یکی از مهم‌ترین دلایل پرعرضه شدن بازار، ابهام در نتیجه مذاکرات سیاسی و دیپلماتیک است. اخبار مرتبط با مذاکرات، به‌‌‌ویژه مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا، تاثیر مستقیمی بر رفتار معامله‌‌‌گران دارد. در روزهای اخیر، اظهارنظرهای متناقض مقامات ایرانی و آمریکایی، همراه با عدم‌شفافیت در پیشرفت مذاکرات، موجب سردرگمی سرمایه‌گذاران شده است. این ابهامات، ریسک سیستماتیک بازار را افزایش داده و معامله‌‌‌گران را به سمت احتیاط و فروش سهام سوق داده است.
کاهش ریسک‌‌‌های سیاسی به طور معمول به سبزپوشی بازار منجر می‌شود، اما فقدان سیگنال‌‌‌های مثبت واضح، جو منفی را تقویت می‌کند. عامل دیگر، بلاتکلیفی در وضعیت واگذاری سهام زیرمجموعه‌‌‌های دو خودروساز بزرگ کشور، ایران‌‌‌خودرو (خودرو) و سایپا (خساپا) است. به تازگی نامه‌‌‌ای محرمانه از شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا منتشر شد که واگذاری سهام این شرکت‌ها را تا اطلاع ثانوی متوقف کرد. این خبر، که در چهارمین روز خردادماه بازار را تحت‌تاثیر قرار داد، موجب توقف معاملات این دو نماد و ایجاد بی‌‌‌اعتمادی در بازار شد. این دو نماد به‌‌‌عنوان لیدرهای بازار، نقش مهمی در جهت‌‌‌دهی به شاخص کل دارند و توقف آنها فشار روانی بر سایر سهام ایجاد کرد.
علاوه بر این، تعیین‌تکلیف نشدن قیمت نهایی محصولات خودروسازان نیز به‌‌‌عنوان یک عامل منفی عمل کرده است. عدم‌شفافیت در سیاستگذاری‌‌‌های مرتبط با قیمت‌گذاری خودرو، به‌‌‌ویژه در شرایطی که هزینه‌‌‌های تولید تحت‌تاثیر نوسانات ارزی و تورم قرار دارد، سودآوری این شرکت‌ها را در هاله‌‌‌ای از ابهام قرار داده است. این موضوع باعث شده سرمایه‌گذاران از سهام خودرویی فاصله بگیرند و عرضه‌‌‌ها در این گروه افزایش یابد. در کنار این عوامل، وضعیت صندوق‌های اهرمی نیز بر جو منفی بازار اثرگذار بوده است. صندوق‌های اهرمی که به دلیل اهرم مالی بالا، نوسانات بیشتری را تجربه می‌کنند، در حال حاضر در برخی موارد با حباب منفی دو‌رقمی مواجه شدند. این حباب منفی، که ناشی از افت ارزش خالص دارایی این صندوق‌ها در مقایسه با قیمت بازاری آنهاست، نشان‌‌‌دهنده خروج نقدینگی و کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران به این ابزارهای مالی است.
مداخلات اخیر در این صندوق‌ها، از جمله محدودیت‌های اعمال‌‌‌شده، به تشکیل صف‌‌‌های فروش منجر شده و بر کلیت بازار تاثیر منفی گذاشته است. در مجموع، ترکیبی از ابهامات سیاسی، توقف واگذاری سهام خودروسازان، عدم‌شفافیت در قیمت‌گذاری محصولات آنها و وضعیت نامطلوب صندوق‌های اهرمی، بورس را در این دو روز پرعرضه کرده است. تا زمانی که این ابهامات برطرف نشود، انتظار می‌رود بازار همچنان در وضعیت تعلیق و نوسان باقی بماند.
* کارشناس بازار سرمایه
