عصر ایران؛ شیرو ستمدیده - در سال ۱۹۴۵، پس از پایان جنگ جهانی دوم، شبه‌جزیره‌ی کره که دهه‌ها تحت اشغال ژاپن بود، ناگهان میان دو قدرت پیروز جنگ تقسیم شد. خط عرضی ۳۸ درجه، به‌طور موقت مرز میان نفوذ ایالات متحده در جنوب و اتحاد جماهیر شوروی در شمال شد. اما آنچه موقت خوانده می‌شد، بدل به مرزی دائم شد. با تأسیس دو کشور مستقل — جمهوری دموکراتیک خلق کره (کره شمالی) در سال ۱۹۴۸ و جمهوری کره (کره جنوبی) در همان سال — یک ملت واحد از هم گسست.
کره جنوبی، در آغاز، چیزی شبیه به یک کشور نبود. اقتصاد کشاورزی و سنتی، زیرساخت‌های آسیب‌دیده، جمعیتی آواره و تجربه‌ی جنگ داخلی (جنگ کره ۱۹۵۰ تا ۱۹۵۳) که بیشتر خاک کشور را به ویرانه بدل کرد، همگی نوید کشوری شکست‌خورده را می‌دادند. در اوایل دهه ۱۹۵۰، تولید ناخالص داخلی کره جنوبی با برخی کشورهای فقیر آفریقایی هم‌تراز بود. اما آنچه در دهه‌های بعد رخ داد، یکی از شگفت‌انگیزترین دگرگونی‌های اقتصادی در تاریخ معاصر جهان بود؛ آنچنانکه کره جنوبی در ادبیات توسعه لقب "معجزۀ رود هان" گرفت.
جنگ کره
نقطه‌ی آغاز این جهش بزرگ، دهه ۱۹۶۰ و ظهور یک نظامی جاه‌طلب به نام پارک چونگ هی بود. پارک، که در سال ۱۹۶۱ با کودتا به قدرت رسید، توسعه را به مسئله‌ی اول کشور تبدیل کرد. اگرچه روش‌هایش اقتدارگرایانه و سرکوبگرانه بود، اما به مدد برنامه‌ریزی دقیق، تمرکز بر آموزش، و رابطه‌ای هوشمندانه با سرمایه‌داری جهانی، کشور را وارد مسیر تازه‌ای کرد.
دولت پارک سیاستی را در پیش گرفت که می‌توان آن را توسعۀ دولتی نامید؛ ترکیبی از کنترل شدید دولت بر اقتصاد، تشویق صادرات، حمایت از صنایع بزرگ، و تربیت نیروی کار ماهر. در این دوران، نهادهایی مانند "وزارت برنامه‌ریزی اقتصادی" شکل گرفتند که عملاً مرکز فرماندهی توسعۀ کشور بودند. بانک‌های دولتی منابع مالی را به سوی بنگاه‌هایی هدایت می‌کردند که در چارچوب برنامه‌های پنج‌سالۀ دولت عمل می‌کردند. به موازات این جریان، دولت با سرکوب اتحادیه‌ها، حقوق کارگران را محدود کرد تا هزینۀ تولید پایین بماند.
پارک چونگ هی
از دل این سیاست‌ها، ساختار شرکت‌های بزرگ خانوادگی کره‌ای یا چائبول‌ها بیرون آمد. سامسونگ، هیوندای، ال‌جی و دیگر نام‌های آشنای امروز، در آن زمان به‌عنوان بازوان صنعتی دولت شکل گرفتند. چائبول‌ها ابتدا در بخش‌های ساده‌تر صنعتی (مانند منسوجات یا مونتاژ الکترونیک) فعالیت می‌کردند، اما کم‌کم به تولید کالاهای پیچیده‌تر و صادرات جهانی روی آوردند.
در دهه ۱۹۷۰، کره جنوبی به طور جدی وارد صنایع سنگین، فولاد، کشتی‌سازی و پتروشیمی شد. این جهش، هم با بحران‌های سیاسی و اعتراضات مردمی همراه بود، و هم با رشد فزایندۀ صادرات. ایالات متحده نیز در این مسیر، با حمایت‌های امنیتی و بازار آزاد خود، نقش مهمی ایفا کرد.
اما توسعۀ اقتصادی بدون تغییر سیاسی نمی‌توانست ادامه یابد. در دهۀ ۱۹۸۰، پس از قتل پارک چونگ-هی در سال ۱۹۷۹ و گذار از یک دورۀ بی‌ثبات، موجی از اعتراضات دانشجویی و کارگری، زمینه‌ساز دموکراتیزه شدن کره جنوبی شد. انتخابات آزاد، مطبوعات مستقل و نهادهای مدنی، آرام‌آرام شکل گرفتند. آنچه شگفت‌انگیز است، اینکه برخلاف بسیاری از کشورهای در حال توسعه، رشد اقتصادی کره جنوبی به زوال سیاسی نینجامید، بلکه مسیر اصلاحات و آزادی‌های سیاسی را نیز هموار کرد.
در دهه‌های ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰، کره جنوبی وارد مرحلۀ اقتصاد دانش‌بنیان شد. سرمایه‌گذاری عظیم در آموزش عالی، پژوهش، فناوری و نوآوری، کشور را از یک صادرکنندۀ کالاهای ارزان‌قیمت، به تولیدکننده‌ی محصولات پیشرفته‌ی الکترونیکی، خودرو، و خدمات جهانی بدل کرد. دانشگاه‌های کره‌ای در رتبه‌های برتر آسیا قرار گرفتند، زیرساخت‌های دیجیتال توسعه یافتند، و شرکت‌های فناوری در سطح بین‌المللی رقابت کردند.
فرهنگ نیز هم‌گام با اقتصاد، به صادراتی جهانی تبدیل شد. از دهۀ ۲۰۱۰، با اوج گرفتن پدیدۀ موج کره‌ای (Hallyu)، موسیقی پاپ، سینما، سریال‌ها و حتی آشپزی کره‌ای در سراسر جهان محبوبیت یافتند. این موفقیت فرهنگی، مکملی شد بر اقتدار اقتصادی. کره جنوبی توانست تصویر جهانی خود را از کشوری آسیب‌دیده و توسعه‌نیافته، به الگویی از پویایی، انضباط، و نوآوری بدل کند.
با این حال، چالش‌هایی هم وجود دارد: وابستگی بیش از حد به چائبول‌ها، نرخ بالای خودکشی، رقابت شدید آموزشی، شکاف‌های اجتماعی و مشکلات جمعیتی مانند کاهش نرخ تولد، همگی هشدارهایی برای آینده‌اند. اما تجربۀ کره جنوبی نشان داده است که این کشور، قدرت بازسازی خود را دارد؛ چه در برابر جنگ، چه بحران اقتصادی، و چه مشکلات درونی.
در نهایت، آنچه از روند توسعه در کره جنوبی آموخته می‌شود، فراتر از اعداد و آمار است. این کشور نمونه‌ای است از اینکه توسعه نه تنها حاصل سیاست‌های اقتصادی و حمایت خارجی است، بلکه محصول اراده، انسجام اجتماعی، سخت‌کوشی مردم، و ظرفیت اصلاح‌پذیری است. کره جنوبی از میان خاکسترهای جنگ و فقر برخاست تا نشان دهد که معجزه حتی در دشوارترین شرایط ممکن است.
