همشهری آنلاین - گروه سیاسی: رسانههای خارجی و بینالمللی پالسهای متفاوتی از رفتار سیاست خارجی دونالد ترامپ در ارتباط با ایران منعکس میکنند. پایگاه آمریکایی پولیتیکو در گزارشی نوشته گروهی از متحدان دونالد ترامپ در تلاشاند تا با فشارهای مخفیانهای که برای کنار گذاشتن تلاشهای دیپلماتیک استیو ویتکاف و پیوستن به اسرائیل در حمله به تهران صورت میگیرد، مقابله کنند.
میدلایستآی اخیرا گزارش داده بود که دونالد ترامپ با اخراج مقامات تندرو و حامی اسرائیل، از جمله مشاور خاورمیانه شورای امنیت ملی، در حال بازسازی تیم سیاست خارجی خود است.
مایک هاکبی، سفیر آمریکا در اسرائیل، اخیرا در یک گفتوگوی پادکستی گفته «ترامپ ترجیح میدهد جمهوری اسلامی را از نظر مالی نابود کند تا اینکه با حمله نظامی آنها را بمباران کند. نگاه ترامپ این است که بهتر است آنها را با اقتصاد خرد کنیم تا با جنگ.
پولتیکو ولی در روایتی متفاوت نوشت «یک گروه بانفوذ از تندروهای جمهوریخواه، لابیگری پشت پردهای را آغاز کردهاند تا دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا،را نهتنها از تلاش دولتش برای دستیابی به توافق هستهای با ایران منصرف کنند، بلکه چراغ سبز حمله اسرائیل به تهران را نیز روشن کنند. این کمپین، زنگ خطر را در میان ترامپ و متحدانش به صدا درآورده است، که برای حفظ دیپلماسی رئیسجمهور، دست به یک ضدحمله زدهاند.»
جبههبندیهای رسانهای موافق و مخالف جنگ
در جریان یک ناهار خصوصی با رئیسجمهور در کاخ سفید در چهارشنبه گذشته، مارک لوین، مجری برنامهی گفتگوی فاکسنیوز، به ترامپ گفت که ایران چند روز با ساخت سلاح هستهای فاصله دارد، استدلالی که به گفته یک مقام اطلاعاتی و همچنین یکی دیگر از متحدان ترامپ که با این موضوع آشناست، دقیق نیست و این موضوع به ترامپ هم اعلام شده است. لوین از ترامپ خواست که به دولت اسرائیل اجازه دهد به سایتهای هستهای ایران حمله کند، که ترامپ به بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، گفته است که این کار دیپلماسی را نابود خواهد کرد.
لوین در حال جنگ علنی علیه استیو ویتکاف، دوست قدیمی و فرستاده ویژه ترامپ است که رهبری مذاکرات را بر عهده دارد. او نیز در این جلسه حضور داشت. آیک پرلماتر، حامی مالی بزرگ حزب جمهوریخواه و مدیر اجرایی سابق مارول اینترتینمنت هم که با ویتکاف دوست است، به جمع آنها پیوست.
در جبههای جداگانه، وفاداران به ماگا با احتیاط روزنامههای روپرت مرداک (سرمایهدار بزرگ آمریکایی) به ویژه نیویورک پست را زیر نظر دارند، زیرا این روزنامهها به ویتکاف حمله کردهاند و در مقطعی اظهار داشتهاند که او سخنگوی قطر است. این ادعاها، برخی از حلقه نزدیکان ترامپ را خشمگین کرده است که اقداماتشان را تلاشی برای تضعیف مذاکرات میدانند.
یک مقام ارشد دولت به پولیتیکو گفت: آنها سعی دارند رئیس جمهور را به سمت تصمیمی سوق دهند که آن چیزی نیست که او میخواهد. به این شخص، مانند سایر افراد حاضر در این داستان، اجازه داده شد تا آزادانه صحبت کند. بهوضوح یک لابی برای جنگ با ایران در مقابل کسانی که با رئیسجمهور همسوتر هستند و میدانند که او کسی است که توانسته آنها را به میز مذاکره بیاورد، وجود دارد.
