به گزارش خبرنگار مهر همواره پیش از پایان امتحانات پایان سال و یا در گرمای تابستان، خانواده‌های بسیاری از وضعیت ثبت نام در مدارس برای سال بعد گلایه می‌کنند.
به استثنای برخی مدارس غیردولتی که با پرداخت شهریه‌های بالا هیچ مشکلی برای ثبت نام دانش آموز ندارند؛ سایر مدارس شروطی را برای ثبت نام اعلام می‌کنند که گاهی با پرداخت شهریه قابل چشم پوشی است.
در این میان، مدارس هیئت امنایی به دلیل اینکه نه مدارس عادی دولتی محسوب می‌شوند و نه مدارس غیردولتی هستند شروط خاصی برای ثبت‌نام دانش‌آموزان وضع کرده اند.
بر اساس اساسنامه مدارس هیئت امنایی، مدیر مدرسه نباید بر اساس محدوده جغرافیایی از ثبت نام دانش آموزان خودداری کند؛ با این حال برخی از مدارس هیئت امنایی به بهانه محدوده ثبت نام از ثبت‌نام دانش آموز خودداری می‌کنند و تا زمانی که والدین، شهریه‌ای را تحت عنوان کمک خیرانه به مدرسه نپردازند؛ کودک را ثبت نام نمی‌کنند.
نبود نظارت کافی بر مدارس هیئت امنایی موجب شده تا اعضای هیئت امنا یا مدیر مدرسه کاملاً خودمختار اقدام به دریافت مبالغ دلبخواهی از خانواده‌ها کنند
مدارس دولتی و خیرساز واجد شرایط به درخواست شورای مدارس و تأیید شورای آموزش و پرورش شهرستان یا منطقه به صورت هیئت امنایی اداره می‌شوند.
مجوز هیئت امنایی شدن مدارس به صورت موافقت اصولی موقت برای مدت یک سال صادر می‌شود و در صورت احراز استانداردهای لازم به موافقت قطعی تبدیل می‌شود.
در مدارسی که به صورت مجتمع آموزشی شامل دوره‌های مختلف تحصیلی اداره می‌شوند صرفاً یک هیئت و منابع عنوان هیئت امنای مجتمع تشکیل می‌شود.
از آنجا که برنامه‌ها و فعالیت‌های آموزشی و تربیتی در دراز مدت اثربخشی بیشتری خواهد داشت و مجتمع‌های آموزشی سنوات بیشتری را برای ارائه خدمات تربیتی و آموزشی در اختیار دارند لذا شورای آموزش و پرورش شهرستان یا منطقه می‌تواند اختیارات بیشتری را به هیئت امنای مجتمع تفویض نماید.
مدارس هیئت امنایی مدارس دولتی محسوب می‌شوند
مدرسه هیئت امنایی مدرسه دولتی محسوب می‌شود که در چهارچوب قوانین و مقررات و سیاست‌های آموزش و پرورش و شورای آموزش و پرورش شهرستان و منطقه فعالیت می‌کند.
مدیر مدرسه، یکی از معاونان آموزشی به انتخاب مدیر، یک نفر از کارکنان آموزشی، رئیس انجمن اولیا مربیان مدرسه، یک نفر از اولیای دانش آموزان به انتخاب انجمن اولیا مربیان، یک نفر از خیرین یا معتمدان محل، یک نفر از اعضای شورایاری محله یا مؤسسه و مرکز فرهنگی محل (مانند مسجد) اعضای هیئت امنای مدرسه هستند.
اعضای هیأت امنای مدارس چه وظایفی دارند؟
بررسی و تصویب برنامه سالانه مدرسه؛ برگزاری دوره‌های آموزشی ویژه کارکنان، بررسی و تصویب بودجه سالیانه، بررسی مسائل پرورشی مدرسه و پیش بینی راهبردها، بررسی و تصویب پیشنهادها طرح‌ها و برنامه‌ها، بررسی و تصویب برنامه توسعه تجهیز تعمیر نگهداری و تأمین اعتبارات مورد نیاز مدرسه و تولید منابع کمک آموزشی مبتنی بر راهنمای برنامه درسی مصوب آموزش و پرورش و همچنین درخواست تأمین معلمان موظف مورد نیاز مدرسه از جمله وظایف اعضای هیئت امنا است.
