جواد منصوری با تأكید بر اینكه عرفان و نگاه توحیدی نافذ، شالوده تمامی تصمیمات و مواضع امام راحل در عرصههای فردی و اجتماعی بوده است، گفت: مؤلفههایی چون سادهزیستی مثالزدنی، تكلیفمداری خدشهناپذیر و اتكال راسخ به قدرت لایزال الهی از رموز اساسی موفقیت انقلاب اسلامی و كلید ماندگاری و پویایی آن است.
ویژهبرنامه «خط امام (ره)» رادیو گفتوگو با حضور دكتر جواد منصوری، شخصیت سیاسی و از چهرههای باسابقه انقلاب اسلامی، به واكاوی ابعاد چندگانه شخصیت، مبانی عمیق فكری و سیره عملی بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، حضرت امام خمینی (ره) پرداخت.
*عرفان توحیدی؛ جوهره شخصیت و قطبنمای تصمیمگیری امام راحل
جواد منصوری با اشاره به لزوم شناخت عمیقتر از شخصیت امام خمینی (ره)، اظهار كرد: یكی از شاخصههای اصلی و بنیادین حضرت امام (ره) كه شاید كمتر به عمق آن پرداخته شده، بینش و شخصیت عمیقاً عرفانی ایشان بود كه این نگاه عرفانی در تمامی شئون زندگی، از مسائل كاملاً شخصی گرفته تا خطیرترین تصمیمگیریهای سیاسی و اجتماعی، همواره حكمفرما و راهگشا بوده است.
وی با تأكید بر اینكه این عرفان صرفاً یك امر نظری و ذهنی نبود، بلكه در عمل و سیره ایشان تجلی مییافت، افزود: شخصیت عرفانی امام (ره) در واقع همان شخصیت توحیدی و ایمان كامل و مطلق به قدرت لایزال الهی بود. یك عارف به معنای واقعی و جامع كلمه، آنگونه كه امام بودند، برای خودش و برای هیچكس و هیچ ابزار مادی دیگری در این عالم، تعیینكنندگی نهایی و اصالت ذاتی قائل نیست و تمامی تأثیرات را نهایتاً به اراده و مشیت خداوند بازمیگرداند.
فرمانده اسبق سپاه پاسداران تصریح كرد: این نگاه توحیدی آنچنان وجود یك عارف حقیقی را تسخیر و اشباع میكند كه نه برای خویشتن و نه برای دیگران، هیچ قدرتی را مستقل از قدرت لایزال الهی متصور نیست و نمیبیند. امام (ره) معتقد بودند كه خداوند در كوچكترین، ضعیفترین و پایینترین مراتب وجودی عالم، نقش محوری و اساسی دارد و این اصل بنیادین لا اله الا هو است كه بر سراسر اندیشه، گفتار و كردار ایشان سایه افكنده و حاكمیت مطلق داشت.
وی افزود: این باور عمیق، به ایشان آرامش، صلابت و بصیرتی میبخشید كه در مواجهه با پیچیدهترین بحرانها و فشارها، ذرهای تزلزل در مواضعشان ایجاد نمیشد.
*سادهزیستی و پرهیز از تشریفات؛ تجلی عملی ایمان و زهد امام
منصوری با اشاره به سبك زندگی زاهدانه و سادهزیستی كمنظیر حضرت امام (ره) كه حتی پس از پیروزی شكوهمند انقلاب اسلامی و در جایگاه رهبری یك كشور بزرگ نیز تغییری نكرد، بیان كرد: امام (ره) در این زمینه نیز كاملاً به سیره پیامبر اعظم (ص)، ائمه اطهار (ع) و بزرگان تاریخ اسلام اقتدا كرده بودند كه همگی نمونههای بارز سادهزیستی و پرهیز از تجملات دنیوی بودند. این سادهزیستی صرفاً یك انتخاب شخصی نبود، بلكه یك پیام عملی برای مسئولان و مردم بود.
