خبرگزاری مهر، گروه استانها: عید غدیر خم، روزی تاریخی در تاریخ اسلام است که در آن پیامبر اکرم (ص) با خطبه‌ای ماندگار، حضرت علی (ع) را به عنوان جانشین و ولیّ خود معرفی کردند. این واقعه، که به عنوان یکی از مهم‌ترین رویدادهای تاریخ اسلام شناخته می‌شود، مباحثی کلیدی در مورد ولایت و رهبری را مطرح می‌کند که تا امروز، و حتی در رهبری امروز جهان اسلام، تأثیر عمیقی بر دیدگاه‌های مختلف دارد.
روز غدیر خم، روزِ پیمان ابدی بین پیامبر اکرم (ص) و امت اسلامی بود. این روز، در تاریخ اسلام، به عنوان روزی سرنوشت‌ساز شناخته شده و موضوع ولایت و رهبری را به وضوح ترسیم می‌کند.
در آن روز تاریخی، پیامبر اکرم (ص) با خطبه‌ای بی‌نظیر، حضرت علی (ع) را به عنوان جانشین و ولیّ خود معرفی کردند. این واقعه، که در تاریخ اسلام به عنوان غدیر خم ثبت شده، نقش اساسی در تبیین مفهوم ولایت و رهبری در بین مسلمانان داشت. این انتخاب، نه تنها بر اساس روابط خانوادگی و یا سوابق گذشته، بلکه بر اساس شایستگی، عدالت و توانایی‌های حضرت علی (ع) برای هدایت و رهبری امت اسلامی بود. این انتخاب، در واقع، تبیین‌کننده نقش و جایگاه رهبری در اسلام است.
عید غدیر، نقطه کانونی و بسیار مهمی در بحث ولایت است. این روز، یادآور پیمانی ابدی بین پیامبر اکرم (ص) و امت اسلام است که در آن، رهبر و جانشین مشخص شده است. این واقعه، برای مسلمانان، موضوعی مهم و کلیدی است که به تبیین و تفسیر ولایت و رهبری می‌پردازد.
ولایت و رهبری، دو عنصر جدانشدنی
ولایت و رهبری در جهان اسلام، نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا کرده‌اند.
عید غدیر خم که برای بسیاری از مسلمانان، به‌ویژه شیعیان، نماد تعیین جانشینی پیامبر اسلام است، در دنیای معاصر با چالش‌ها و فرصت‌های جدیدی روبرو شده است.
این مناسبت، که به مفهوم ولایت و رهبری در اسلام می‌پردازد، همچنان برای بسیاری از مسلمانان دارای اهمیت عمیق است، اما تفسیرهای متفاوتی از این مفهوم در میان گروه‌های مختلف وجود دارد که می‌تواند به سوءتفاهم و حتی تنش بین آن‌ها منجر شود.
در دنیای امروز، برخی بر جنبه‌های سیاسی ولایت تأکید می‌کنند، در حالی که برخی دیگر آن را بیشتر به معنای تعلیم و تربیت و الگوپذیری می‌دانند. این تفاوت در تفسیر، از یک سو می‌تواند منجر به اختلافات فکری و تفسیرهای گوناگون از این مفهوم شود و از سوی دیگر، می‌تواند فرصت مناسبی برای گفتگو و فهم بهتر مفاهیم ولایت در اسلام معاصر باشد.
مناسیت و تأثیر عید غدیر بر زندگی مسلمانان در عصر حاضر، به درک و فهم دقیق‌تر مفاهیم ولایت و رهبری در اسلام وابسته است. همچنین، این مناسبت می‌تواند فرصتی برای ارتباط و گفتگوی مؤثرتر میان گروه‌های مختلف مسلمان و همچنین با سایر فرهنگ‌ها باشد.
غدیر خم؛ روز ولایت و اکمال دین
حجت‌الاسلام والمسلمین امین رصاف، عضو جامعه اساتید حوزه‌های علمیه استان فارس، در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اجتماع عظیم بیش از صد هزار نفری در حجة الوداع، آخرین سفر پیامبر اکرم (ص) به مکه گفت: پس از پایان مناسک حج، پیامبر (ص) دستور توقف در منطقه‌ای به نام غدیر خم را صادر فرمودند، زیرا از سوی خداوند مأموریت ویژه‌ای در خصوص جانشینی و هدایت امت اسلام داشتند.
وی با تأکید بر اهمیت این موضوع و با استناد به آیه ۶۷ سوره مائده «یا أَیهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ» ادامه داد: این آیه نشان‌دهنده توجه ویژه خداوند به امر جانشینی و ولایت است، چرا که خداوند متعال به پیامبر (ص) امر می‌کند تا آنچه را که در مورد جانشینی نازل شده، ابلاغ کند و ضمانت حفظ ایشان از خطرات احتمالی را می‌دهد.
مدرس سطوح عالی حوزه علمیه قم با استناد به آیه ۳ سوره مائده «الْیَوْمَ یَئِسَ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ دِینِکُمْ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَرَضِیتُ لَکُمُ الْإِسْلَامَ دِینًا» افزود: خداوند با نصب امیرالمومنین علی (ع) به ولایت، امامت، حکومت و فرمانروایی بر امت، دین را کامل و نعمت خود را تمام نمود و اسلام را به عنوان دین پسندیده برای مسلمانان برگزید.
حجت الاسلام رصاف با تأکید بر اینکه روز غدیر خم، به حق، روز ولایت است، گفت: پیامبر اکرم (ص) در آخرین سفر حج خود، در شرایطی خاص و در سرزمینی با آب و هوای نامساعد، همه مردم را گرد هم آوردند تا پیامی مهم و حیاتی، یعنی مسئله ولایت امیرالمؤمنین (ع) را ابلاغ کنند. ایشان به خوبی می‌دانستند که این پیام، یکی از ارکان مهم دین بوده و اگر ابلاغ نشود، رسالت ایشان ناتمام خواهد ماند.
وی ادامه داد: پس از آنکه پیامبر (ص) از مردم اقرار گرفتند که ایشان بر آن‌ها ولایت دارند، فرمودند: «هر کس که من مولایش هستم، زین پس علی مولای اوست.» و سپس با صراحت کامل، دست امیرالمؤمنین (ع) را بالا برده و ولایت ایشان را به همه مردم اعلام کردند.
جایگاه ممتاز مسئله ولایت در دین
عضو جامعه اساتید حوزه‌های علمیه استان فارس با تصریح بر جایگاه ممتاز مسئله ولایت در دین، افزود: معنای ولایت، رهبری و هدایت جامعه بشری را در بر می‌گیرد. این روز یادآور این حقیقت است که ولایت، رکن اساسی در دین مبین اسلام است و تداوم رسالت انبیا (ص) بدون آن، ناممکن است.
وی دلیل انحراف گروهی مانند داعش را بهره نبردن از امر ولایت دانست و گفت: همواره در طول تاریخ انحرافات مختلف مشاهده می‌شود و همه به خاطر جدا شدن از مسیر ولایت و امامت است. ولایت شرط توحید است و بدون آن، انسان دچار انحراف می‌شود.
حجت الاسلام رصاف در پایان با تأکید بر اهمیت بزرگداشت روز غدیر خم با برگزاری جشن و اطعام، تصریح کرد: مسلمانان باید برای این روز اهمیت خاصی قائل باشند، زیرا این روز، روز ورود به قلعه بزرگ توحید است.