این لابیگری، تلاش هماهنگی را برای دفاع از موضع دیپلماتیک ترامپ و ویتکاف آغاز کرده است. ساعاتی پس از دیدار لوین با ترامپ، تاکر کارلسون، که مشخصا توسط کسی که از اتفاقات مطلع بود، از این گردهمایی مطلع شده بود، به شبکه اجتماعی اکس رفت تا لوین را به تلاش برای قلدری علیه ایالات متحده و کشاندن آن به جنگ متهم کند.
کارلسون در توییتی نوشت: هیچ اطلاعات معتبری وجود ندارد که نشان دهد ایران در حال ساخت بمب است یا قصدی برای آن دارد. هیچ. پس چرا مارک لوین دوباره در مورد سلاحهای کشتار جمعی اغراق میکند؟ برای اینکه شما را از هدف واقعی، که تغییر رژیم است، منحرف کند؛ جوانان آمریکایی برای سرنگونی یک دولت دیگر به خاورمیانه بازمیگردند.
لابیگری خصوصی و انتقاد عمومی، شکاف گستردهای را در حزب جمهوریخواه بر سر سیاست خارجی ایالات متحده، تنها چند ماه پس از اولین دوره ریاست جمهوری ترامپ، برجسته میکند. در حالی که بسیاری از اعضای تندروی قدیمی حزب، تلاشهای دیپلماتیک ویتکاف را با تردید نگریستهاند، جناح محافظهکارتر این حزب، نسبت به کاهش تنشها با تهران، سرسختانه اصرار داشته است.
در بحبوحه این کشمکش، ترامپ قرار دارد که با وعده پایان دادن به آنچه پیروانش ماجراجویی و جنگ خارجی بیپایان ایالات متحده مینامند، وارد رقابتهای انتخابی سال گذشته ریاستجمهوری آمریکا شد. برخی از متحدان ترامپ معتقدند که رئیس جمهور بر سر حرف خود خواهد ایستاد و پیشبینی میکنند که تاکتیکهای فشار، به دنبال رنده کردن او سر همین ماجرا هستند.
یکی از معتمدان قدیمی ترامپ به پولیتیکو گفته «لوین و مرداک همیشه دور و بر ترامپ هستند. من واقعا فکر میکنم که آنها به موضع خودشان آسیب میرسانند، زیرا من ترامپ را میشناسم. وقتی او تا حدودی تصمیم خود را گرفت، میتوانید بعدا از زاویه دیگری به آن ورود کنید، اما اگر به فشار آوردن ادامه دهید، او به آن پایبند میماند.»
تردیدهای ترامپ
ترامپ عصر دوشنبه در صحبت با خبرنگاران، لحنی از تردید نسبت به یک توافق احتمالی داشت. ترامپ ضمن اشاره به اینکه دولتش برای آخرین مذاکرات خود در روز پنجشنبه با ایران تعامل خواهد کرد، گفت که ایرانیها «فقط چیزهایی را میخواهند که شما نمیتوانید انجام دهید».
او گفت: آنها نمیخواهند از چیزی که باید از دست بدهند، دست بکشند؛ میدانید چیست: آنها به دنبال غنیسازی هستند. ما دقیقا عکس آن را میخواهیم و تاکنون آنها به آنجا نرسیدهاند. از گفتن این حرف متنفرم زیرا گزینه جایگزین، گزینه بسیار بسیار وخیمی است.»
در حالی که هر ۲ اردوگاه تمایل دارند مواضع خود را به عنوان گزینههای دوتایی - توافق یا جنگ، حمله به برنامه ایران یا سلاح هستهای تضمینشده ایران - مطرح کنند، واقعیت چندان مشخص نیست.
اگر مذاکرات هستهای شکست بخورد، این احتمال را افزایش میدهد که ایالات متحده، اسرائیل یا هر ۲ احساس کنند که مجبور به اقدام نظامی هستند. اما ایالات متحده همچنین میتواند فورا به دنبال افزایش فشار اقتصادی بر تهران باشد تا ببیند آیا در نهایت ممکن است به مذاکرات بازگردد یا خیر، استراتژیای که برخی از جمهوریخواهان در حال حاضر به طور خصوصی در حال پیگیری آن هستند.
در مورد کسانی که طرفدار حمله به تاسیسات ایران هستند، بسیاری از کارشناسان نظامی و هستهای میگویند که اقدام ایالات متحده و اسرائیل احتمالا فقط به طور موقت برنامه ایران را به عقب میراند، نه اینکه آن را به طور کامل نابود کند.
