بازارهای مالی همیشه با چالش‌هایی روبه‌رو بوده‌اند که ممکن است امنیت و عدالت معاملات را تحت تأثیر قرار دهند. یکی از این چالش‌ها در بازارهای مالی سنتی و همچنین در بازار نوظهور ارزهای دیجیتال، مسئله‌ای به نام فرانت رانینگ (Front Running) است. اما فرانت رانینگ چیست و چطور انجام می‌شود؟ شناخت دقیق این مفهوم و نحوه عملکرد آن اهمیت ویژه‌ای در حفظ سرمایه و سلامت بازارهای کریپتو دارد.
در این مقاله به بررسی کامل فرانت رانینگ، انواع مختلف حملات مرتبط، نحوه تشخیص و روش‌های مقابله با آن می‌پردازیم. همچنین نقش فناوری‌های جدید و ابزارهای امنیتی در کاهش خطر این حملات را بررسی می‌کنیم تا شما بتوانید با آگاهی بیشتر و راهکارهای عملی، از دارایی‌های خود در برابر تهدیدات محافظت کنید.
فرانت رانینگ (Front Running) یعنی وقتی کسی با اطلاع زودتر از دیگران، سفارشی را ثبت می‌کند تا از تغییری که قرار است در بازار رخ دهد سود ببرد. این شخص معمولاً می‌داند که یک معامله بزرگ یا مهم در راه است و از این آگاهی برای سود شخصی سوءاستفاده می‌کند. این کار نوعی رفتار ناعادلانه در بازارهاست که به اعتماد عمومی آسیب می‌زند.
در بازار سهام، فرانت رانینگ زمانی رخ می‌دهد که یک کارگزار یا فرد خاص با اطلاع از سفارش بزرگ مشتری، خودش زودتر همان سهم را می‌خرد. بعد از انجام سفارش مشتری، قیمت بالا می‌رود و آن فرد با سود سهم خود را می‌فروشد. این کار نوعی سوءاستفاده از اطلاعات محرمانه و نوعی دستکاری بازار محسوب می‌شود.
در بازار ارزهای دیجیتال، فرانت رانینگ بلاک چین معمولاً توسط ربات‌ها یا ماینرها انجام می‌شود که تراکنش خود را با کارمزد بالاتر زودتر از تراکنش اصلی ثبت می‌کنند. آن‌ها از شفاف بودن تراکنش‌ها در شبکه بلاک‌چین سوءاستفاده می‌کنند تا سود ببرند. این نوع فرانت رانینگ بدون نیاز به اطلاعات محرمانه انجام می‌شود، ولی همچنان ناعادلانه است.
فرانت رانینگ پدیده‌ای تازه نیست و ریشه در گذشته‌های دور بازارهای مالی دارد. از دوران ابتدایی معاملات سهام گرفته تا شکل‌گیری بلاک چین و دیفای، این نوع حمله همواره به‌دنبال کسب سود ناعادلانه از اطلاعات زودهنگام بوده است. در ادامه، سیر تحول فرانت رانینگ را از بازارهای سنتی تا دنیای ارزهای دیجیتال بررسی می‌کنیم.
فرانت رانینگ از قرن هفدهم و با آغاز فعالیت بازارهای سهام شکل گرفت. در آن زمان، تاجران با استفاده از پیک‌های سریع‌تر یا منابع خبری خاص، زودتر از دیگران سفارش ثبت می‌کردند. این کار به آن‌ها امکان می‌داد از تغییرات قیمتی آینده سود ببرند.
ناتان مایر روتشیلد (Nathan Mayer Rothschild)، بانکدار مشهور بریتانیایی، پس از نبرد واترلو سریع‌تر از دیگران از پیروزی انگلستان مطلع شد. او با فروش موقتی سهام باعث ایجاد ترس در بازار شد و سپس با قیمت پایین خرید کرد. این ماجرا یکی از نمونه‌های تاریخی استفاده از اطلاعات زودهنگام برای سود مالی است.
با گسترش تلفن، تلگراف و در نهایت اینترنت، روش‌های فرانت رانینگ نیز پیچیده‌تر شد. کارگزاران و شرکت‌ها با دسترسی به سفارشات مشتریان می‌توانستند پیش‌دستی کنند. این روند باعث شد تا نهادهای نظارتی به شکل جدی‌تری با این رفتار برخورد کنند.
