به گجارش همشهری آنلاین به نقل از فارس؛ در پیامی که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی امروز پنجشنبه ۵ ژوئن ۲۰۲۵ به حجاج بیت‌الله الحرام صادر کردند، آمریکا را شریک قطعی جنایات رژیم صهیونیستی در غزه دانستند و تأکید کردند: «دولت‌های مسلمان باید همه راه‌های کمک‌رسانی به رژیم صهیونی را مسدود کنند و دست جنایتکار را از ادامه رفتار شقاوت‌آمیز در غزه کوتاه سازند.»
با گذشت بیش از ۲۰ ماه از آغاز جنگ ویرانگر در غزه که تاکنون جان بیش از ۵۵ هزار نفر را گرفته، بررسی داده‌های رسمی نشان می‌دهد که کشورهای اسلامی نه‌تنها روابط اقتصادی خود را با اسرائیل قطع نکرده‌اند، بلکه در بسیاری موارد، این روابط افزایش یافته است. در ادامه، به بررسی جزئیات تجارت کشورهای اسلامی با اسرائیل از زمان آغاز جنگ در اکتبر ۲۰۲۳ تا مه ۲۰۲۵ می‌پردازیم.
تجارت کشورهای عربی با اسرائیل
با وجود درخواست‌های مکرر برای تحریم اقتصادی اسرائیل، داده‌های رسمی منتشرشده توسط دستگاه مرکزی آمار اسرائیل نشان می‌دهد که از اکتبر ۲۰۲۳ تا فوریه ۲۰۲۵، پنج کشور عربی شامل امارات، مصر، اردن، مغرب و بحرین، مجموعاً بیش از ۶.۱ میلیارد دلار تجارت با اسرائیل داشته‌اند. از این میزان، ۴.۵۷ میلیارد دلار مربوط به صادرات این کشورها به اسرائیل و ۱.۵۷ میلیارد دلار مربوط به واردات آن‌ها از اسرائیل بوده است.
اقلام صادراتی کشورهای عربی به اسرائیل
طی این دوره، کشورهای عربی مذکور حداقل ۳٬۶۶۹ نوع کالا به اسرائیل صادر کرده‌اند، از جمله:
• لؤلؤ، سنگ‌های قیمتی و فلزات گران‌بها، و جواهرات بدلی (۵۸۴.۸ میلیون دلار، عمدتاً از امارات)
• تجهیزات و وسایل برقی (۲۷۸.۵ میلیون دلار)
• مصالح ساختمانی مانند سیمان، گچ، آهک (۲۴۶.۳ میلیون دلار)
• کودهای شیمیایی (۵۲.۶ میلیون دلار)
• محصولات دارویی (۱.۵ میلیون دلار)
• مواد غذایی، میوه و سبزیجات، لباس و منسوجات
امارات متحده عربی با ۴.۳ میلیارد دلار، بیش از دوسوم این تجارت را به خود اختصاص داده و در صدر شرکای عربی اسرائیل قرار دارد. پس از آن، به ترتیب مصر، اردن، مغرب و بحرین قرار دارند. مصر در طول جنگ غزه صادرات خود به اسرائیل را دو برابر کرده و واردات خود از اسرائیل را ۲۹۰ درصد افزایش داده است. اردن نیز حجم واردات خود از اسرائیل را ۳۵.۳ درصد افزایش داده است .
امارات متحده عربی
امارات با صادرات ۱.۶۴۱ میلیارد دلار کالا به اسرائیل از اکتبر ۲۰۲۳ تا مه ۲۰۲۴، بزرگ‌ترین شریک تجاری عربی اسرائیل در این دوره بوده است. این رقم نسبت به دوره مشابه در سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ افزایش ۱۶۱ میلیون دلاری داشته است. صادرات امارات به اسرائیل در ژانویه ۲۰۲۴ به اوج خود رسید و به ۲۵۲ میلیون دلار رسید.
مصر
بر اساس داده‌های رسمی اسرائیل، صادرات مصر به اسرائیل در دوره جنگ غزه به ۱۲۰.۲ میلیون دلار رسید. همچنین، واردات مصر از اسرائیل با افزایش ۲۹۰ درصدی نسبت به دوره مشابه در سال‌های قبل، به ۲۷۱.۵ میلیون دلار رسید.