دیگر چهرههای ماگا، از چارلی کرک گرفته تا فعال جک پوزوبیچ، از پروفایلهای عمومی خود برای تقویت دیپلماسی استفاده کردهاند. آنها ترامپ را تشویق میکنند که به مذاکرات خود پایبند بماند و در برابر آنچه که میترسند یک خوابگردی به رهبری اسرائیل به سمت جنگ باشد، مقاومت کند.
تخمینهای متناقض از برنامه هستهای ایران
جی دی ونس، معاون رئیس جمهور، که شاید قدرتمندترین رهبر جناح ضد جنگ حزب باشد و کسی که روابط نزدیکی با بسیاری از تاثیرگذاران ماگا دارد نیز چنین اظهار نظر کرده است. درست پس از دیدار لوین با ترامپ، او در پادکستی با تئو فون به دفاع از ویتکاف پرداخت.
ویتکاف اخیرا پیشنهادی برای توافقی به ایران ارائه داد که به تهران اجازه میدهد اورانیوم را در سطوح پایین غنیسازی کند اما در نهایت به بخشی از یک کنسرسیوم غنیسازی منطقهای تبدیل شود. ایران روشن کرده است که از توانایی غنیسازی داخلی خود دست نخواهد کشید، در حالی که ترامپ این را به عنوان خط قرمز تعیین کرده است. این باعث شده ویتکاف تلاش کند تا با ارائه یک راهحل، شکاف موجود را پر کند، راهحلی که ایران هنوز رسما به آن پاسخی نداده است.
یک مقام ارشد دولتی گفت: «این یک پیشنهاد بسیار خلاقانه است که به هر ۲ طرف اجازه میدهد ادعای پیروزی کنند.»
طرفداران اقدام نظامی یا افزایش فشار قابل توجه بر ایران میگویند که این بهترین فرصت در سالهای اخیر برای حمله به ایران پس از تضعیف نیابتیهای منطقهای این کشور توسط اسرائیل است.
مارک دوبوویتز، مدیر اجرایی اندیشکده بنیاد دفاع از دموکراسیها و منتقد سرسخت دولت ایران، گفت که بحثهای عمومی، این تصور را که ایالات متحده در صورت لزوم آماده حمله یا حمایت از اسرائیل است، تضعیف کرده است.
او گفت: «کسانی که طرفدار عدم وجود تهدید نظامی معتبر هستند، احتمال توافق بد و احتمال اینکه اسرائیلیها مجبور به حمله شوند را بیشتر میکنند.»
این موضعگیری همچنین در پی آخرین ارزیابی آژانس بینالمللی انرژی هستهای سازمان ملل متحد، آژانس بینالمللی انرژی اتمی، صورت میگیرد که به این نتیجه رسیده است که تهران در ۳ ماه گذشته ذخایر «اورانیوم نزدیک به بمب» خود را افزایش داده است. این ذخایر، توانایی ساخت سلاح اتمی ایران را از حدود ۵ یا ۶ سلاح در ابتدای روی کار آمدن ترامپ به ۱۰ سلاح تا الآن افزایش داده است.
پولیتیکو نوشت: مقامات آمریکایی میگویند، اطلاعات ایالات متحده زمان به اصطلاح گریز هستهای ایران یعنی مدت زمانی که برای تولید مواد کافی درجه تسلیحاتی برای یک سلاح هستهای نیاز دارد را یک تا ۲ هفته تخمین زده است. اما مقامات همچنان ارزیابی میکنند که ایران تصمیمی برای حرکت فعال به سمت سلاح هستهای نگرفته است.
اخراج بهخاطر برنامه حمله به ایران
اگر ایران به دنبال بمب باشد، کارشناسان و دیپلماتها در مورد مدت زمان لازم برای تسلیحاتی کردن آن اختلاف نظر دارند و این مدت از چند ماه تا بیش از یک سال متغیر است.
یک عامل غیرقابل پیشبینی بزرگ در تمام این موارد وجود دارد: افراد در هر ۲ طرف بحث مطمئن نیستند که ترامپ چه کاری انجام خواهد داد. یک نفر خاطرنشان کرد که رئیسجمهور آنقدر در اعتقادات خود راسخ بوده است که مایکل والتز را به عنوان مشاور امنیت ملی اخراج کرده است، تا حدی به این دلیل که او با اسرائیلیها برای حمله به ایران هماهنگی میکرده است.
