سرویس جهان مشرق - ابومحمد الجولانی، حاکم سوریه، اظهار داشت : دوران بمباران متقابل بین سوریه و اسرائیل باید پایان یابد و سوریه و اسرائیل دشمنان مشترکی دارند و ما می‌توانیم نقش مهمی در امنیت منطقه‌ای ایفا کنیم.
جاناتان باس، تاجر آمریکایی و متحد نزدیک دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، در مقاله‌ای در نشریه "جویش ژورنال" در مورد دیدارش با الجولانی در دمشق منتشر کرد. باس گفت الجولانی تمایل خود را برای بازگشت به توافق‌نامه جدایی ۱۹۷۴ ابراز کرده است، اما، نه فقط برای آتش‌بس، بلکه به عنوان تضمین اساسی خویشتن‌داری متقابل بین سوریه و اسرائیل و حفاظت از غیرنظامیان، به ویژه جوامع دروزی در ارتفاعات جولان در جنوب سوریه.
رئیس جمهور موقت سوریه صحبت از عادی‌سازی فوری روابط با اسرائیل را رد کرد و نشان داد که از «مذاکرات آینده بر اساس اصول حقوق بین‌الملل و احترام به حاکمیت سوریه استقبال می‌کند و افزود: صلح باید از طریق احترام متقابل، نه ترس، حاصل شود. به گفته این مجله.
در طول سخنرانی خود، الجولانی تمایل خود را برای گفتگوی مستقیم با دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا ابراز کرد، همانطور که او گفت: «سوریه به یک میانجی صادق نیاز دارد» تا به ثبات در منطقه دست یابد.
جویش ژورنال یک مجله هفتگی مستقل و غیرانتفاعی آمریکایی است که به امور جامعه یهودیان در منطقه لس‌آنجلس اختصاص دارد و یکی از برجسته‌ترین رسانه‌های یهودی در ایالات متحده محسوب می‌شود.
تنها "بهار عربی" که آمریکا پذیرفته است
صدقی عاصور، نویسنده فلسطینی در مقاله‌ای نوشت، وقتی دیدم که "اسرائیل" پس از سقوط رژیم، جنوب سوریه را بلعید و آمریکا قصد دارد تحریم‌ها علیه سوریه را به طور نامحدود حفظ کند، واقعاً باور کردم که همه "بهارها عربی" یکسانند، بهار "خوب" یا بهار "بد" وجود ندارد و آنها هیچ تمایزی بین قیام‌ها در کشورهای مقاومت و قیام‌ها در کشورهای میانه‌رو قائل نیستند.
مردم سوریه سزاوار لغو تحریم‌ها و نجات کشور از تجزیه هستند، صرف نظر از سیاسی کردن این موضوع به نفع رژیم جدیدی که پس از نامعلوم بودن سرنوشتش تحت تحریم‌ها، نفس راحتی کشیده است. این علیرغم اختلافات فرقه‌ای است که لغو تحریم‌ها را پیروزی برای "امویان" می‌داند.
آنچه ما را نگران می‌کند، دشواری در تبلیغ لغو تحریم‌ها به عنوان یک پیروزی جدید برای "بهار عربی" است. اگرچه ترامپ گفت که اردوغان با او در مورد لغو تحریم‌ها صحبت کرده است. چند ماه پیش، شاهد جدایی سوریه از پروژه مقاومت بودیم و امروز شاهد جدایی سوریه از پروژه "بهار عربی" هستیم. اینطور نیست که "بهاری" در سوریه وجود نخواهد داشت، یا اینکه نقشی از قطر، ترکیه یا حتی اخوان المسلمین وجود نخواهد داشت. نکته جدید این است که "بهاری" که آمریکا در آنجا خواهد پذیرفت، مبتنی بر نظریه "بهار در یک کشور" خواهد بود (به سبک "سوسیالیسم در یک کشور" که پیش از انحراف انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ به استالینیسم بود.
برافراشتن پرچم در اقامتگاه سفیر آمریکا در دمشق
افتتاح اقامتگاه سفیر ایالات متحده در دمشق توسط توماس باراک، فرستاده ویژه ایالات متحده به سوریه، برای اولین بار پس از قطع روابط بین دو کشور در ۱۳ سال پیش، سوالاتی را در مورد معنای این اقدام در این زمان و تأثیر آن بر مسائل مورد توجه واشنگتن در سوریه مطرح کرد.
مؤید غزلان قبلوی، نویسنده و پژوهشگر مسائل سیاسی، این اقدام را پیامی مهم، نمادی از پیشرفت دیپلماتیک، به رسمیت شناختن ضمنی لغو کامل تحریم‌ها توسط ایالات متحده و بازسازی اعتماد بین دو طرف می‌داند.
قبلوی در گفتگو با شبکه الجزیره عربی در برنامه "وراء الاخبار" گفت: این اقدام دولت جدید سوریه را در سطح بین‌المللی مشروعیت می‌بخشد و نشان دهنده تغییر سیاست واشنگتن از انتظار و احتیاط به اعتماد متقابل و تعامل مستقیم با منافع ایالات متحده در سوریه است.
