همشهری آنلاین - گروه سیاسی: جیمز استاوریدیس فرمانده پیشین ناتو در اروپا درباره عملیات پهپادی اوکراین در روسیه که منجر به انهدام بخش قابل توجهی از بمب‌افکن‌ها و جنگنده‌های روسی شد، به شبکه سی‌ان‌ان آمریکا گفت: این حمله یک نقطه عطف است که ژئوپلیتیک جهانی را دگرگون می‌کند.
استاوریدیس در پاسخ به این سوال فرید زکریا مجری برنامه سی‌ان‌ان که «آیا خبر حمله پهپادی اوکراین به روسیه به همان اندازه‌ای که به نظر می‌رسد، شگفت‌انگیز است؟»، گفت: واقعا شگفت‌انگیز است، اما هنوز قطعی نیست. منظورم این است که برخی ناظران آن را با پرل هاربر مقایسه کرده‌اند؛ یک نقطه عطف که ژئوپلیتیک جهانی را دگرگون می‌کند. اما این یک پرل‌هاربر نیست. این عملیات، بسیار هوشمندانه طراحی شده بود و ۳ دستاورد مهم داشت: نشان داد روسیه تا چه اندازه در برابر نفوذ اوکراینی‌ها آسیب‌پذیر شده است. مهارت عملیاتی این اقدام فقط با عملیات «بیپر» اسرائیل (انفجار پیجرهای حزب‌الله لبنان) قابل مقایسه است که چند ماه پیش انجام شد. یکی از برتری‌های سنتی روسیه در جنگ را از بین برد. روسیه همیشه تصور می‌کرد وسعت کشورش یک مزیت راهبردی است که مانع حملات موفق می‌شود؛ نمونه‌اش حملات شکست‌خورده هیتلر و ناپلئون است. اما در این مورد، هدف‌ها از فاصله‌ای حدود ۳ هزار مایلی از خاک اوکراین هدف قرار گرفتند، که واقعا چشمگیر است. نشانه‌ای دیگر از عزم و خلاقیت اوکراینی‌ها در برابر روسیه بود. من آمریکایی، یونانی هستم و این ماجرا بیشتر به داستان اسب تروا شباهت دارد تا چیز دیگری؛ مثل وقتی که کانتینرها باز می‌شوند و پهپادها بیرون می‌پرند، درست مانند سربازانی که از دل اسب تروا بیرون آمدند.
این فرمانده ارشد سابق ناتو همچنین در پاسخ به این سوال که آیا در میدان نبرد نوعی بن‌بست خونین ایجاد شده یا نه، گفت: بله، همین‌طور است. به‌عنوان یک افسر نظامی و فرمانده پیشین نیروهای متحد، برایم جالب است که از یک سو، پیشرفته‌ترین فناوری‌های جنگی را می‌بینیم، مثل چیزی که در رمان جنگاوران اخترناو از رابرت هاینلاین می‌خوانیم. اما هم‌زمان، شرایط شبیه به جنگ جهانی اول است—جنگ‌های خندقی، نبردهای تن‌به‌تن، آتش توپخانه، تانک‌ها، تمامی طیف‌های جنگ را در بر می‌گیرد. و به نظر من، واقعا در یک بن‌بست گرفتار شده‌ایم.
او در پاسخ به این سوال که «آیا این وضعیت همین‌طور ادامه خواهد یافت؟ راه‌حلی وجود دارد؟ مثلا اگر قرار بود به ترامپ مشورت بدهید، چه توصیه‌ای برای فشار بر روسیه داشتید؟»، گفت: من به رئیس‌جمهور ترامپ ۳ پیشنهاد می‌دادم: به پوتین بگوید: آن ۳۰۰ میلیارد دلار از دارایی‌های روسیه که در بروکسل بلوکه شده‌اند را یا روی میز مذاکره می‌آوریم یا برای بازسازی اوکراین هزینه خواهیم کرد. بگوید: من نمی‌خواهم وارد مرحله بعدی شوم، اما آماده‌ام موشک‌های دوربرد پیشرفته‌تر و اطلاعات بیشتر به اوکراینی‌ها بدهم. پوتین، نمی‌خواهیم کار به اینجا بکشد. بیا پای میز مذاکره. به او یادآوری کند: در مجلس سنا، لایحه‌ای مطرح شده که حدود ۸۰ سناتور از آن حمایت می‌کنند، مبنی بر تحریم‌های ثانویه علیه هر کشوری که با تو تجارت کند،از جمله چین و هند. این می‌تواند اقتصاد روسیه را به زانو درآورد. اگر پوتین این حرف‌ها را از زبان «دوستش» ترامپ بشنود، ممکن است بالاخره تن به مذاکره بدهد.
استاوریدیس همچنین در پاسخ به این سوال فرید زکریا که «با توجه به ابعاد اقتصادی و جمعیتی روسیه، که حدود ۱۰ برابر بزرگ‌تر از اوکراین است، آیا زیر فشار شدید قرار ندارد؟»، گفت: دقیقا همین‌طور است. بیایید صادق باشیم؛ دست پوتین در این بازی کارت قوی‌ای نیست. هرچند فعلا خوب بازی می‌کند، اما، حدود یک میلیون مرد جوان روسی کشته یا زخمی شده‌اند؛ بین ۶۰۰ تا ۸۰۰ هزار نفر از کشور فرار کرده‌اند تا از سربازی فرار کنند—که یک فرار مغزها محسوب می‌شود؛ اقتصاد روسیه در حال فروپاشی است؛ او همه منابع کشور را وقف جنگ کرده و آینده روسیه را برای یک پروژه خودخواهانه قربانی کرده تا شوروی سابق را احیا کند. فکر نمی‌کنم موفق شود، و اگر آمریکا همچنان از اوکراین حمایت کند، من حاضر نیستم جای او باشم.
