به گزارش خبرنگار مهر، بازار لوازم خانگی کشور، به‌ویژه در کلان‌شهر تهران، روزگار سختی را پشت سر می‌گذارد. رکودی عمیق و کم‌سابقه بر این بازار سایه انداخته که نه‌تنها سطح فروش و گردش مالی صنف را به شدت کاهش داده، بلکه سرمایه‌گذاری و چشم‌انداز تولید در این صنعت را نیز با ابهام مواجه کرده است.
بررسی‌های میدانی خبرنگار مهر از بازار لوازم خانگی نشان می‌دهد که کاهش مداوم قدرت خرید خانوارها، به‌ویژه در دهک‌های متوسط و پایین، باعث شده خرید لوازم خانگی از فهرست اولویت‌های خانواده‌ها خارج شود.
در حال حاضر، بسیاری از خانوارها تنها در صورت ضرورت و برای جایگزینی کالای مستهلک یا خراب‌شده، اقدام به خرید می‌کنند. این تغییر رفتار مصرف‌کننده، به افت جدی تقاضا در بازار انجامیده و آسیب جدی به اصناف و بنگاه‌های تولیدی وارد کرده است.
افزایش ۵ تا ۱۵ درصدی قیمت لوازم خانگی
در همین حال، هزینه‌های تولید نیز در ماه‌های اخیر با رشد شتابانی همراه بوده است. افزایش نرخ ارز، گران شدن مواد اولیه و قطعات وارداتی، بالا رفتن قیمت انرژی، کندی تخصیص ارز، حمل‌ونقل و دستمزد نیروی کار، مجموعه‌ای از عوامل را تشکیل داده که تولیدکنندگان را ناگزیر به افزایش قیمت نهایی محصولات خود کرده است.
به‌این‌ترتیب، قیمت کالاهایی مانند یخچال، ماشین لباسشویی، اجاق گاز، کولر آبی و سایر اقلام ضروری لوازم خانگی، نسبت به سال گذشته جهش قابل توجهی داشته، در حالی که توان خرید مصرف‌کنندگان همپای آن افزایش نیافته است.
یکی دیگر از عوامل تشدید مشکلات این بازار، نبود نظارت مؤثر و یکپارچه از سوی نهادهای مسئول به‌ویژه سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان است. عدم شفافیت در صدور مجوزهای افزایش قیمت و نبود سازوکار مشخص برای کنترل آن، زمینه را برای رفتارهای ناهماهنگ در زنجیره تولید و توزیع فراهم کرده است. در نتیجه، یک کالای مشابه ممکن است با قیمت‌های متفاوت و گاه متناقض در فروشگاه‌های مختلف عرضه شود؛ مسأله‌ای که نه‌تنها اعتماد مصرف‌کنندگان را کاهش داده، بلکه بازار را با بی‌ثباتی عمیق‌تری مواجه کرده است.
در این ارتباط اکبر پازوکی، رئیس اتحادیه صنف فروشندگان لوازم خانگی تهران ضمن تأکید بر رکود شدید بازار می‌گوید: مردم دیگر مثل گذشته خرید نمی‌کنند و تنها در مواقع اضطرار به بازار مراجعه می‌کنند. این رکود علاوه بر فروشندگان، تولیدکنندگان را هم در تنگنا قرار داده است.
پازوکی همچنین به افزایش قیمت‌ها اشاره کرده و می‌افزاید: در سال جاری برخی شرکت‌های تولیدکننده بین ۵ تا ۱۵ درصد افزایش قیمت داشته‌اند، اگرچه برخی نیز قیمت‌ها را ثابت نگه داشته‌اند. وی در عین حال تأکید کرد که مشخص نیست این افزایش‌ها با مجوز رسمی سازمان حمایت بوده یا صرفاً تصمیمی داخلی از سوی شرکت‌ها بوده است.
به گفته او، به نظر می‌رسد سازمان حمایت مانند گذشته بر قیمت‌ها نظارت ندارد و تولیدکنندگان بنا به افزایش هزینه‌ها، خودسرانه قیمت‌ها را بالا می‌برند.
در کنار همه این مشکلات، بازار با معضل ورود بی‌رویه کالاهای قاچاق نیز روبه‌روست. این کالاها که اغلب بدون گارانتی و خدمات پس از فروش عرضه می‌شوند، به‌دلیل قیمت پایین‌تر مورد توجه بخشی از مصرف‌کنندگان قرار گرفته‌اند. این وضعیت به فروش محصولات داخلی لطمه می‌زند و رقابت ناعادلانه‌ای را به تولیدکنندگان داخلی تحمیل کرده است.
بازاری گرفتار در تله رکود و بی‌اعتمادی
بازار لوازم خانگی این روزها درگیر ترکیبی از رکود عمیق، افزایش بی‌قاعده قیمت‌ها، نبود نظارت و ورود کالاهای غیررسمی است. در چنین شرایطی، مصرف‌کننده نهایی هم توان خرید ندارد و هم در انتخاب بین کالای داخلی گران و کالای قاچاق ارزان، سرگردان و بی‌اعتماد مانده است. در سوی دیگر، تولیدکننده با هزینه‌های فزاینده و کاهش فروش دست‌وپنجه نرم می‌کند.
اگرچه در سال‌های اخیر سیاست‌هایی برای حمایت از تولید داخل از جمله ممنوعیت واردات رسمی برخی برندهای خارجی اعمال شده، اما به‌نظر می‌رسد بدون اصلاح ساختارهای نظارتی، شفاف‌سازی سازوکار قیمت‌گذاری و مقابله جدی با قاچاق، نه تولیدکننده به ثبات و امنیت اقتصادی خواهد رسید و نه مصرف‌کننده به آرامش و رفاه.
اکنون زمان آن رسیده که دولت و نهادهای مسئول با سیاست‌گذاری هوشمند، نظارت مؤثر و حمایت هدفمند، این بازار حساس و راهبردی را از سردرگمی، بی‌اعتمادی و فرسایش نجات دهند؛ بازاری که زمانی پیشران صنعت داخلی بود و امروز در تله رکود و بی‌ثباتی گرفتار شده است.
