به گزارش همشهری آنلاین، آفت دهان یک مشکل شایع است که بسیاری از افراد در طول زندگی خود بارها تجربه‌اش می‌کنند. خبر خوب این است که اغلب این زخم‌ها خطرناک نیستند و با روش‌های خانگی ساده می‌توان آن‌ها را سریع‌تر درمان یا دست‌کم علائمشان را کنترل کرد. در این مطلب به روش‌های مؤثر خانگی برای کاهش درد و تسریع بهبود آفت دهان می‌پردازیم؛ روش‌هایی که به شما کمک می‌کنند بدون نیاز به مراجعه‌ی فوری به پزشک، خودتان گام اول را برای درمان بردارید.
آفت دهان چیست و چرا ایجاد می‌شود؟
آفت، زخم‌های سطحی و دردناک هستند که معمولاً روی بافت نرم داخل دهان، مانند گونه‌ها، لب‌ها، زبان یا کف دهان ظاهر می‌شوند. این زخم‌ها برخلاف تب‌خال، مسری نیستند و اغلب با درد و سوزش همراه هستند.
علل ایجاد آفت دهان بسیار متنوع است و شامل موارد زیر می‌شود:
- استرس و فشارهای روحی
- کمبود ویتامین‌هایی مثل B۱۲، آهن و فولیک اسید
- آسیب‌های فیزیکی مثل گاز گرفتن ناگهانی داخل گونه
- حساسیت به برخی غذاها (مانند شکلات، قهوه، گوجه‌فرنگی یا آجیل)
- تغییرات هورمونی
- بیماری‌های خودایمنی یا مشکلات گوارشی مانند بیماری کرون یا سلیاک
شناسایی علت دقیق ممکن است دشوار باشد، اما آشنایی با آن‌ها می‌تواند به پیشگیری مؤثر کمک کند.
بیشتر بخوانید: بهترین روش‌های درمان آفت دهان | لیموترش برای درمان آفت دهان معجزه می‌کند؟
راهکارهای خانگی برای تسکین آفت دهان
اگرچه آفت‌ها معمولاً خودبه‌خود در عرض یک تا دو هفته خوب می‌شوند، استفاده از مراقبت‌های خانگی می‌تواند به کاهش درد، تسریع بهبودی و پیشگیری از عود مجدد کمک کند.
۱. شست‌وشوی دهان با آب‌نمک
یکی از ساده‌ترین و در عین حال مؤثرترین روش‌ها، غرغره کردن محلول آب‌نمک است. نمک خاصیت ضدعفونی‌کننده دارد و می‌تواند به پاکسازی محیط دهان از باکتری‌ها کمک کند.
روش استفاده:
یک قاشق چای‌خوری نمک را در یک لیوان آب ولرم حل کرده و ۳۰ ثانیه دهان را با آن شست‌وشو دهید. این کار را روزی ۲ تا ۳ بار تکرار کنید.
۲. جوش‌شیرین برای کاهش التهاب
جوش‌شیرین نه تنها اسید محیط دهان را خنثی می‌کند، بلکه خاصیت ضدالتهابی هم دارد.
روش استفاده:
یک قاشق چای‌خوری جوش‌شیرین را در آب حل کرده و همانند محلول آب‌نمک استفاده کنید یا به صورت خمیر روی آفت بزنید و پس از چند دقیقه بشویید.
۳. عسل؛ ضدعفونی‌کننده و التیام‌بخش طبیعی
عسل طبیعی دارای خواص ضد باکتری، ضد التهابی و ترمیم‌کننده‌ی پوست است. استفاده‌ی مستقیم از آن روی آفت، به‌ویژه قبل از خواب، بسیار موثر است.
نکته:
از عسل طبیعی و خالص استفاده کنید. عسل‌های صنعتی ممکن است اثربخشی کمتری داشته باشند.
۴. روغن نارگیل؛ دشمن باکتری‌ها
روغن نارگیل با خاصیت ضد باکتری و ضدقارچی‌اش یکی دیگر از گزینه‌های عالی برای درمان خانگی آفت است.
روش استفاده:
مقداری روغن نارگیل را روی آفت بمالید و بگذارید چند دقیقه بماند. این کار را ۲ تا ۳ بار در روز انجام دهید.
بیشتر بخوانید: ۷ نسخه طبیعی برای درمان فوری آفت دهان در خانه
۵. مصرف ماست برای حفظ تعادل باکتری‌ها
ماست پروبیوتیک حاوی باکتری‌های مفیدی است که به تعادل فلور دهان و گوارش کمک می‌کند. مصرف منظم ماست می‌تواند هم در درمان و هم در پیشگیری از آفت نقش داشته باشد.
پیشنهاد:
ماستی را انتخاب کنید که بدون شکر افزوده باشد تا محیط دهان اسیدی نشود.