با این حال، حتی در میان کسانی که برای دیپلماسی فشار میآورند، نگرانیهایی در مورد تمایل رئیسجمهور برای تغییر نظر خود، بسته به اینکه آخرین بار با چه کسی صحبت کرده است، وجود دارد. این نگرانی وجود دارد که ترامپ که تهدید کرده است در صورت عدم تسلیم شدن ایران، آن را بمباران خواهد کرد، ممکن است بر اساس لفاظیهایی عمل کند که بسیاری آن را شجاعت مذاکره میدانند.
یکی از افراد نزدیک به مذاکرات گفت: «ترامپ در آنچه میخواهد بسیار قاطع است و اجازه میدهد ویتکاف کار خود را انجام دهد، اما بسته به اینکه از چه کسی بشنود، ممکن است کمی تغییر موضع دهد.
در همین حال، برخی از تندروهای لابیگر درون و بیرون میگویند که ترامپ به روشنی اعلام کرده است که در صورت لزوم آماده استفاده از نیروی نظامی است. آنها میگویند دنبال کردن دیپلماسی به هر قیمتی، برداشت نادرستی از خواستههای اوست.
مارک لوین مجری تندروی فاکسنیوز اخیرا در یکی از برنامههایش گفت: خبر خوب این است که دونالد ترامپ... انزواطلب نیست. او یمن را بمباران کرده، قاسم سلیمانی و ابوبکر البغدادی را از بین برده است. او کاری را که باید انجام میداد، انجام داده است. اما انزواطلبی نیرویی است که همچنان سعی در اعمال فشار بر او دارد.
از برخی جهات، فشار و کشمش با اسرائیل ماههاست که ادامه دارد. اسرائیل به طور خصوصی از دولت درخواست کرده است که برای حمله به تاسیسات هستهای ایران به آنها بپیوندد. اما ترامپ این فشار را دفع کرده است.
ماگا به دنبال جنگ نیست
به گفته یکی از متحدان ترامپ وقتی ران درمر، وزیر امور استراتژیک اسرائیل و از معتمدان بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر، در اوایل ماه مه به واشنگتن آمد، ترامپ از او خواست که در حالی که ترامپ در حال چرخش به سمت خاورمیانه است، از حمله اسرائیل به ایران جلوگیری کند. رئیسجمهور در اواخر ماه مه تلاش دیگری را متوقف کرد. مقامات اسرائیلی به دولت ترامپ گفتهاند که معتقدند فرصت محدودی برای حمله دارند.
تصمیم ترامپ برای ترجیح دیپلماسی بر اقدام نظامی، حداقل فعلا، شکاف فزاینده بین واشنگتن و اسرائیل را برجسته میکند. اقدامات ترامپ در حمایت از اسرائیل از دوره اول ریاست جمهوریاش، به او پوششی در برابر حملات نتانیاهو یا دیگران داده است که میگویند او به اندازه کافی طرفدار اسرائیل نیست. ترامپ اورشلیم را به عنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت شناخت و سفارت ایالات متحده را به آنجا منتقل کرد، حاکمیت اسرائیل بر ارتفاعات جولان را به رسمیت شناخت و در میان اقدامات دیگر، توافق ابراهیم را میانجیگری کرد.
اما اکنون این ۲ متحد نزدیک بر سر ایران اختلاف نظر دارند. حتی قبل از اختلاف بر سر استراتژی، اسرائیلیها از تصمیم ایالات متحده برای پایان دادن به کارزار خود علیه حوثیهای تحت حمایت ایران بدون اطلاع ملت یهود و نادیده گرفتن سفر رئیس جمهور به اسرائیل در جریان سفر خاورمیانهایاش ابراز ناامیدی کردهاند.
یکی از متحدان قدیمی ترامپ گفت: رئیسجمهور از جنگ حمایت نمیکند، اما این افراد پاسخ منفی را نمیپذیرند. به همین دلیل است که رابطه میان نتانیاهو و رئیسجمهور دچار شکاف شده است. اسرائیل شرایط را درست درک نکرده است. جنبش ماگا از عملیات نظامی حمایت نمیکند.