رسول سلیمی - خبرآنلاین: تهدید ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، برای انتقام از حمله پهپادی اوکراین، موسوم به عملیات «تار عنکبوت» (Spiderweb)، که به تخریب و آسیب به ده‌ها هواپیمای نظامی روسیه منجر شد، تنش‌ها را در جنگ اوکراین به قله جدیدی رسانده است. رویترز به نقل از مقامات آمریکایی گزارش داد که پاسخ پوتین هنوز به‌طور کامل اجرا نشده و احتمالاً شامل یک حمله چندوجهی و بی‌رحمانه خواهد بود.
عملیات «تار عنکبوت» و تهدید پوتین
عملیات «تار عنکبوت» اوکراین در ۱ ژوئن ۲۰۲۵، که توسط سرویس امنیتی اوکراین (SBU) اجرا شد، با استفاده از ۱۱۷ پهپاد، چهار پایگاه هوایی کلیدی روسیه (از جمله پایگاه بلایا در سیبری و اولنیا در مورمانسک) را هدف قرار داد.
طبق گزارش رویترز، این حمله به تخریب یا آسیب به حدود ۲۰ هواپیمای نظامی، از جمله بمب‌افکن‌های استراتژیک Tu-۹۵ و هواپیماهای هشدار زودهنگام A-۵۰، منجر شد. دستگاه امنیتی اوکراین ارقام بزرگ‌تری را اعلام کرده‌است و ادعا کرد ۴۱ هواپیما هدف قرار گرفته‌اند. این عملیات، که به نوشته نیویورک تایمز «ضربه‌ای نمادین» به توانایی‌های نظامی روسیه وارد کرد، پوتین را به خشم آورد. او در گفت‌وگویی تلفنی با دونالد ترامپ، تهدید کرد که پاسخ «بسیار قوی» خواهد داد.
در همین راستا یک دیپلمات ارشد به رویترز گفت: «حمله آتی روسیه وسیع، خشن و بی‌امان خواهد بود.»
این اظهارات پس از حملات گسترده روسیه به خارکیف در ۶ و ۷ ژوئن ۲۰۲۵ مطرح شد، که به گفته رسانه های غربی، «بزرگ‌ترین حملات هوایی جنگ» بودند و دست‌کم ۵ نفر کشته و ۶۰ نفر زخمی شدند. ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، این حملات را «تروریسم محض» خواند و گفت که هدف آن‌ها غیرنظامیان بودند.
عملیات «تار عنکبوت» به دلیل هدف قرار دادن بمب‌افکن‌های استراتژیک و هواپیماهای A-۵۰، که بخش کلیدی بازدارندگی هسته‌ای و توان موشکی روسیه هستند، ضربه‌ای تحقیرآمیز به کرملین بود. از این رو تهدید پوتین به انتقام نشان‌دهنده تلاش او برای بازسازی اعتبار نظامی و جلوگیری از حملات مشابه در آینده است.
پیش‌درآمد یک حمله بزرگ‌تر
منابع آمریکایی به رویترز اعلام کردند که پاسخ پوتین احتمالاً چندوجهی و شامل حملات هوایی گسترده، عملیات زمینی، و حملات سایبری خواهد بود.
گزارش نیویورک تایمز نشان می‌دهد که حملات اخیر روسیه به خارکیف، که با ۳۶۷ پهپاد و موشک در یک شب انجام شد، پیش‌درآمدی برای یک حمله بزرگ‌تر است.
این حملات، که به نوشته شبکه خبری سی‌ان‌ان «بزرگ‌ترین حمله هوایی جنگ» بود، زیرساخت‌های غیرنظامی و نظامی اوکراین را هدف قرار داد.
الجزیره نیز گزارش داد روسیه از موشک‌های بالستیک، پهپادهای شاهد و بمب‌های هدایت‌شونده در خارکیف استفاده کرد. به گفته مقامات اوکراینی، این حمله «هیچ منطق نظامی» نداشت و صرفاً برای «ترساندن غیرنظامیان» بود.
یک مقام ارشد پنتاگون نیز به رویترز گفت: «روسیه ممکن است عملیات زمینی را در شرق اوکراین، به‌ویژه در دونباس، تشدید کند و همزمان حملات سایبری علیه زیرساخت‌های حیاتی اوکراین، مانند شبکه برق، انجام دهد.»
گزارش ان‌پی‌آر نیز به احتمال استفاده از موشک‌های جدید بالستیک «اورشنیک» اشاره کرد، که پوتین پیش‌تر تهدید به استفاده از آن‌ها کرده بود.
ارزیابی رسانه‌ها و کارشناسان حاکی از این است که حمله احتمالی روسیه احتمالاً ترکیبی از حملات هوایی گسترده، مشابه آنچه در خارکیف رخ داد و عملیات زمینی در مناطق شرقی مانند دونباس خواهد بود.
استفاده از پهپادها و موشک‌های بالستیک نیز نشان‌دهنده استراتژی روسیه برای غلبه بر دفاع هوایی اوکراین است.
حملات سایبری نیز می‌توانند شبکه‌های برق و ارتباطات اوکراین را مشابه حملات سال ۲۰۲۲ به زیرساخت‌های انرژی هدف قرار دهند.
پیامدهای ژئوپلیتیکی و واکنش‌های بین‌المللی
حمله احتمالی گسترده روسیه می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای برای اوکراین و منطقه داشته باشد. نیویورک تایمز گزارش داد که این حمله می‌تواند تلاش‌های دیپلماتیک برای آتش‌بس را تضعیف کند. در همین راستا دونالد ترامپ در گفت‌وگو با خبرنگاران همراه در هواپیمای ریاست جمهوری (ایرفورس وان) اظهار داشت: «اوکراین با حمله به پایگاه‌های روسیه بهانه‌ای برای بمباران شدید به پوتین داد.»
کیت کلوگ، فرستاده ویژه ترامپ برای اوکراین نیز به فاکس نیوز گفت: «حمله به بمب‌افکن‌های هسته‌ای روسیه خطر تشدید جنگ را افزایش داده است.»
این در حالی است که آلمان نیز هشدار داده که روسیه ممکن است تا سال ۲۰۲۹ برای حمله به ناتو آماده شود. ژنرال کارستن بروئر، رئیس دفاع آلمان، اظهار داشت: «ما باید تا سال ۲۰۲۸ برای دفاع در برابر حمله احتمالی روسیه آماده شویم.» این نگرانی‌ها با افزایش حملات روسیه به خارکیف و دیگر شهرهای اوکراین تشدید شده است.
حمله احتمالی روسیه می‌تواند مذاکرات صلح را که اخیراً با میانجی‌گری ترکیه و عمان در جریان بود، مختل کند. به گفته الجزیره، پوتین خواستار خروج اوکراین از چهار منطقه و توقف همکاری نظامی با غرب شده، شرایطی که کی‌یف آن‌ها را «غیرقابل قبول» خوانده است. این حمله همچنین می‌تواند به‌ویژه با توجه به هشدارهای آلمان، روابط روسیه با ناتو را پرتنش‌تر کند. اظهارات مقامات ایرانی نشان‌دهنده حمایت غیرمستقیم از موضع روسیه و تأکید بر نقش ناتو در تشدید بحران است.
۲۱۳/۴۲