در ادامه منصوری به نقل خاطرهای از برخورد امام با مسئله فرشكردن حسینیه جماران پرداخت و گفت: وقتی یكی از افراد با اصرار فراوان قصد داشت فرش نویی را در حسینیه پهن كند، ایشان با آن مخالفت كردند و با آرامش و اطمینان فرمودند «همانی كه انقلاب كرده، همو هم آن را نگه میدارد و شما مطمئن باشید». در نهایت نیز آن فرش را به یك زوج جوان كه برای عقد خدمتشان رسیده بودند، هدیه دادند. امام (ره) عمیقاً معتقد بودند كه ورود به عرصه تجملات و تشریفات میتواند زمینهساز انحراف از اهداف اصیل انقلاب شود و مسئولین را از مردم دور كند.
منصوری خاطرنشان كرد: امام خمینی (ره) همواره و در همه حال بر اصل انجام تكلیف الهی تأكید داشتند و میفرمودند «ما مكلف به انجام تكلیف هستیم و نتیجه امور با خداوند متعال است». این نگاه تكلیفمدارانه كه نشئتگرفته از همان ایمان توحیدی بود، سبب میشد كه امام (ره) در برابر هیچ مشكلی، هرچند بزرگ و طاقتفرسا، دچار یأس، خستگی و ناامیدی نشوند و همواره باصلابت و اتكال به خداوند، مسیر انقلاب را راهبری كنند.
وی با اشاره به خاطرهای دیگر از دوران پرالتهاب دفاع مقدس و نگرانی یكی از مسئولین از آینده انقلاب، گفت: در اوج نگرانیها، امام با آرامشی مثالزدنی فرمودند، همانی كه این انقلاب را به پیروزی رسانده، خود او نیز آن را حفظ خواهد كرد، شما مطمئن باشید و به وظیفه خود عمل كنید. ایشان بههیچوجه اهل ظاهرسازی و سخنان تشریفاتی برای دلخوش كردن دیگران نبودند، بلكه این سخنان از عمق ایمان و اعتقاد واقعی ایشان به نصرت الهی و این مسئله نشئت میگرفت كه این انقلاب را خداوند هدایت كرده و اگر قرار بر ماندگاری آن باشد، اوست كه آن را نگه خواهد داشت.
*بصیرت سیاسی نافذ و درك عمیق از معادلات جهانی
منصوری با تأكید بر ژرفای بینش سیاسی و درك دقیق امام خمینی (ره) از مناسبات پیچیده جهانی، اظهار كرد: امام نهتنها یك عارف و فقیه برجسته بودند، بلكه از بصیرت سیاسی نافذ و شناخت عمیق و دقیقی از قدرتهای جهانی، دولتها، ملتها و جریانهای فكری حاكم بر جوامع برخوردار بودند. ایشان با نگاهی فراتر از تحلیلهای سطحی، ماهیت استكباری قدرتهایی مانند آمریكا را بهخوبی درك كرده بودند و هشدارهایی كه دهها سال پیش در مورد نیات و عملكرد آنها دادند، امروز گویی برای همین دوران و شرایط فعلی بیان شده است.
وی با اشاره به نامه تاریخی و آیندهنگرانه امام به میخائیل گورباچف، آخرین رهبر اتحاد جماهیر شوروی، و پیشبینی دقیق فروپاشی كمونیسم، تصریح كرد: اینگونه پیشبینیها و تحلیلهای عمیق، نشاندهنده آن است كه توكل امام به خداوند و ارتباط معنوی ایشان، یك مسئله عادی و سطحی نبود، بلكه قدرتی معنوی و بصیرتی الهی بود كه ایشان را به چنین درك و آیندهنگری شگرفی رسانده بود.
فرمانده اسبق سپاه پاسداران افزود: جالب است كه حتی سفیر وقت شوروی در ایران، پس از عملیات غرورآفرین فتح خرمشهر، در دیداری اذعان كرده بود كه خدا خواست كه شما در این نبرد پیروز شوید، چرا كه هیچ قدرت مادی دیگری نمیتوانست آمریكا و متحدانش را كه از صدام حمایت میكردند، اینچنین به دست شما ذلیل و شكستخورده كند. امام خمینی (ره) با انقلاب اسلامی، نهتنها یك نظام سیاسی را تغییر دادند، بلكه یك قدرت جدید مبتنی بر معنویت، یك فرهنگ نوین برگرفته از اسلام ناب و یك تفكر انقلابی اصیل را برای تغییر مسیر تاریخ بشریت و بیداری ملتهای مظلوم به ارمغان آوردند كه آثار و بركات آن همچنان در سراسر جهان در حال گسترش و تعمیق است.
