند احراز هویت و اعتبارسنجی را به‌صورت دیجیتال انجام می‌دهد و از مسیرهای سنتی فاصله گرفته است.

او با اشاره به نقش نظارتی بانک‌ها تأکید کرد: نبود نظارت بانکی می‌تواند تبعات جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد، اما نقش بانک‌ها باید محدود به زیرساخت‌سازی باشد. به گفته او، بانک‌ها باید خدمات مالی را در اختیار پلتفرم‌ها بگذارند نه این‌که جای آن‌ها را بگیرند. او در پایان خاطرنشان کرد: بانک‌ها زمانی می‌توانند به نقطه تعادل و همکاری مؤثر با پلتفرم‌ها برسند که در سود، ریسک و نکول این کسب‌وکارها شریک باشند؛ در این صورت است که می‌توان آینده‌ای برد-برد برای دو طرف متصور بود.

رضا شیرین‌گوهریان، معاون اعتباری بانک سامان، با نگاهی به ارتباط استارتاپ‌ها و بانک‌ها، گفت: زمانی که یک استارتاپ به‌دنبال تأمین مالی است، منطقی نیست که مستقیماً به سراغ بانک‌ها برود، چرا که بازپرداخت بدهی برای کسب‌وکارهایی که هنوز در مرحله آغاز فعالیت قرار دارند، چالش‌برانگیز است و در چنین شرایطی مدل وام‌دهی سنتی بانک‌ها کارآمد نیست.

او همچنین با اشاره به وضعیت اقتصادی کشور توضیح داد: با توجه به سطح پایین درآمدها و هزینه‌های بالای زندگی، قدرت خرید مردم کاهش یافته و تمایل به خریدهای اقساطی بالا رفته است. به همین دلیل، بازار وام و اعتبارات خرد پتانسیل بالایی دارد که هنوز به‌طور کامل توسعه نیافته است.

شیرین‌گوهریان در ادامه به محدودیت منابع بانکی اشاره کرد و افزود: بانک‌ها با مشکلاتی مثل ترازنامه بانک مرکزی و کمبود نقدینگی مواجه هستند؛ بنابراین، پلتفرم‌ها نباید صرفاً به منابع بانکی تکیه کنند و لازم است به دنبال ابزارهای تأمین مالی جایگزین باشند تا بتوانند خدمات اعتباری بهتری ارائه دهند.

در ادامه این نشست، مهدی فاطمیان نیز به موضوع تأثیرگذاری پلتفرم‌های لندتک بر تحول خدمات بانکی پرداخت و بیان کرد: در خدماتی مانند «وام با یک کلیک»، این لندتک‌ها بودند که نوآوری و ابتکار را آغاز کردند، اما به‌دلیل نبود نگاه مشارکتی در کشور، حالا این خدمات به نام بانک‌ها تمام می‌شود، بدون اشاره به نقش بازیگران اصلی این تحول.

فاطمیان همچنین فضای بسته و مقررات‌زده نظام بانکی کشور را مورد انتقاد قرار داد و گفت: در حال حاضر فضای بانکی ما بسیار محدودکننده است و امکان نوآوری در آن وجود ندارد. به‌محض اینکه یک سرویس از سوی بانک‌ها به فین‌تک‌ها ارائه می‌شود، بانک مرکزی مانع‌تراشی می‌کند. او بر لزوم بازتر شدن نگاه بانک مرکزی تأکید کرد و افزود: مواجهه حاکمیت با فناوری‌های نو اغلب تا زمانی که کسب‌وکار کوچک است همراهانه است، اما به‌محض رشد آن، محدودیت‌ها آغاز می‌شوند.

در پایان، فاطمیان خواستار پیاده‌سازی جدی مفهوم «سندباکس» در حوزه بانکداری و مالی شد؛ محیطی کنترل‌شده که به کسب‌وکارهای نوآور اجازه می‌دهد با نظارت، اما بدون محدودیت‌های سفت و سخت، مدل‌های جدید خود را آزمایش و اجرا کنند.

برای ارزش‌گذاری استارتاپ‌ها باید به آینده نگاه کرد، نه گذشته

در آخرین بخش رویداد، پنلی با عنوان «نقش بازار سرمایه در تأمین مالی زیست‌بوم دانش‌بنیان» برگزار شد؛ نشستی که با حضور چهره‌های کلیدی از بخش‌های مختلف اکوسیستم فناوری و سرمایه‌گذاری کشور همراه بود. سعید محمدی، مدیرعامل گروه دیجی‌کالا و عضو هیئت‌مدیره انجمن تجارت الکترونیک تهران، علیرضا دلیری، عضو هیئت‌مدیره سرمایه‌گذاری ماندگار، محمود گودرزی، مدیرعامل بورس تهران، مصطفی اکرمی، مدیرعامل میلی، و حسام جعفری، نایب‌رئیس هیئت‌مدیره یکتانت، از جمله افراد حاضر در این گفت‌وگو بودند.