او با اشاره به اظهارات اعضای کنگره در مورد لزوم فاصله گرفتن از ایران به عنوان سرمایه‌گذاری در ثبات و امنیت منطقه‌ای، نتیجه گرفت که این مسیر، محور عربی جدیدی را در مبارزه با تروریسم ایجاد می‌کند.
واشنگتن برای جلوگیری از بازگشت داعش، روی قدرت اقتصادی سوریه حساب می‌کند و قبلاوی به سقوط هسته‌های خفته این سازمان در حلب و حومه دمشق اشاره کرد.
وزارت امور خارجه سوریه به نوبه خود اعلام کرد که فرستاده ایالات متحده با احمد الشرع، رئیس جمهور، اسعد الشیبانی، وزیر امور خارجه، مرهف ابوقصره، وزیر دفاع و حسین السلامه، رئیس اطلاعات، دیدار کرده است.
از سوی دیگر استیون هایدمن، محقق مرکز سیاست خاورمیانه در موسسه بروکینگز، گفت: پیمان "عدم تجاوز" بین سوریه و اسرائیل از تلاش‌ها برای تقویت اقتصاد جدید سوریه حمایت می‌کند، زیرا امنیت مانع اصلی سرمایه‌گذاری است.
سرمایه‌گذاری ۲۰۰ میلیارد دلاری عربستان در سوریه
روابط تجاری بین عربستان سعودی و سوریه شاهد مرحله جدیدی از گشایش بوده است و صحبت‌ها در مورد فرصت‌های سرمایه‌گذاری نویدبخش که می‌تواند چشم‌انداز اقتصادی بین دو کشور را تغییر دهد، افزایش یافته است. در حالی که ریاض آماده تزریق سرمایه‌گذاری‌های عظیم به بازار سوریه می‌شود، گزارش‌ها حاکی از آن است که دمشق به دنبال افزایش تبادلات تجاری و بهره‌مندی از ادغام اقتصادی منطقه‌ای است، به ویژه با توجه به برآوردهایی که نشان دهنده نیاز به ۷۰۰ میلیارد دلار برای بازسازی است. این تحولات همزمان با سفر رسمی شاهزاده فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان سعودی، به دمشق در روز جاری، در راس یک هیئت اقتصادی عالی رتبه شامل مقامات ارشد بخش‌های مالی و سرمایه‌گذاری است. هدف از این سفر، بحث در مورد فرصت‌های همکاری اقتصادی بین دو کشور و حمایت از تلاش‌های بازسازی در سوریه است.
عربستان سعودی پیشگام می‌شود
ایمن جمعه، کارشناس اقتصادی، از تحولات جدید در روابط اقتصادی بین عربستان سعودی و سوریه پرده برداشت و خاطرنشان کرد که دمشق با توجه به موقعیت استراتژیک، دسترسی به نیروی کار با قیمت‌های رقابتی و نزدیکی به بازارهای جهانی، قبل از سال ۲۰۱۱ مقصد امیدوارکننده‌ای برای سرمایه‌گذاری‌های عربستان سعودی بود. جمعه در مصاحبه اختصاصی با العربی الجدید تأیید کرد که عربستان سعودی در حال آماده شدن برای تزریق سرمایه‌گذاری‌های عظیم به سوریه است که احتمالاً به ۱۰۰ میلیارد دلار می‌رسد. این بخشی از چشم‌انداز محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی است که هدف آن تقویت ادغام اقتصادی بین سوریه و اردن و اتصال منطقه به دریای مدیترانه از طریق یک محور استراتژیک است که به تأمین مسیرهای ترانزیتی متصل کننده پادشاهی به جهان کمک خواهد کرد.
وی در مورد آینده سرمایه‌گذاری‌های خلیج فارس در سوریه توضیح داد که عربستان سعودی به دلیل روابط تاریخی، اجتماعی و سیاسی خود با سوریه در خط مقدم صحنه سرمایه‌گذاری قرار دارد و این امر به آن در پروژه‌های بازسازی و احیای زیرساخت‌های آسیب دیده در طول سال‌های جنگ مزیت می‌دهد. وی افزود که حجم بالقوه سرمایه‌گذاری در سوریه می‌تواند به ۲۰۰ میلیارد دلار برسد و عربستان سعودی بیشترین سهم را به خود اختصاص دهد، زیرا این کشور رهبری تلاش‌ها برای لغو تحریم‌ها علیه سوریه را بر عهده داشت. وی گفت که این امر روابط اقتصادی بین دو کشور را تقویت کرده و دمشق را زیر چتر سرمایه‌گذاری عربستان سعودی قرار می‌دهد. جمعه خاطرنشان کرد که تمایل آشکاری در میان بخش تجاری سوریه برای ورود به بازار عربستان و سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف اقتصادی وجود دارد که این امر مستلزم تشدید سفرهای هیئت‌های تجاری و برگزاری نشست‌های اقتصادی برای تضمین مشارکت پایدار بین دو طرف است.