با راه‌اندازی اتریوم، شفافیت تراکنش‌ها باعث شد برخی افراد از اطلاعات درون حافظه موقت شبکه سوءاستفاده کنند. ربات‌های معاملاتی (Trading Bots) با مشاهده تراکنش‌های در انتظار، تراکنش خود را با کارمزد بالاتر ثبت می‌کردند. این روش خیلی زود به یک تاکتیک مرسوم برای سود سریع تبدیل شد.
با محبوب شدن دیفای، حملات فرانت رانینگ افزایش یافتند. به‌ویژه در صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) که تراکنش‌ها پیش از اجرا برای همه قابل مشاهده‌اند، فرصت‌های زیادی برای جلو زدن به وجود آمد. بعضی از پروژه‌ها تلاش کردند با ابزارهایی مانند «ساندویچ تریدر» (Sandwich Trader) از این فرصت سود ببرند.
بر اساس داده‌های جدید، سالانه میلیون‌ها دلار از طریق حملات فرانت رانینگ در دیفای جابه‌جا می‌شود. برخی ربات‌ها تنها در چند ثانیه سودهای چشم‌گیر ثبت می‌کنند. این موضوع باعث شده توسعه‌دهندگان به‌دنبال روش‌هایی برای افزایش محرمانگی تراکنش‌ها باشند.
حمله فرانت رانینگ به شکل‌های مختلفی انجام می‌شود. هر نوع از این حملات با هدف کسب سود ناعادلانه از اطلاعات یا ترتیب تراکنش‌ها طراحی شده است. انواع اصلی حمله فرانت رانینگ عبارت‌اند از:
در این نوع حمله، مهاجم با مشاهده تراکنش در صف انتظار، سفارش مشابه یا متضادی را با کارمزد بالاتر ثبت می‌کند تا زودتر اجرا شود. گس فی (Gas Fee) در این نوع حمله نقش کلیدی دارد، چون مهاجم با پرداخت گس بیشتر اولویت اجرا را به دست می‌آورد. این روش از ساده‌ترین و قدیمی‌ترین انواع فرانت رانینگ است.
بیشتر بخوانید: گس فی چیست
در حمله ساندویچی، مهاجم یک تراکنش خرید را شناسایی و قبل از آن خرید می‌کند، سپس بلافاصله پس از آن می‌فروشد. این حمله باعث افزایش قیمت موقت شده و قربانی با اسلیپیج (Slippage) بالا و نرخ نامناسب مواجه می‌شود. سود مهاجم از اختلاف قیمت بین خرید اول و فروش دوم تأمین می‌شود.
در حملات جابجایی (Displacement Attacks)، مهاجم یک تراکنش سودآور را شناسایی کرده و بلافاصله تراکنشی مشابه با گس فی بالاتر ثبت می‌کند تا اول اجرا شود. با این کار، تراکنش اصلی یا به‌کلی کنار گذاشته می‌شود یا دیگر سودی برای فرستنده‌اش ندارد.
دلیل این کار، حذف رقابت و تصاحب سودی‌ست که در اصل قرار بود به کاربر دیگری برسد. این نوع حمله اغلب توسط ربات‌هایی انجام می‌شود که در لحظه بازار را اسکن می‌کنند.
در حملات سرکوب، مهاجم با ارسال تعداد زیادی تراکنش با گس فی بالا، شبکه را موقتاً اشباع می‌کند تا اجرای تراکنش‌های دیگران را به تعویق بیندازد. این تأخیر باعث می‌شود قربانی نتواند در زمان مناسب وارد بازار شود یا قیمت به ضررش تغییر کند.
هدف اصلی مهاجم این است که با جلوگیری از ورود رقبا، فرصت سودآوری را فقط برای خودش نگه دارد. این روش معمولاً در رقابت برای استخراج سودهای آنی مثل آربیتراژ (Arbitrage) به‌کار می‌رود.
بیشتر بخوانید: آربیتراژ چیست
در بلاک چین، حمله فرانت رانینگ به کمک ویژگی‌های شفاف و قابل مشاهده شبکه انجام می‌شود. مهاجم با استفاده از اطلاعات عمومی تراکنش‌ها، قبل از پردازش شدن آن‌ها وارد عمل می‌شود تا از فرصت‌های سودآور جلوتر از بقیه استفاده کند.
ممپول به محلی گفته می‌شود که تراکنش‌ها پس از ارسال، اما قبل از تأیید نهایی، در آن نگهداری می‌شوند. همه نودهای کامل شبکه به این حافظه موقتی دسترسی دارند و آن را بررسی می‌کنند تا تراکنش‌های آینده را ببینند. این شفافیت باعث می‌شود که همه کاربران، از جمله مهاجمان، بتوانند اطلاعات تراکنش‌ها را بخوانند.
