در حالی که برقراری ارتباط میان نهادهای سیاستگذار و ناظر بخش بیمه در سایر کشورها از دو جهت برای بیمه مرکزی مهم‌تر است. یکی از جهت نیازهای آموزشی و کسب دانش فنی در خصوص سیاستگذاری و نظارت بر صنعت بیمه و دیگری زمینه‌‌‌سازی و تسهیل ارتباط میان بیمه‌‌‌گران داخلی با همتایان و بازار بیمه سایر کشورها با هدف گسترش مبادله دانش فنی و بازار میان ایران و دنیای خارج است.

برای رفع این نقیصه بیمه مرکزی دنبال سیاست فعالانه در این خصوص و برقراری ارتباطات جدی‌‌‌تر با نهادهای نظارتی و سیاستگذاری بخش بیمه در سایر کشورهاست تا گامی عملی برای توسعه دانش فنی در سه حوزه نظارت، سیاستگذاری و بیمه‌‌‌گری در کشور و همچنین زمینه‌‌‌سازی برای گسترش قبولی و واگذاری ریسک میان بیمه‌‌‌گران داخلی و خارجی و همچنین توسعه فعالیت بیمه‌‌‌گران ایرانی در بازارهای خارجی بردارد. برای این منظور کار با کشورهای چین، هند و روسیه شروع و به اقتضای شرایط به سایر کشورها نیز تعمیم داده خواهد شد.

با توجه به فراهم بودن برخی مقدمات اجرای این سیاست در خصوص روسیه، کار از این کشور شروع شد و اواخر هفته گذشته سفری دو روزه به مسکو داشتیم. 

روز نخست جلسه‌‌‌ای دو ساعته با سفیر ایران در روسیه و همکاران ایشان داشتیم. پس از صحبت‌‌‌های ایشان در خصوص تحولات جاری و آتی جهانی، منطقه‌‌‌ای و خود روسیه و فرصت‌‌‌ها و تهدیدهای موجود در این زمینه؛ سیاست تقویت روابط بین‌المللی صنعت بیمه را با اولویت روسیه و چین و هند و فرصت‌‌‌هایی که این امر می‌تواند برای اقتصاد کشور فراهم آورد با ایشان مطرح کردیم و درخواست استفاده از ظرفیت‌‌‌های سفارت ایران در روسیه برای این منظور کردیم. ایشان ضمن استقبال از این موضوع یکی از مدیران سفارت ایران در روسیه را به عنوان هماهنگ‌‌‌کننده و رابط با صنعت بیمه کشور معرفی کردند تا مشاور و همکار ما در جهت تحقق سیاست توسعه روابط بیمه‌‌‌‌‌‌ای ایران و روسیه باشند.

روز دوم جلسه‌‌‌ای با آقای اسمیرنف رئیس دپارتمان بیمه بانک مرکزی روسیه و تعدادی از همکاران ایشان در محل بانک مرکزی این کشور داشتیم. نظارت و سیاستگذاری در خصوص صنعت بیمه روسیه با بانک مرکزی این کشور است. دپارتمان بیمه در ساختار بانک مرکزی روسیه این وظیفه را بر عهده دارد. دستور جلسه، بررسی استفاده از سطح توانگری اعلامی بیمه مرکزی ایران برای شرکت‌های بیمه ایرانی به‌جای رتبه‌‌‌بندی‌‌‌های مرسوم در واگذاری اتکایی از سوی شرکت‌های بیمه روسی به بیمه‌‌‌گران ایرانی بود. 

شرکت‌های بیمه روسی بر اساس قوانین روسیه، موظفند در واگذاری اتکایی به شرکت‌های بیمه خارجی با شرکت‌های بیمه دارای رتبه کار کنند. با توجه به اینکه شرکت‌های بیمه ایرانی از اوایل ۱۹۸۰ میلادی به خاطر تحریم‌‌‌های آمریکا امکان اخذ رتبه ندارند، بنابراین شرکت‌های بیمه روسی نمی‌توانند به ایران واگذاری اتکایی داشته باشند، مگر اینکه معادل تعهد واگذارشده ذخیره بگیرند یا اینکه شورای تصمیم‌گیری بانک مرکزی روسیه کشوری را از آن مستثنی کند یا‌سازوکار دیگری را در این خصوص بپذیرد. راه‌حل دیگر اخذ رتبه از موسسات رتبه‌‌‌بندی روسی است. 

برای حل مشکل دو سال پیش، ایران پیشنهاد داد سطح توانگری اعلامی بیمه مرکزی جایگزین رتبه‌‌‌بندی‌‌‌های مرسوم در این زمینه شود. قرار شد آیین‌‌‌نامه توانگری مصوب شورای‌عالی ترجمه و در اختیار دپارتمان بیمه بانک مرکزی روسیه قرار گیرد تا آن را بررسی و در خصوص جایگزینی آن با رتبه‌‌‌های مرسوم برای شرکت‌های بیمه ایرانی نظر بدهد.