* استقلالطلبی و نفی سلطه؛ از اركان خدشهناپذیر اندیشه امام
وی با تأكید بر اهمیت اصل استقلال در اندیشه و عمل امام خمینی (ره) بیان كرد: یكی از اصول خدشهناپذیر در مكتب امام، استقلال همهجانبه كشور، اعم از استقلال سیاسی، فرهنگی و اقتصادی بود. ایشان شعار نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی را نهتنها یك تاكتیك مقطعی، بلكه یك راهبرد دائمی برای حفظ عزت و كرامت ملت ایران و تمامی ملتهای آزاده میدانستند.
منصوری افزود: امام عمیقاً معتقد بودند كه سلطه بیگانگان، در هر شكل و قالبی، مانع اصلی پیشرفت و تعالی جوامع اسلامی است و لذا مبارزه با استكبار جهانی را یك وظیفه شرعی و ملی میدانستند.
وی با اشاره به فشارهای مختلف قدرتهای جهانی بر جمهوری اسلامی از ابتدای پیروزی انقلاب، گفت: امام با اتكال به خداوند و باتكیهبر قدرت مردم، در برابر تمامی این فشارها ایستادگی كردند و نشان دادند كه یك ملت میتواند با حفظ استقلال خود، مسیر پیشرفت را طی كند. این درس بزرگی است كه امام برای همه ما به یادگار گذاشتند.
*رمز ماندگاری انقلاب، تداوم راه امام و لزوم توجه به وصیتنامه الهی - سیاسی
این چهره سیاسی با تبیین اركان پیروزی و تداوم انقلاب اسلامی، این عناصر را شامل امام با ویژگیهای منحصربهفرد رهبری الهی خود، اسلام ناب محمدی (ص) بافرهنگ غنی ایثار، شهادت و سازشناپذیری در برابر ظلم و مردم مؤمن، بصیر و همیشه در صحنه كه مطیع امر رهبری بودند دانست و گفت: تا زمانی كه این سه عنصر محوری با یكدیگر پیوند مستحكم داشته باشند و در جامعه ما زنده و پویا باشند، انقلاب اسلامی شكستناپذیر خواهد بود و مسیر خود را باقدرت ادامه خواهد داد.
وی با اشاره به اهمیت فوقالعاده وصیتنامه الهی - سیاسی امام راحل، آن را نه یك متن معمولی، بلكه سندی استثنایی، تاریخی و راهگشا و در واقع حجتی بر همگان، بهویژه مسئولان نظام، توصیف كرد و تأكید كرد: متأسفانه باید اذعان كرد كه در برخی حوزهها، بهویژه در عرصه قانونگذاری و سیاستگذاریهای كلان، آنچنان كه بایدوشاید به این سند بیبدیل و نقشه راه انقلاب توجه نمیشود، درحالیكه ریشه بسیاری از مشكلات و چالشهای كنونی ما بافهم دقیق و عمل مخلصانه به مفاد این وصیتنامه، قابلحل و فصل خواهد بود.
منصوری با تجلیل از نقش مقام معظم رهبری، حضرت آیتالله خامنهای (مدظلهالعالی) در تداوم راه امام، خاطرنشان كرد: یكی از بزرگترین خدمات و توفیقات رهبر معظم انقلاب این بوده است كه بابصیرت، حكمت و صلابت، دقیقاً ادامهدهنده راه نورانی، تفكر اصیل و سبك زندگی الهی امام راحل بودهاند و این خود یكی از مهمترین دلایل حفظ و استمرار انقلاب اسلامی در طول دهههای گذشته، علیرغم تمامی توطئهها و دشمنیها، بوده است.
وی در پایان گفت : امیدوارم همه مسئولان و آحاد مردم، با درك عمیقتر از مكتب امام و با همتی مضاعف، بتوانند آنچنان كه شایسته است، دیدگاهها و آرمانهای بلند حضرت امام (ره) را در تمامی شئون و برنامههای بالادستی كشور، واقعاً و عملاً اجرایی نمایند