تغییر در سبک زندگی برای پیشگیری از آفت
در کنار درمان‌های موضعی، برخی اصلاحات در سبک زندگی می‌تواند احتمال بروز آفت‌ها را به حداقل برساند.
۱. مدیریت استرس
استرس یکی از عوامل مهم در ایجاد آفت است. تکنیک‌هایی مانند مدیتیشن، یوگا، ورزش منظم و خواب کافی می‌توانند کمک‌کننده باشند.
۲. رژیم غذایی متعادل
رژیم غذایی سرشار از میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و منابع پروتئینی سالم، نه تنها به سلامت عمومی بدن کمک می‌کند، بلکه خطر کمبود ویتامین‌هایی مانند B۱۲ و آهن را نیز کاهش می‌دهد.
۳. اجتناب از مواد غذایی محرک
شناسایی و حذف غذاهایی که ممکن است آفت را تحریک کنند، گامی مهم در پیشگیری است. برای برخی افراد، غذاهای تند، اسیدی یا شور می‌توانند محرک باشند.
۴. مراقبت مناسب از دهان و دندان
مسواک‌زدن ملایم با مسواک نرم، استفاده از نخ دندان و شست‌وشوی منظم دهان با دهان‌شویه‌های غیرالکلی می‌تواند به کاهش تحریک و آسیب به بافت‌های دهان کمک کند.
نکاتی که کمتر گفته شده، اما مهم‌اند
بهتر است به این نکات هم توجه داشته باشید:
از مصرف سیگار و الکل بپرهیزید
سیگار و نوشیدنی‌های الکلی نه تنها روند بهبودی آفت را کند می‌کنند، بلکه زمینه‌ساز التهاب بیشتر و تکرار آن هستند.
دهانتان را خشک نگه ندارید
خشکی دهان می‌تواند باعث تحریک بیشتر زخم شود. نوشیدن مکرر آب، استفاده از مرطوب‌کننده‌های دهان یا حتی جویدن آدامس بدون قند می‌تواند مفید باشد.
از محصولات حاوی SLS اجتناب کنید
برخی خمیردندان‌ها حاوی ماده‌ای به نام سدیم لوریل سولفات (SLS) هستند که می‌تواند بافت‌های دهان را تحریک کرده و احتمال ایجاد آفت را افزایش دهد.
آیا همیشه آفت دهان بی‌خطر است؟
در اغلب موارد، آفت‌ها مسئله‌ای ساده و گذرا هستند. اما در مواردی ممکن است نیاز به بررسی پزشکی جدی‌تر باشد. اگر آفت‌ها:
- بیش از دو هفته طول کشیدند
- بسیار بزرگ، دردناک یا مکرر بودند
- با تب، تورم غدد لنفاوی یا زخم‌های دیگر در بدن همراه شدند
بهتر است به پزشک مراجعه شود، چون ممکن است نشانه‌ی مشکلاتی مانند ضعف سیستم ایمنی، بیماری‌های خودایمنی یا عفونت‌های ویروسی خاص باشد.
تجربه شخصی؛ روایت کوتاه
«من همیشه با تغییر فصل دچار آفت می‌شدم. اول فکر می‌کردم فقط به خاطر سرماخوردگی است، اما بعد متوجه شدم کمبود B۱۲ دارم. با مصرف مکمل و استفاده از عسل قبل خواب، آفت‌ها هم کمتر شدند و هم سریع‌تر خوب می‌شدند. حالا همیشه یک شیشه عسل کنار تختم دارم.»
سخن پایانی
آفت دهان اگرچه کوچک است، اما گاهی تأثیر بزرگی روی کیفیت زندگی روزمره دارد. خوشبختانه با رعایت چند نکته‌ی ساده، می‌توان این مشکل را به‌خوبی مدیریت کرد. استفاده از روش‌های خانگی مانند آب‌نمک، عسل یا روغن نارگیل، در کنار تغذیه‌ی مناسب و کاهش استرس، ترکیبی موثر برای مقابله با آفت‌های دهانی هستند.
فراموش نکنید که آگاهی از بدن و نشانه‌های آن، مهم‌ترین ابزار در حفظ سلامت است. اگرچه اغلب آفت‌ها خطرناک نیستند، اما وقتی مزمن یا همراه با علائم دیگر باشند، بهتر است از یک پزشک یا دندان‌پزشک مشورت بگیرید.
با یک رژیم سالم، دهان سالم‌تری خواهید داشت و دهانی سالم یعنی لبخندی مطمئن‌تر، غذایی خوش‌مزه‌تر و گفت‌وگویی راحت‌تر. پس هر زمان آفت دهان به سراغتان آمد، با آگاهی و آرامش با آن برخورد کنید.