توافق قطر، ترکیه و آمریکا با سوریه برای توسعه پروژه‌های انرژی
دولت سوریه با کنسرسیومی از شرکت‌های بین‌المللی به رهبری هولدینگ UCC قطر، تفاهم‌نامه‌ای برای توسعه پروژه‌های تولید برق در مقیاس بزرگ به ارزش تا ۷ میلیارد دلار، به عنوان بخشی از ابتکار «احیای انرژی سوریه» امضا کرد. این توافق‌نامه در کاخ خلق در دمشق، با حضور احمد الشرع، رئیس جمهور سوریه، و تام باراک، فرستاده ویژه ایالات متحده در سوریه، امضا شد. طبق بیانیه UCC، این پروژه شامل توسعه نیروگاه‌های توربین گازی و مزارع انرژی خورشیدی است و از طریق شرکت تابعه آن، UCC Concession Investments، که به عنوان توسعه‌دهنده اصلی فعالیت خواهد کرد، اجرا خواهد شد. این کنسرسیوم همچنین شامل شرکت‌های ترکی Kalyon GES Enerji Yatirimlari و Cengiz Enerji و شرکت آمریکایی Power International USA است.
فرجام سخن
تحولات اخیر در سوریه گویای یک چرخش راهبردی و در عین حال نگران‌کننده در سیاست‌های دمشق است؛ تغییری که بیش از آن‌که حاصل اقتدار و اراده سیاسی باشد، نشانه‌ای از استیصال، فشار خارجی و تلاش برای بقای سیاسی در شرایط تحریم و انزواست. دیدار ابومحمد الجولانی با جاناتان باس، تاجر نزدیک به ترامپ، و اظهار تمایل برای بازگشت به توافق جدایی ۱۹۷۴، آن هم نه صرفاً به عنوان یک آتش‌بس بلکه به‌مثابه «تضمین خویشتن‌داری متقابل» با رژیم صهیونیستی، به‌روشنی حاکی از تلاش برای جلب اعتماد غرب و تل‌آویو است. این در حالی است که الجولانی حتی از «دشمن مشترک» سخن می‌گوید و تلویحاً به جایگاه اسرائیل به عنوان شریک امنیتی اشاره می‌کند؛ امری که پیش‌تر خط قرمز گفتمان رسمی سوریه به‌شمار می‌رفت.
اظهارات الجولانی، مبنی بر تمایل برای گفت‌وگوی مستقیم با دونالد ترامپ و استقبال از میانجیگری آمریکا در مذاکرات، تابلوی روشنی از تغییر اولویت‌های دمشق است؛ جایی که از محور مقاومت به سوی سازوکارهای آمریکامحور تمایل یافته است. دیدار رسمی فرستاده ویژه آمریکا با مقامات ارشد سوری و بازگشایی اقامتگاه سفیر ایالات متحده در دمشق پس از ۱۳ سال نیز در همین راستا قابل تحلیل است: مشروعیت‌بخشی ضمنی به دولت الجولانی در قبال تمکین به سیاست‌های منطقه‌ای واشنگتن.
از سوی دیگر، توافق اقتصادی ۷ میلیارد دلاری با قطر، ترکیه و شرکت‌های آمریکایی در حوزه انرژی، و وعده عربستان برای سرمایه‌گذاری تا سقف ۲۰۰ میلیارد دلار در بازسازی سوریه، تنها زمانی در حال عملی شدن است که دمشق، دیگر آن سوریه سال‌های جنگ نیست. رژیمی که روزگاری پایگاه اصلی مقاومت در منطقه معرفی می‌شد، اکنون نه تنها از پروژه مقاومت فاصله گرفته بلکه، بنا به تحلیل ناظران، حتی از پروژه «بهار عربی» نیز جدا افتاده و در مسیر خنثی‌سازی کامل بحران‌های گذشته، به هر قیمتی—even التماس برای کاهش تنش با اسرائیل—تن داده است.
در این شرایط، حمایت فزاینده آمریکا از دولت جدید، تنها به‌واسطه تغییر گفتمان سیاسی و اقتصادی دمشق صورت گرفته است. اکنون آمریکا با اتکا به "امن‌سازی رژیم صهیونیستی"، "مهار ایران" و "بازسازی اقتصاد سوریه تحت نظارت شرکت‌های غربی و متحدان خلیج‌فارس"، در حال مهندسی یک نظم جدید در سوریه است. نظمی که حاصل آن، نه صلح عادلانه، بلکه سرپوش گذاشتن بر دهه‌ها اشغال و تجاوز و تحمیل یک سازش تحمیلی و از بالا به پایین است.
سوریه‌ی امروز، دیگر آن سوریه‌ی خط مقدم مقاومت نیست؛ بلکه بازیگری در حال بازتعریف نقش خود تحت فشار تحریم‌ها، باج‌خواهی اقتصادی و امید به حمایت آمریکا و رژیم صهیونیستی است. این چرخش خطرناک نه نشانه‌ی تدبیر، بلکه سندی بر التماس برای بقا در بازی‌ای است که قواعد آن را دیگران نوشته‌اند.