دریافت وجه برای مدارس هیئت امنایی بلامانع است؛ بر اساس اساسنامه این مدارس، اعضای هیئت امنا می‌توانند کمک‌ها و هدایایی را از اشخاص حقیقی و حقوقی به صورت نقدی و غیر نقدی قبول کنند و برای پرداخت کارانه، پاداش و حق الزحمه کارکنان و عوامل مدرسه و همچنین خرید تجهیزات مدرسه استفاده نمایند.
همین مساله و اجازه‌ای که اساسنامه به مدارس دولتی هیئت امنایی داده است؛ موجب شده تا مدیران این مدارس در هنگام ثبت نام همچون مدارس غیر دولتی نسبت به اخذ شهریه از خانواده‌ها اقدام کنند.
مدیر مدرسه از سوی آموزش و پرورش انتخاب می‌شود اما در برابر هیئت امنا پاسخگو خواهد بود. تأمین نیروی انسانی و معلم بر عهده آموزش و پرورش است اما درخواست معلم باید از طرف هیئت امنای مدرسه باشد.
تخصیص منابع انسانی به این مدارس سالیانه و حداقل برای ۳ سال است و قابل تمدید خواهد بود. تغییر مدیر و کارکنان مدرسه با پیشنهاد هیئت امنا و موافقت آموزش و پرورش محل بلامانع است.
بر اساس اساسنامه مدارس هیئت امنایی؛ منابع مالی این مدارس بدین شرح است:
- اعتبارات دولت که در قالب بخشی از سرانه هزینه تمام شده پرداخت می‌شود.
- هدایا و کمک‌های مردمی داوطلبانه که در خارج از زمان ثبت نام در چهارچوب مقررات ابلاغی آموزش و پرورش دریافت می‌شود.
- وجوهی که از طریق شورای آموزش و پرورش شهرستان یا منطقه با توجه به عملکرد موفق مدرسه به هیئت امنا پرداخت می‌شود.
- وجوهی که از ارائه خدمات آموزشی و پرورشی فوق برنامه، اضافه بر برنامه‌های رسمی آموزش و پرورش از خانواده‌ها دریافت می‌شود.
- هدایا و کمک‌های نقدی و غیر نقدی که از خیر یا خیرین دریافت می‌شود.
رعایت محدوده جغرافیایی برای ثبت نام در مدارس هیئت امنایی الزامی نیست
اساسنامه به مدیران مدرسه تکلیف کرده که با توجه به ظرفیت خود، دانش آموزان واحد شرایط علمی و انضباطی را با اولویت محدوده جغرافیایی خود ثبت نام کند. البته برگزاری آزمون ورودی و تعیین شرط معلول برای گزینش و یا ثبت نام دانش آموزان غیرمحلی در این مدارس بلامانع است.
بر طبق اساسنامه مدارس هیئت امنایی این مدارس در هنگام ثبت نام حق دریافت شهریه از خانواده‌ها را ندارد؛ با این حال مواردی همچون در محدوده نبودن منزل و یا نمرات و کارنامه ضعیف دانش آموز از جمله بهانه‌هایی است که مدیران مدارس به خانواده‌ها اعلام می‌کنند تا از ثبت نام رایگان فرزند سرباز زنند؛ در این شرایط خانواده ناچار می‌شود برای ثبت نام فرزند خود مبالغ هنگفتی پرداخت کند.
نبود نظارت کافی بر مدارس هیئت امنایی موجب شده تا اعضای هیئت امنا یا مدیر مدرسه کاملاً خودمختار اقدام به دریافت مبالغ دلبخواهی از خانواده‌ها کنند.
این در حالی است که عملاً معلوم نیست متولی مدارس هیئت امنایی همچون مدارس عادی دولتی، ادارات آموزش و پرورش مناطق است یا سازمان مدارس غیردولتی عهده دار این مدارس است.
اگر چه مدارس هیئت امنایی بر اساس اساسنامه همچون مدارس دولتی باید عمل کنند؛ با این حال متولی اصلی و تصمیم گیر برای این مدارس، سازمان مدارس و مراکز غیردولتی و توسعه مشارکت‌های مردمی وزارت آموزش و پرورش است.