کریستوفر کیرشهوف استراتژیست نظامی نیز در پاسخ به سوال سی‌ان‌ان مبنی بر اینکه «پهپادها به پایگاه‌ها نفوذ می‌کنند و هواپیماها را نابود می‌سازند. آیا می‌توانی از نسبت هزینه‌ها برایمان بگویی؟ پهپادها چقدر خرج دارند و چه تجهیزاتی را نابود می‌کنند؟»، گفت: واقعا شگفت‌انگیز است. این پهپادهای کوچک چند صد دلار قیمت دارند و هواپیماهایی را که صدها میلیون دلار هزینه ساخت داشته‌اند، نابود می‌کنند. بنابراین محاسبه هزینه واقعا به‌طرز غیرقابل‌باوری یک‌طرفه (سنگین در یک طرف کفه ترازو) است.
کیرشهوف در پاسخ به این سوال که آیا جنگ پهپادی آینده جنگ هوایی است، گفت: این فقط آینده نیست، بلکه همین حالاست. ما وارد عصر انبوه‌سازی دقیق و ارزان شده‌ایم. به جنگ خلیج فارس اول فکر کنید، که چطور موشک‌های هدایت‌شونده آمریکایی را در سی‌ان‌ان تماشا می‌کردیم. اما آن بمب‌ها میلیون‌ها دلار هزینه داشتند و توسط جنگنده‌های گران‌قیمت پرتاب می‌شدند. امروز، پهپادها با جی‌پی‌اس هدایت می‌شوند و بسیار ارزان‌اند. حتی تانک‌های پیشرفته‌ای که آمریکا به اوکراین داد، توسط پهپادهای ارزان روسی نابود شدند. این نشان می‌دهد که دوران جنگ‌های مکانیزه کلاسیک رو به پایان است.
او در پاسخ به این سوال که آیا منظورش تانک‌های آبرامز است، گفت: دقیقا، تانک ام‌وان‌ای‌وان آبرامز، پیشرفته‌ترین تانک جهان است؛ حدود ۱۰ میلیون دلار برای هر دستگاه. آمریکا در اوایل جنگ ۳۱ دستگاه از آن را به اوکراین داد، و حالا تقریبا همه آنها توسط پهپادهای انتحاری نابود شده‌اند.
این استراتژیست نظامی همچنین در پاسخ به این سوال که «آیا این سامانه‌های جنگی قدیمی مثل اف۳۵، دیگر قابل به‌روزرسانی نیستند؟»، گفت: نه، مشکل عمیق‌تر است. در آمریکا دو زنجیره تامین فناوری وجود دارد: یکی برای تجهیزات نظامی و یکی برای محصولات مصرفی مثل آیفون. زنجیره نظامی بسیار کند و مبتنی بر زیرساخت‌های دوران جنگ سرد است—برای ساخت ناوهایی که شاید ۸۰ سال عمر کنند. برای مثال، توسعه جنگنده اف۳۵، ۱۶ سال طول کشید. در سال ۲۰۱۶ با پردازنده‌ای شبیه پنتیوم ۴ پرواز کرد؛ در همان سال آیفون ۷ با پردازنده‌ای ۱۰۰ برابر قوی‌تر عرضه شد.
کیرشهوف در پاسخ به این سوال که «آیا چین از ما جلوتر است؟»، گفت: چین چند مزیت عمده دارد: بزرگ‌ترین تولیدکننده الکترونیک دنیاست و احتمالا ۱۰۰ برابر بیشتر از آمریکا و اروپا پهپاد تولید می‌کند؛ هوش مصنوعی‌شان به‌سرعت در حال پیشرفت است و به مدل‌های آمریکایی نزدیک شده‌اند. این‌ها باعث می‌شود در میدان نبرد دشمنی بسیار جدی باشند.
او همچنین در جواب «پس چطور می‌توانیم جلو بیفتیم؟ با این بودجه عظیم نظامی، چرا هنوز در برابر تهدیدهای مدرن آسیب‌پذیریم؟»، گفت: باید خرید تسلیحات قدیمی را متوقف کنیم و روی فناوری‌های جدید سرمایه‌گذاری کنیم. پنتاگون اخیرا برنامه‌ای با نام رپلیکیتور راه‌اندازی کرده که هدفش توسعه سامانه‌های خودران در همه حوزه‌هاست: زمین، هوا، دریا و زیر دریا. اما این پروژه بیش از یک‌سال‌ونیم پس از آغاز جنگ اوکراین شروع شد، و بودجه‌اش فقط یک میلیارد دلار است—یعنی ۰.۷ درصد از بودجه سالانه خرید فناوری وزارت دفاع.
کیرشهوف همچنین در پاسخ به این سوال که «و در نهایت، مشکل این است که هنوز کمتر از ۵ درصد بودجه پنتاگون به نوآوری اختصاص یافته، درست است؟»، گفت: بله، دقیقا. مشکل این است که این بودجه هنوز در حد «پول خرد» است. اما تیم جدیدی که با دولت ترامپ به پنتاگون آمده‌اند که بسیاری از آنها سابقه فعالیت در سیلیکون‌ولی دارند، اشاره کرده‌اند که می‌خواهند با این وضعیت قاطعانه برخورد کنند و بودجه‌های عمده‌ای را به سمت نوآوری دفاعی سوق دهند.
