فیلم (جنگاوری-Warfare، 2025)، ساختهی مشترک الکس گارلند و ری مندوزا، کهنهسرباز جنگ عراق، یک درام جنگی و محصول کمپانی A24 است. این فیلم داستان گروهی از سربازان نیروی دریایی آمریکا را در سال 2006 و در نبرد رمادی عراق روایت میکند؛ جایی که آنها برای نظارت بر حرکات دشمن، در خانهای متعلق به یک خانواده عراقی مستقر میشوند. بازیگران اصلی شامل ویل پولتر، کوسمو جارویس، استفن لین و آلن نون هستند. این اثر با مدتزمان 109 دقیقه و بهصورت ریلتایم، تجربهای متمرکز بر تعاملات سربازان و فضای جنگ ارائه میدهد.
حرف اصلی
«جنگاوری» در پی ارائه تصویری بی واسطه از واقعیت جنگ است؛ نه با عظمتسازی و نه با قهرمانپروری کاذب. فیلم با روایت خود، مخاطب را در موقعیت سربازانی قرار میدهد که در فضایی تنگ و پراضطراب، با انتخابهای دشوار و فشار روانی مداوم دست و پنجه نرم میکنند. برخلاف آثاری که جنگ را بهعنوان صحنهای برای نمایش شجاعت یا پیروزی آرمانی ترسیم میکنند، «جنگاوری» به فروپاشی تدریجی انسان ها در میدان نبرد میپردازد. این فیلم، با حذف روایتهای کلیشهای، جنگ را بهمثابه تجربهای خاکستری و چندوجهی نشان میدهد که در آن مرز میان درست و غلط چندان مشخص نیست.
شخصیتپردازی چندلایه
«جنگاوری» در خلق شخصیتهایی چندلایه و دور از نمادهای ایدئولوژیک موفق عمل میکند. سربازان فیلم نه قهرمانان بینقصاند و نه قربانیانی منفعل. آنها اشتباه میکنند، تردید دارند و درد میکشند. این پیچیدگی، بهویژه در لحظاتی که شخصیتها با انتخابهای اخلاقی دشوار مواجه میشوند، به فیلم عمقی روانشناختی میبخشد. گارلند و مندوزا با اجتناب از قهرمانسازی سطحی، مخاطب را دعوت میکنند تا با سربازان همدلی کند.
بازسازی تصویر کهنهسربازان
یکی از دستاوردهای احتمالی «جنگاوری» را میتوان بازتعریف تصویر کهنه سربازان در فرهنگ عمومی غرب دانست. فیلم از کلیشه سربازان بهعنوان ماشینهای جنگی بیاحساس فاصله میگیرد و آنها را بهصورت انسانهایی آسیب پذیر به تصویر میکشد. تجربه زیسته ری مندوزا، به فیلم حس اصالتی میبخشد که در آن سربازان بهصورت انسانهایی شکننده، گرفتار اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) و حس انزوا از جامعه به تصویر کشیده میشوند.
سایه سیاستهای هالیوود
«جنگاوری»، با وجود رویکرد مینیمال و انسانیاش به تجربه سربازان آمریکایی، در بازنمایی مردم عراق و بهطور کلی خاورمیانه، در چارچوب محدودیتهای آشنای هالیوود باقی میماند. در این فیلم، مردم عراق که قربانیان اصلی جنگ 2003 بودند، به حاشیه رانده شدهاند و هیچ روایت معناداری از رنج، هویت یا تجربه آنها ارائه نمیشود. خانه عراقی که سربازان آمریکایی در آن مستقر میشوند، بیش از آنکه فضایی برای نمایش زندگی غیرنظامیان باشد، بهعنوان لوکیشنی صرف برای پیشبرد درام سربازان عمل میکند. این غیبت، که به نظر میرسد انتخابی آگاهانه از سوی کارگردان باشد، بازتابدهنده سیاست دیرینه هالیوود در تقلیل خاورمیانه به پسزمینهای برای روایتهای غربمحور است.
در حالی که «جنگاوری» از کلیشههای رایج هالیوود، مانند به تصویر کشیدن مسلمانان بهعنوان "دشمن" یا "تروریست"، دوری میکند، اما این اجتناب با حذف کامل صدای عراقیها به دست آمده است. این انتخاب، فرصتی ازدسترفته برای ارائه نگاهی چندوجهی به تبعات جنگ است؛ جنگی که میلیونها غیرنظامی را با آوارگی، فقدان و فروپاشی اجتماعی مواجه کرد. هرچند فیلم با نمایش آسیبهای روانی سربازان، بهطور غیرمستقیم به هزینههای جنگافروزی آمریکا اشاره میکند، اما این نقد در سایه تمرکز یکجانبه بر دیدگاه آمریکایی کمرنگ میماند. برای مخاطب ساکن در غرب آسیا که خود شاهد تأثیرات جنگهای منطقهای بوده، این سکوت نهتنها خلأیی روایی، بلکه پرسشی انتقادی درباره بازتولید روایتهای غربمحور در سینمای معاصر برمیانگیزد: آیا این سکوت، خود بخشی از بازتولید روایتهای یکجانبه غربی از جنگهای خاورمیانه نیست؟
جمع بندی:
«جنگاوری» نمونهای برجسته از تلاش سینمای معاصر هالیوود برای فاصله گرفتن از روایتهای کلیشهای و قهرمانسازیهای سادهانگارانه درباره جنگ و سربازان آمریکایی است. این فیلم با تمرکز بر پیچیدگیهای روانی و آسیب پذیری انسان ها، تصویر تازهای از سربازان ارائه میدهد که میتوان آن را نوعی «ریبرند» در بازنمایی فرهنگ جنگی غرب دانست.