ربات‌های فرانت رانینگ ممپول را دائماً اسکن می‌کنند تا تراکنش‌های سودآور مثل خرید توکن یا سواپ در صرافی‌ها را شناسایی کنند. به‌محض شناسایی، بلافاصله تراکنشی با گس فی بیشتر ثبت می‌کنند تا زودتر از قربانی پردازش شود. این زمان‌بندی دقیق کلید موفقیت حمله است و گاهی در میلی‌ثانیه انجام می‌شود.
در بلاک‌چین‌هایی مثل اتریوم، ترتیب پردازش تراکنش‌ها بر اساس مقدار گس فی پرداختی است. یعنی هرکس کارمزد بیشتری پیشنهاد دهد، تراکنشش زودتر در بلاک بعدی قرار می‌گیرد. این باعث می‌شود رقابت برای اولویت اجرا به شکل نوعی مزایده تبدیل شود.
ماینرها یا اعتبارسنج‌ها تراکنش‌هایی را انتخاب می‌کنند که بیشترین کارمزد را برای آن‌ها داشته باشد. مهاجمان با استفاده از این ویژگی، تراکنش‌های خود را به‌گونه‌ای طراحی می‌کنند که اولویت بیشتری بگیرند. این مسئله باعث افزایش سرعت حمله و بالا رفتن احتمال موفقیت آن می‌شود.
فرمول x*y=k، که به آن «بازارساز خودکار با حاصل‌ضرب ثابت» (Constant Product Market Maker) می‌گویند، پایه‌گذار عملکرد بسیاری از صرافی‌های غیرمتمرکز مثل یونی‌سواپ است. در این مدل، استخر نقدینگی شامل دو توکن است که همیشه حاصل‌ضرب مقادیرشان باید ثابت بماند. این تعادل باعث می‌شود قیمت‌ها به‌صورت خودکار و بر اساس میزان عرضه و تقاضا تنظیم شوند.
وقتی فردی یک توکن را می‌خرد یا می‌فروشد، نسبت دو توکن در استخر تغییر می‌کند و همین موضوع باعث تغییر قیمت می‌شود. این تغییر قیمت به‌صورت غیرخطی انجام می‌شود، یعنی هرچه مقدار خرید بیشتر باشد، قیمت افزایش شدیدتری دارد. این ویژگی باعث می‌شود که سیستم در برابر معاملات بزرگ حساس باشد.
به‌دلیل این حساسیت، مهاجمان می‌توانند از تراکنش‌های بزرگ در ممپول سوءاستفاده کنند. آن‌ها پیش از اجرای تراکنش اصلی، خرید را انجام می‌دهند و با بالا رفتن قیمت، بلافاصله بعد از کاربر اصلی توکن را می‌فروشند. این کار باعث اسلیپیج برای کاربر قربانی می‌شود و خود مهاجم از نوسان ایجادشده سود می‌برد.
برای کاهش این نوع حملات، یکی از راهکارها استفاده از «مقادیر مجازی» برای ذخایر است که در هر بلاک بازتنظیم می‌شود. این کار باعث می‌شود تا قیمت‌های موقتی برای مهاجمان قابل پیش‌بینی نباشند. به این ترتیب، فرصت‌های فرانت رانینگ کاهش می‌یابد و امنیت معاملات در AMMها بیشتر می‌شود.
فرانت رانینگ تنها یکی از اشکال تقلب و سوءاستفاده در بازارهای مالی است و شباهت‌ها و تفاوت‌هایی با مفاهیم دیگری مثل معاملات پنهانی (Insider Trading)، دستکاری بازار (Market Manipulation) و بک رانینگ (Back Running) دارد. شناخت این تفاوت‌ها کمک می‌کند تا مرزهای قانونی و اخلاقی بین معاملات قانونی و معاملات غیرقانونی بهتر درک شود. در ادامه به مقایسه این مفاهیم می‌پردازیم.
در معاملات پنهانی، فردی با اطلاعات محرمانه و داخلی که عموم مردم از آن بی‌خبرند اقدام به خرید یا فروش می‌کند. این نوع تقلب معمولاً در بازارهای سنتی اتفاق می‌افتد و خلاف قانون است. فرانت رانینگ هم با سوءاستفاده از اطلاعات زودهنگام انجام می‌شود، اما تفاوتش با معاملات پنهانی در این است که اطلاعات در دسترس عموم قرار گرفته، ولی هنوز اجرا نشده‌اند.