محمود گودرزی، مدیرعامل بورس تهران، در این جلسه اعلام کرد: شرکت دیجی‌کالا از دی‌ماه ۱۴۰۳ در بازار سرمایه پذیرفته شده و در حال حاضر هیچ مانعی برای ورود آن به بورس وجود ندارد. او تأکید کرد که تنها چالش باقی‌مانده، مسئله قیمت‌گذاری این شرکت بود که حالا تا حد زیادی برطرف شده و ورود دیجی‌کالا به بازار سرمایه در سال جاری نهایی خواهد شد.

گودرزی همچنین خبر داد که شرکت گرین‌وب نیز در فهرست پذیرش بورس قرار گرفته و این نشانه‌ای از حرکت جدی بازار سرمایه به‌سوی جذب شرکت‌های فعال در اقتصاد دیجیتال است. او در ادامه گفت: بورس تهران از این پس شرکت‌های فناور را که حداقل ۱۰۰ میلیارد تومان سرمایه دارند، برای ورود به این بازار پذیرش می‌کند.

با این حال، گودرزی به چالشی مهم اشاره کرد: فضای فکری بازار سرمایه هنوز برای پذیرش کامل شرکت‌های فناور آماده نیست. سرمایه‌گذاران این بازار با منطق، ادبیات و ویژگی‌های کسب‌وکارهای فناوری‌محور آشنا نیستند، موضوعی که می‌تواند مانع مهمی برای رشد این شرکت‌ها در بورس باشد.

سعید محمدی، به یکی از چالش‌های بنیادین اکوسیستم استارتاپی در مواجهه با بازار سرمایه اشاره کرد: ناآشنایی و درک نادرست بازار سرمایه از ماهیت اقتصاد دیجیتال.

او با بیان تفاوت‌های شرکت‌های سنتی و شرکت‌های فناور، گفت: مدل ارزش‌گذاری در شرکت‌های سنتی عمدتاً مبتنی بر داده‌های تاریخی و شاخص‌های مالی است. در این شرکت‌ها، گذشته‌نگری و تحلیل صورت‌های مالی پایه تصمیم‌گیری‌ها را شکل می‌دهد. اما در مورد کسب‌وکارهای دیجیتال، هرچند صورت‌های مالی مهم‌اند، ولی تنها بخشی از معادله هستند.

محمدی تأکید کرد: در استارتاپ‌ها و شرکت‌های فناوری‌محور، آینده‌نگری نقشی کلیدی دارد: برای درک ارزش واقعی این شرکت‌ها باید به چشم‌انداز رشد، مدل کسب‌وکار و میزان سوددهی آینده آن‌ها توجه کرد. تمرکز اصلی در این نوع پلتفرم‌ها بر کیفیت فعلی کسب‌وکار، دارایی‌های نامشهود و ظرفیت‌های توسعه‌ای آن‌هاست، نه صرفاً عملکرد گذشته.

او با اشاره به نقش مهم تحلیل‌گران بازار سرمایه در شکل دادن به فضای پذیرش این شرکت‌ها افزود: تحلیل‌گران باید زاویه دیدشان نسبت به شرکت‌های فناور را بازنگری کنند. برگزاری پنل‌هایی مانند این و حضور شرکت‌ها در IPO می‌تواند به‌مرور موجب تغییر این نگاه شود و باعث شود کسب‌وکارهای دیجیتال نیز در بازار سرمایه دیده شوند.

مدیرعامل دیجی‌کالا در پایان ابراز امیدواری کرد: نسل جدیدی از سرمایه‌گذاران بورسی وارد میدان شوند که منابع مالی خود را به سمت کسب‌وکارهای فناوری‌محور و ارزش‌آفرین سوق دهند؛ حوزه‌هایی که آینده اقتصاد کشور در گرو رشد آن‌هاست.

