شاخص کل بازار سرمایه در پایان معاملات روز گذشته با افت 46 هزار و 174 واحدی و 1.52 درصدی به سطح 2 میلیون و 989 هزار و 579 واحد رسید و دوباره به زیر کانال 3 میلیون واحدی ریزش کرد. شاخص کل هم‌وزن نیز با کاهش 9 هزار و 984 واحدی و 1.07 درصدی در 926 هزار و 941 واحد بسته شد.

تحلیلگران معتقدند بسیاری اصلاحات ناشی از عدم قطعیت در تصمیمات اقتصادی مانند قیمت‌گذاری و عرضه در بورس کالا، وضعیت مذاکرات هسته‌ای و سیاست‌های خودرویی است؛ اما بازار حرفه‌ای این روندها را به‌عنوان بخشی از فرآیند طبیعی می‌شناسد و در این بین سهامدار حرفه‌ای و نه هیجانی باید به نقش خود آگاهی کامل داشته باشد.

نخست اینکه باید دید بلندمدت و بنیادین داشته باشد؛ به طوری که نوسانات مقطعی روی تصمیم‌گیری‌هایش تأثیر زیادی نگذارد. همچنین باید دانش، تجربه و فهم از ساختار بازار داشته باشد و بداند نوسانات طبیعی‌ هستند و در نهایت اینکه اطلاعات کامل از عوامل اقتصادی، سیاسی و تکنیکی داشته باشد تا تصمیمات مبتنی بر تحلیل و نه بر اساس هیجان و اخبار هرروزه اتخاذ کند.

بازار سرمایه ذاتاً بازاری پرنوسان است و همین نوسانات، آن را به بستری مناسب برای سرمایه‌گذاری حرفه‌ای و کسب بازدهی در بلندمدت تبدیل می‌کند؛ بنابراین سهامداران و فعالان بازار باید بدانند که بدون دانش، آگاهی، تخصص و نگاه بلندمدت، ورود به این بازار می‌تواند چالش‌برانگیز و زیان‌بار باشد. در روزهایی که شاخص کل بورس افت قابل توجهی را تجربه کرده و بسیاری از سهامداران نگران آینده این بازار هستند، ارزیابی‌های کارشناسان بازار سرمایه اهمیت دوچندانی پیدا می‌کند. در همین راستا، علی رئوفی کارشناس بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با روزنامه ایران، تحلیلی از وضعیت کنونی بورس و استراتژی‌های سرمایه‌گذاری در این بازار پرنوسان ارائه کرده است.

رئوفی در ارزیابی وضعیت فعلی بورس اظهار کرد: «بازار سرمایه به‌نوعی آینه تمام‌نمای اقتصاد و وضعیت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کشور است و بازتابی از این شرایط را به ما نشان می‌دهد. در حال حاضر نیز به دلیل ریسک‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و ژئوپلیتیکی، بازار سرمایه وضعیت چندان مناسبی ندارد و چشم‌انتظار تحولات سیاسی و اقتصادی است تا بتواند مسیر حرکت خود را مشخص کند. در چنین شرایطی، وقتی اقتصاد ما همچنان درگیر نرخ‌های تورم متغیر و بعضاً بالا است، بازار سرمایه نمی‌تواند رشد قابل‌توجهی را تجربه کند.

این کارشناس بازار سرمایه در ادامه به بلاتکلیفی بازارها اشاره کرد و گفت: «این بلاتکلیفی را در سایر بازارها مانند بازار طلا، مسکن و حتی در سبدهای سرمایه‌گذاری افراد هم می‌بینیم. سرمایه‌ها در حالت انتظار پارک شده‌اند. سازنده‌ها در بخش مسکن نمی‌سازند، طلا در حالت نگهداری است و سهامداران چشم‌انتظارند.»