بحرین و مغرب
تجارت بحرین با اسرائیل در ژوئن ۲۰۲۴ به ۱۶.۸ میلیون دلار رسید که نسبت به ژوئن ۲۰۲۳ افزایش ۷۴۰ درصدی داشته است. در مجموع، تجارت بحرین با اسرائیل در شش ماه نخست ۲۰۲۴ به ۷۰.۵ میلیون دلار رسید.
تجارت مغرب با اسرائیل نیز در ژوئن ۲۰۲۴ به ۸.۵ میلیون دلار رسید که نسبت به سال قبل افزایش ۱۲۴ درصدی داشته است. در شش ماه نخست ۲۰۲۴، مجموع تجارت مغرب با اسرائیل به ۵۳.۲ میلیون دلار رسید.
اردن
تجارت اردن با اسرائیل در سال ۲۰۲۳ کاهش ۱۶ درصدی داشت، اما در سه‌ماهه چهارم سال، کاهش شدیدی به میزان ۴۲ درصد مشاهده شد.
تجارت کشورهای مسلمان غیرعربی با اسرائیل
ترکیه
ترکیه در سال ۲۰۲۳ حدود ۵.۳ میلیارد دلار کالا به اسرائیل صادر کرد که ۶.۳ درصد از کل واردات اسرائیل را تشکیل می‌داد. با این حال، در مه ۲۰۲۴، ترکیه اعلام کرد که تمامی تجارت با اسرائیل را متوقف می‌کند. با وجود این اعلام، گزارش‌ها حاکی از آن است که صادرات ترکیه به اسرائیل به طور کامل متوقف نشده و برخی کالاها از طریق مسیرهای غیرمستقیم به اسرائیل می‌رسند.
آذربایجان و قزاقستان
بر اساس داده‌های شرکت تحلیل داده Kpler، اسرائیل روزانه حدود ۲۲۰٬۰۰۰ بشکه نفت خام وارد می‌کند که حدود ۶۰٪ آن از دو کشور مسلمان‌نشین قزاقستان و جمهوری آذربایجان تأمین می‌شود. نفت آذربایجان از طریق خط لوله باکو-تفلیس-جیحان به بندر جیحان در ترکیه منتقل شده و از آنجا به اسرائیل صادر می‌شود.
با وجود اعلام ترکیه در ماه مه ۲۰۲۴ مبنی بر توقف تمامی تجارت با اسرائیل، گزارش‌ها حاکی از آن است که نفت آذربایجان همچنان از طریق بندر جیحان ترکیه به اسرائیل صادر می‌شود.
اندونزی و مالزی
هیچ‌گونه روابط دیپلماتیک رسمی بین اندونزی و مالزی با اسرائیل وجود ندارد. با این حال، گزارش‌ها حاکی از آن است که برخی کالاها از طریق مسیرهای غیرمستقیم به اسرائیل صادر می‌شوند، اما اطلاعات دقیقی در این زمینه در دسترس نیست.
با وجود درخواست‌های مکرر برای تحریم اقتصادی اسرائیل به دلیل جنایات در غزه، بسیاری از کشورهای اسلامی نه‌تنها روابط اقتصادی خود را با اسرائیل قطع نکرده‌اند، بلکه در برخی موارد، این روابط افزایش یافته است. این موضوع نشان‌دهنده فاصله بین مواضع رسمی و اقدامات عملی این کشورها در قبال مسئله فلسطین است.
در پایان، با توجه به فرمایش حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی در پیامی به حجاج بیت‌الله الحرام مبنی بر اینکه ملت‌ها مطالبه‌گرِ عمل دولت‌ها به وظیفه اعمال فشار بر اسرائیل با وضع تحریمها باشند ضروری است که ملت‌های مسلمان فشارهای لازم را بر دولت‌های خود وارد کنند تا از ادامه روابط اقتصادی با اسرائیل جلوگیری شود و حمایت عملی از ملت مظلوم فلسطین صورت گیرد.