حسام اکرمی مدیرعامل میلی نیز در این پنل، با بیان اینکه بر اساس گزارش رسمی معاونت علمی ریاست‌جمهوری، در سال ۱۴۰۲ مجموع درآمد شرکت‌های دانش‌بنیان از مرز ۱٬۱۴۷ هزار میلیارد تومان عبور کرد و میزان صادرات این شرکت‌ها نیز از ۲.۵ میلیارد دلار فراتر رفت. این ارقام نشان‌دهنده ظرفیت بالا و عملکرد قابل توجه این بخش از اقتصاد کشور است، گفت: با این حال، در همان سال، مجموع سرمایه‌گذاری خطرپذیر انجام‌شده در کشور تنها ۳٬۲۰۲ میلیارد تومان بوده است؛ رقمی که نسبت آن به درآمد شرکت‌های دانش‌بنیان تنها حدود ۰.۲ درصد است. برای مقایسه، این نسبت در کشوری مانند کره جنوبی نزدیک به ۳ درصد و در ایالات متحده آمریکا بیش از ۵ درصد است.

او ادامه داد: این شکاف بزرگ به‌روشنی نشان می‌دهد که علی‌رغم پویایی و نوآوری قابل توجه در اکوسیستم دانش‌بنیان کشور، تأمین مالی آن همچنان بسیار ضعیف، غیرهدفمند و ناکافی است. به بیان دیگر، ما در حال دویدن هستیم، اما در شرایطی که اکسیژن کافی در اختیار نداریم.

مدیرعامل میلی تاکید کرد: در چنین وضعیتی، بازار سرمایه می‌تواند نقش کلیدی در تأمین مالی این اکوسیستم ایفا کند. البته به شرط آن‌که بازطراحی شود. برخلاف نظام بانکی که مبتنی بر وثیقه، بازپرداخت فوری و ساختارهای محافظه‌کارانه است، بازار سرمایه می‌تواند سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت، شفاف و با نقدشوندگی بالا را تسهیل کند. این ویژگی‌ها، دقیقاً همان چیزی است که شرکت‌های دانش‌بنیان برای رشد و توسعه پایدار به آن نیاز دارند.

اکرمی در ادامه صحبت‌های خود اظهار کرد: توسعه ابزارهای نوین مالی، پذیرش دارایی‌های نامشهود و اصلاح رویکردهای رگولاتوری می‌تواند راه را برای جذب سرمایه عمومی و خصوصی به سمت اقتصاد نوآوری هموار سازد. به‌ویژه آنکه این شرکت‌ها در عمل نشان داده‌اند توان خلق ارزش‌افزوده، اشتغال و ارزآوری را دارند؛ اما همچنان در نبود ساختارهای مالی متناسب، با چالش‌های جدی در مسیر رشد مواجه‌اند. در نتیجه، بازنگری در نظام تأمین مالی دانش‌بنیان‌ها نه‌تنها ضرورتی اقتصادی، بلکه الزام راهبردی برای آینده اقتصاد ایران است.

حسام جعفری نایب رییس هیئت مدیره یکتانت راجع به نگاه سنتی در بازار سرمایه بیان کرد: تا پیش از این، نگاه سنتی بر بازار سرمایه حاکم بود و خوشبختانه، با تغییر مقررات و بازارهای جدیدی که ایجاد شد، تا مرحله پذیرش نگاه نسبت به قبل بهتر شده است‌. صف شکن که تپسی بود و ۵ شرکت بعدی که ما جزوش بودیم، خیلی اذیت شدیم اما در حال حاضر، فضا فراهم شده است.

او ادامه داد: یکتانت در بازار نوآفرین پذیرش شد و یک سال و سه ماه از آن گذشته که زمان زیادی است تا بخواهیم درج و عرضه شویم. باز هم مقررات دست‌وپا گیر مختلفی وجود داشت که گفتن از آن در حوصله این جمع نمی‌گنجد. در نهایت، ۴۰ روز پیش درج شدیم و در حال حاضر، در فرآیند ارزش‌گذاری هستیم که این فرآیند ارزش‌گذاری، فرآیند بسیار پرچالشی است و همه آن چالش‌ها که در فرآیند پذیرش را از سر گذراندیم دوباره اینجا با آن روبرو می‌شویم.

جعفری در پایان بیان کرد: درباره تپسی می‌توان از کاربران حرف زد اما درباره یکتانت فقط دو جلسه طول می‌کشد تا بتوانیم مدل تجاری شرکت را شرح دهیم. ارزش‌گذاری را یکی از شرکت‌های تامین سرمایه انجام می‌دهد که خوب پیش رفته است. مشکل ما در این برهه این است که مقررات متناسب با این بازار نوآوری جدیدی که ایجاد شده، تغییر نکرده است.

گفتنی است این رویداد با مشارکت معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری و با حمایت میلی، یکتانت، لیان کپیتال، دیجی نکست، دیجیاتو و زومیت، در کتابخانه ملی، برگزار شد.

نسخه افغانستانیِ «جوکر» در ایران ساخته شد (فیلم)