استفاده از ابزارهای متنوع بازار سرمایه

رئوفی با اشاره به ابزارهای متنوع بازار سرمایه توضیح داد: «سرمایه‌گذاران می‌توانند با استفاده از تنوع ابزارهای بازار، سبدی طراحی کنند که در هر شرایطی بهره‌مند شوند. به طور مثال، امروز صندوق‌های طلا داریم که به جای خرید فیزیکی طلا، می‌توان در آنها سرمایه‌گذاری کرد. همچنین صندوق‌های املاک و مستغلات وجود دارند که به جای خرید مستقیم مسکن، می‌توان با نقدشوندگی بالاتر در آنها سرمایه‌گذاری کرد. صندوق‌های بخشی هم وجود دارند؛ به طور مثال اگر فکر می‌کنیم گروه بانکی یا پالایشی خوب است، می‌توانیم صندوق‌های تخصصی آن بخش را خریداری کنیم. صندوق‌ها توسط متخصصان مدیریت می‌شوند؛ آنها سهام شرکت‌ها را به نسبت بهینه انتخاب کرده و در صندوق نگهداری می‌کنند؛ بنابراین افراد می‌توانند بدون ورود مستقیم به بازار، از بازدهی بازار بهره‌مند شوند. صندوق‌های درآمد ثابت هم وجود دارند که امروز نرخ سود آنها به حدود

۳۶ درصد سالانه رسیده است. در شرایطی که بازارهای طلا، مسکن و دیگر بازارها در رکود هستند، این صندوق‌ها می‌توانند سود مناسبی را نصیب سرمایه‌گذاران کنند.

لزوم دانش و نگاه بلندمدت

این کارشناس بازار سرمایه با تأکید بر لزوم دانش و آگاهی در سرمایه‌گذاری تصریح کرد: «بازار سرمایه یک بازار کاملاً تخصصی است؛ همان‌طور که مردم در موضوعات پزشکی به متخصص مراجعه می‌کنند، در بورس هم باید ابتدا دانش کافی به دست آورند و سپس اقدام کنند. متأسفانه بسیاری از افراد بدون دانش کافی وارد بازار می‌شوند و زیان‌های قابل‌توجهی را تجربه می‌کنند. این زیان‌ها نه‌تنها به خود فرد آسیب می‌زند، بلکه به دلیل رفتارهای توده‌ای، کل بازار را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. توصیه اول به سرمایه‌گذاران این است که دانش کافی در حوزه‌های مختلف مانند ارزش‌گذاری دارایی‌ها (تحلیل بنیادی)، تحلیل تکنیکال و تابلوخوانی کسب کنند. بهترین روش، استفاده ترکیبی از این ابزارهاست. یعنی باید ارزش ذاتی دارایی‌ها را شناخت و نقاط ورود و خروج را هم تحلیل کرد؛ اما اگر افراد دانش یا زمان کافی برای این کار ندارند، بهتر است به سراغ سرمایه‌گذاری غیرمستقیم بروند و از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری وارد بازار شوند.

اهمیت پرهیز از رفتارهای هیجانی

وی تأکید کرد: باید مراقب رفتارهای هیجانی بود؛ یعنی ترس و طمعی که موجب می‌شود سرمایه‌گذاران در اوج قیمت خرید کنند و در کف قیمت بفروشند. این رفتارها، همان چالش‌های رفتاری است که باید آموزش دید و از آنها پرهیز کرد.

توصیه به تازه‌واردها

این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: «همچنین افراد تازه‌کار باید با سرمایه‌های کم وارد شوند و هیچ‌گاه با سرمایه‌های استقراضی یا فروش دارایی‌های ضروری مانند خانه و ماشین به بازار سرمایه وارد نشوند. سرمایه‌گذاری در بورس باید با پول مازاد انجام شود؛ یعنی سرمایه‌ای که فرد نگران از دست دادن آن نباشد.»

اهمیت بازار سرمایه در اقتصاد کشور

رئوفی متذکر شد: «بازار سرمایه می‌تواند موتور رونق و شکوفایی اقتصاد کشور باشد. مسئولان باید به این بازار توجه ویژه‌ای داشته باشند، چراکه شرکت‌ها می‌توانند از طریق بازار سرمایه تأمین مالی کنند. اگر اعتماد عمومی به بازار سرمایه جلب شود، می‌تواند زمینه‌ساز رشد و تولید بیشتر باشد؛ بویژه که در سال‌های اخیر، شعارهای اقتصادی به کرات مطرح شده است. امیدوارم امسال، با توجهی که به این بازار می‌شود، شاهد رونق بیشتر آن باشیم.»