دستکاری بازار به اقداماتی گفته می‌شود که هدفشان تغییر مصنوعی قیمت‌ها یا القای سیگنال‌های غلط به بازار است. این کار می‌تواند شامل خرید و فروش‌های هماهنگ، پخش شایعه یا ایجاد معاملات جعلی باشد. در مقابل، فرانت رانینگ بیشتر بر اولویت‌بندی اجرا در صف تراکنش‌ها تکیه دارد تا فریب بازار. بااین‌حال، هر دو رفتار غیرمنصفانه و سودجویانه هستند.
بک رانینگ زمانی اتفاق می‌افتد که فردی پس از مشاهده تأثیر یک تراکنش بزرگ، وارد بازار شود تا از پیامدهای آن سود ببرد. برخلاف فرانت رانینگ که پیش از تراکنش هدف عمل می‌کند، در بک رانینگ عملیات بعد از اجرای تراکنش اصلی انجام می‌شود. هر دو رفتار به‌دنبال سود از معامله دیگران هستند، اما زمان‌بندی‌شان آن‌ها را از هم متمایز می‌کند.
در ادامه به بررسی چند مورد از مهم‌ترین و مستندترین حملات فرانت رانینگ در دنیای ارزهای دیجیتال می‌پردازیم.
بر اساس مقاله‌ای از دانشگاه بریستول (Bristool University) ، در بازه‌ای ۲.۵ ساله تا سال ۲۰۲۲، بیش از ۵۰۰ میلیون دلار از طریق حملات فرانت رانینگ، از جمله حملات ساندویچی و فرصت‌های آربیتراژ، از شبکه اتریوم استخراج شده است. این آمار نشان‌دهنده افزایش سریع این نوع حملات و تأثیرات منفی آن‌ها بر کاربران عادی است.
در آوریل ۲۰۲۳، دو برادر فارغ‌التحصیل از دانشگاه MIT با بهره‌برداری از آسیب‌پذیری در نرم‌افزار MEV-Boost شبکه اتریوم توانستند در مدت ۱۲ ثانیه، ۲۵ میلیون دلار ارز دیجیتال را سرقت کنند. این حمله که شامل دستکاری در تراکنش‌های در حال انتظار بود، به‌عنوان یکی از پیچیده‌ترین و سریع‌ترین حملات فرانت رانینگ شناخته می‌شود.
حمله فرانت رانینگ معمولاً با تغییرات غیرعادی و سریع قیمت‌ها در بازار همراه است. وقتی قیمت یک دارایی ناگهان و بدون دلیل واضحی بالا یا پایین می‌رود، ممکن است نشانه ورود یک حمله فرانت رانینگ باشد.
الگوهای مشکوک تراکنش مثل اجرای پشت سر هم چند تراکنش مشابه یا خرید و فروش‌های همزمان با حجم‌های بزرگ نیز می‌توانند نشان‌دهنده سوءاستفاده از اطلاعات در ممپول باشند. چنین الگوهایی معمولاً با تحلیل دقیق داده‌های تراکنش‌ها در بلاک‌چین قابل شناسایی هستند.
زمان‌بندی تراکنش‌ها هم یک نشانه مهم است؛ اگر چند معامله به سرعت پشت سر هم و قبل یا بعد از تراکنش اصلی اجرا شوند، احتمال فرانت رانینگ یا حملات مرتبط وجود دارد. این رفتارها معمولاً توسط ربات‌ها و الگوریتم‌های اتوماتیک انجام می‌شود.
پلتفرم‌های تحلیل بلاک چین مانند Etherscan و Nansen با بررسی تراکنش‌های شبکه، می‌توانند الگوهای مشکوک را شناسایی کنند و گزارش دهند. این ابزارها داده‌های شفاف بلاک چین را به‌صورت قابل فهم برای کاربران و تحلیل‌گران عرضه می‌کنند.
هوش مصنوعی و یادگیری ماشین به‌کمک الگوریتم‌های پیشرفته، رفتارهای غیرعادی و تکراری در تراکنش‌ها را تشخیص می‌دهند. این تکنولوژی‌ها توانایی تحلیل حجم بالای داده‌ها را دارند و می‌توانند حملات فرانت رانینگ را در مراحل اولیه شناسایی کنند.
