همشهری‌آنلاین – مجید جباری: در دل طبیعت بکر فارس، جایی میان فراز و فرود دشت‌ها و کوه‌های سنگی، ماجرای تولد یکی از شاخه‌های اصلی رودخانه کر، قصه‌ای کمتر شنیده‌شده و شگفت‌انگیز را روایت می‌کند. سرگذشتی که از باران آغاز می‌شود و با چشمه‌ای خروشان در دشت درودزن جان می‌گیرد.
همه چیز از دشت بَکان آغاز می‌شود. دشتی پهناور و نسبتا هموار که در فصول بارندگی، به مخزن طبیعی هزاران متر مکعب آب باران تبدیل می‌شود، اما آنچه این منطقه را به یکی از نقاط خاص و کمتر شناخته‌شده آبی کشور بدل کرده، پدیده‌ای نادر در ساختار زمین‌شناختی آن است: «نفوذ آب به لایه‌های زیرین زمین و حرکت پنهانی آن در بسترهای آهکی و شکاف‌دار کوه‌های اطراف.»
معاون اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری فارس در این باره می‌گوید: «جریان آب در یکی از دشت‌های فارس بر خلاف تصور همیشگی، مسیرش را وارونه طی می‌کند. آب باران که در دشت بکان جمع می‌شود به‌جای جاری شدن به‌سوی دره‌ها در دل زمین فرو می‌رود؛ ده‌ها کیلومتر مسیر زیرزمینی را در بسترهای آهکی کوه‌ها حرکت می‌کند و سرانجام به‌شکل چشمه‌ای زلال در حوضه آبریز مرودشت و در محلی در منطقه قدمگاه در دشت درود زن ظاهر می شود. پدیده‌ای نادر که یکی از سرچشمه‌های پنهان رودخانه کر را شکل داده و نقش مهمی در تأمین منابع آبی منطقه دارد.»
اسحاق امیدوار در گفت‌وگو با همشهری‌آنلاین بیان می‌کند: «دشت بکان از توابع بخش سده شهرستان اقلید فارس است. نهشته های متعلق به دوره «کرتاسه» در حوضه آبریز دشت، ته‌نشین شده‌اند که شامل سازند داریان- کژدمی و سازند سروک بوده و تمامی سطح دشت توسط آبرفت پوشیده شده است. برخی منابع محلی نام محلی که این چشمه در آنجا می‌جوشد را همجومه عنوان می‌کنند. ضمن اینکه نمونه‌های دیگری نیز از این نوع سازندهای زمین شناسی در دشت ارژن فارس وجود دارد.»
معاون اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری فارس با اشاره به اینکه این دشت جزمناطق کارستی زاگرس است، توضیح می‌دهد: «بعد از اجرای طرح اسکان عشایر در این منطقه، بیشتر زمین های این دشت از مرتع به کشاورزی تغییر کاربری داده است و این دشت را به یکی از معروفترین سایت های اسکان عشایر در کشور تبدیل کرده است. این موضوع، اهمیت تامین آب مورد نیاز ساکنان را بیش از پیش کرده است. عوارض کارست (اشکال مختلف زمین‌شناسی که در نتیجه انحلال سنگ‌ها به وسیله آب‌های سطحی و زیرزمینی ایجاد می‌شوند) سهم مهمی در جذب نزولات جوی و نفوذ آب دارند. شناسایی این اشکال و عوارض در شناسائی پتانسیل منابع آبزیر زمینی، بیلان آب، حفظ و مدیریت آب های سطحی در هر منطقه ای، حائز اهمیت است. ریخت شناسی این دشت آهکی تأثیر زیادی بر شیوه زیست زاگرس نشینان این منطقه و همچنین شیوه معیشت آنان دارد.»
به گزارش همشهری‌آنلاین، این چشمه جلوه‌ای از قدرت و پیچیدگی طبیعت است و منبع تغذیه‌ای ارزشمند برای رودخانه کر نیز محسوب می‌شود. اگرچه بیشتر نگاه‌ها به سد درودزن و رودخانه کر دوخته شده، اما این سرچشمه پنهان در دل دشت و کوه نشان می‌دهد گاه حیات از جایی شروع می‌شود که چشم انسان کمتر به آن توجه دارد. کارشناسان منابع طبیعی و آب‌شناسی، این چشمه را به‌دلیل مسیر خاص زیرزمینی‌اش و نقش مهمی که در تعادل اکولوژیکی منطقه دارد، یکی از گلوگاه‌های حیاتی حوضه آبریز رود کر می‌دانند. در سال‌های اخیر با کاهش بارش‌ها و افزایش برداشت‌های بی‌رویه، اهمیت این چشمه‌ها بیش از قبل نمایان شده است.