قرار بود در جلسه هفته گذشته با رئیس دپارتمان بیمه بانک مرکزی روسیه موضوع نهایی شود. بنابراین انتظار داشتیم جلسه کوتاه باشد. اما جلسه با مدیر دپارتمان بیمه روسیه حدود ۳ساعت طول کشید. چون با سوالاتی که ایشان مطرح ‌‌‌کرد مشخص شد حتی مسائل بسیار ابتدایی در خصوص مفهوم سطح توانگری که در ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد نیز برای ایشان روشن نشده است. برای ایشان نه منظور ما از کنسرسیوم روشن بود؛ نه مفهوم توانگری و نحوه محاسبه و اجزا و کارکرد آن و نه شیوه نظارت در صنعت بیمه ایران. بنابراین مجبور شدیم تمامی موارد را برای طرف روسی تبیین کنیم.

با توجه به اینکه همکاران ما گفته بودند که در گذشته همه این موارد به‌صورت کتبی و در جلسات به طرف روسی منتقل شده؛ از آقای اسمیرنف سوال کردیم آیا اراده جدی برای همکاری با صنعت بیمه ایران دارید یا نه؟ که ایشان با اطمینان گفتند ما کاملا برای همکاری آماده‌‌‌ایم اما باید به‌طور کامل با مفهوم و کارکرد توانگری و کنسرسیوم در ایران آشنا شویم تا بتوانیم از موضوع در جلسه شورای تصمیم‌گیری بانک مرکزی دفاع کنیم. بنابراین نیازمند گفت‌وگوهای فنی بیشتر در این خصوص هستیم. در واقع به نظر می‌‌‌رسید در مکاتبات و جلسات گذشته، ما در انتقال مطالب به طرف روسی موفق نبوده‌‌‌ایم و همین باعث شد سوالات و ابهاماتی که انتظار می‌‌‌رفت قبلا پاسخ داده شده و رفع شده باشند مجددا از سوی آنها مطرح شود. 

در پایان جلسه از آقای اسمیرنف در خصوص چشم‌‌‌انداز موضوع و احتمال به نتیجه رسیدن آن سوال کردیم که گفتند به نظر می‌رسد پس از دریافت و بررسی مدارک و مستندات جدید و موافقت شورای تصمیم‌گیری بانک مرکزی می‌توانیم ابتدا با اعطای مجوز به بیمه‌‌‌گران روسی جهت واگذاری اتکایی به کنسرسیوم بیمه‌‌‌ای (کنسرسیومی مرکب از ۱۲ شرکت بیمه ایرانی با لیدری بیمه البرز) کار را شروع کنیم.

چند موضوع دیگر که در این جلسه مطرح شد جالب توجه بود: 

در روسیه ۱۳۰ شرکت بیمه فعالیت دارند. تعداد بروکرهای بیمه در روسیه ۵۰ و تعداد آکچوئرها هم ۳۰۰ نفر است. 

تعداد کارکنان دپارتمان بیمه بانک مرکزی روسیه (نهاد ناظر بیمه روسیه) ۱۵۰ نفر است. این تعداد غیر از افرادی است که در حوزه اعطای مجوز تاسیس شرکت بیمه جدید که با اعطای مجوز تاسیس بانک و سایر شرکت‌های مالی در بانک مرکزی روسیه مشترک است فعالیت می‌کنند.

در جلسه از طرف روسیه، رئیس دپارتمان بیمه و دو معاون وی، دو اقتصاددان ارشد، یک کارشناس ارشد، یک دستیار اداری و رئیس دپارتمان توسعه کسب و کار بین‌المللی شرکت بیمه اتکایی ملی روسیه حضور داشتند.

در جلسه هیچ‌گونه پذیرایی غیر از آب وجود نداشت و ورود به بانک مرکزی روسیه نیز با تشریفات محدودکننده زیادی همراه بود.

برنامه دیگر روز دوم سفر حضور در مراسم امضای تفاهم‌‌‌نامه میان لیدر کنسرسیوم بیمه‌‌‌ای ایران و شرکت بیمه ازبر روسیه در خصوص پوشش بیمه‌‌‌ای ترانزیت کالاهای دو کشور در کریدور شمال – جنوب بود (چیزی شبیه کارت سبز اما در خصوص بیمه ترانزیت کالا نه بیمه شخص ثالث). با اجرایی شدن این تفاهم‌‌‌نامه کنسرسیوم بیمه ایرانی، خسارت‌‌‌های وارده به کالاهای روسی در بخش ایران کریدور را پرداخت و آن را از شرکت بیمه ازبر دریافت خواهد کرد. به همین ترتیب شرکت بیمه ازبر نیز خسارت وارده به کالاهای ترانزیتی ایرانی در بخش روسی کریدور را پرداخت و آن را از کنسرسیوم بیمه ایرانی دریافت خواهد کرد.

*  رئیس کل بیمه مرکزی