سیستم‌های هشدار زودهنگام هم با نظارت مداوم بر ممپول و فعالیت‌های شبکه، در صورت مشاهده علائم مشکوک، کاربران یا توسعه‌دهندگان را سریعاً مطلع می‌کنند. این سامانه‌ها به کاهش ریسک حملات و محافظت از سرمایه کمک می‌کنند.
حملات فرانت رانینگ می‌توانند باعث ضررهای مالی قابل توجهی شوند، به‌ویژه در بازار ارز دیجیتال که تراکنش‌ها شفاف و در صف انتظار هستند. برای کاهش ریسک این حملات، استفاده از روش‌ها و تنظیمات امنیتی مختلف ضروری است تا سرمایه و معاملات شما در امنیت باشند. در ادامه با چند روش امنیتی آشنا می‌شویم.
تنظیم درصد اسلیپیج به شما اجازه می‌دهد حداکثر تغییر قیمت قابل قبول در تراکنش را مشخص کنید و از پرداخت بیش از حد جلوگیری کنید. انتخاب گس فی مناسب هم معیار بسیار مهمی است. پرداخت گس فی خیلی پایین ممکن است تراکنش شما را در ممپول نگه دارد و هدف حمله شود، اما پرداخت بیش‌ازحد هم هزینه‌های اضافی را به همراه دارد.
استفاده از حد ضرر (Stop Loss) به شما کمک می‌کند در صورت تغییر ناگهانی قیمت، از ضررهای بیشتر جلوگیری شود و از سرمایه‌تان محافظت شود.
انتخاب صرافی‌هایی که استخرهای نقدینگی بزرگ و فعال دارند اهمیت زیادی دارد، چون نقدینگی بالا باعث کاهش نوسانات و اسلیپیج می‌شود و حملات فرانت رانینگ را سخت‌تر می‌کند. همچنین بررسی سابقه امنیتی و اعتبار پلتفرم‌های معاملاتی ضروری است؛ پلتفرم‌های شناخته‌شده با سابقه کم حملات، ریسک کمتری برای کاربران دارند.
تقسیم تراکنش‌های بزرگ به بخش‌های کوچک‌تر می‌تواند حملات فرانت رانینگ را سخت‌تر کند، چون تغییرات ناگهانی در قیمت کمتر اتفاق می‌افتد. همچنین استفاده از تایم دیلی (Time Delay) یا تأخیر زمانی در اجرای تراکنش‌ها به کاهش ریسک حملات کمک می‌کند، چرا که فرصت سوءاستفاده از تراکنش‌های در صف کاهش می‌یابد.
تغییرات غیرعادی قیمت، تراکنش‌های مشکوک در صف و زمان‌بندی غیرعادی از نشانه‌های اصلی فرانت رانینگ هستند.
خیر، برخی انواع خاص مثل فرانت رانینگ شاخص‌ها ممکن است قانونی باشند، اما بیشتر آن غیرقانونی است.
فرانت رانینگ در بورس معمولاً توسط کارگزاران و مدیران صندوق انجام می‌شود، اما در کریپتو بیشتر از طریق ربات‌ها و مشاهده ممپول رخ می‌دهد.
معامله‌گران بزرگ و کسانی که تراکنش‌های سنگین انجام می‌دهند بیشتر در معرض خطر این حمله هستند.
خیر، ولی معمولاً باعث افزایش هزینه و کاهش سود برای معامله‌گران اصلی می‌شود.
حملات فرانت رانینگ یکی از تهدیدهای جدی در بازارهای مالی و به‌ویژه در دنیای ارز دیجیتال است که می‌تواند باعث زیان معامله‌گران شود. این حملات با سوءاستفاده از اطلاعات تراکنش‌های در صف، قیمت‌ها را دستکاری کرده و فرصت‌های سود را به نفع مهاجمان تغییر می‌دهند. آگاهی از انواع این حملات و نحوه عملکرد آن‌ها، اولین گام برای کاهش ریسک و حفظ دارایی‌ها است.
محافظت در برابر فرانت رانینگ نیازمند استفاده از ابزارهای امنیتی مناسب، انتخاب پلتفرم‌های معتبر و تنظیم دقیق معاملات است. به‌کارگیری تکنیک‌های پیشرفته مثل تقسیم تراکنش‌ها و استفاده از تایم دیلی می‌تواند به کاهش احتمال حملات کمک کند. در نهایت، شناخت کامل این تهدیدات و رعایت نکات ایمنی، کلید حفظ سرمایه در بازارهای پررقابت امروزی است.
