سلاح هستهای به خاطر حجم تخریب و آسیبی که از خود به جا میگذارد، به عنوان یکی از ویرانگرترین تسلیحات کشتار جمعی جهان شناخته میشود. تسلیحاتی که به صورت رسمی و قانونی، فقط در اختیار ۵ عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد است اما چند کشور دیگر از جمله کره شمالی، هند، پاکستان و همچنین رژیم اسرائیل نیز آن را در اختیار دارند.
به گزارش فرارو، اولین و آخرین استفاده از سلاح هستهای مربوط به پایان جنگ جهانی دوم است. زمانی که ایالات متحده آمریکا در سال ۱۹۴۵ دو شهر در ژاپن را با این سلاح هدف حمله قرار داد. در ۸۰ سال گذشته، این گروه از تسلیحات کشتارجمعی دچار تحولات بسیار زیادی شدند. امروز این تسلیحات به دو شاخه استراتژیک و تاکتیکی تبدیل میشوند. سلاح استراتژیک دو بار در پایان جنگ دوم جهانی استفاده شد اما تا کنون گزارشی رسمی از استفاده کشورها از سلاح تاکتیکی منتشر نشده است.
سلاح هستهای استراتژیک (SNW) به سلاحهای دوربردی گفته میشود که برای هدف قرار دادن عمق خاک دشمن طراحی شدهاند. این نقاط هدف، از میدان نبرد دور هستند و میتوان پایگاههای نظامی، مراکز فرماندهی، سیلوهای موشکی، صنایع تسلیحاتی، مراکز حمل و نقل، اقتصادی، زیرساختهای انرژی و همچنین اهداف غیرنظامی مانند شهرهای بزرگ و کوچک را از جمله آنها دانست. این نوع از تسلیحات برای به بار آوردن بیشترین خسارت در خاک دشمن، بدون آسیب به نیروهای خودی به کار میروند و بازدهی بالایی دارند. محدوده قدرت انفجاری آنها از ۱۰۰ کیلوتن تیانتی آغاز میشود.
سلاح اتمی تاکتیکی (TNW) یا غیراستراتژیک (NSNW) در مقابل سلاح اتمی استراتژیک تعریف میشود. این تسلیحات برای استفاده در میدان نبرد و نه در عمق خاک دشمن طراحی شدهاند. قدرت انفجاری کمتری دارند، در مقایسه با تسلیحات استراتژیک بسیار کوچکتر هستند اما همچنان بسیار مخرب محسوب میشوند. این سلاح حتی ممکن است نزدیک نیروها یا خاک خودی علیه نیروهای دشمن یا محل استقرار آنها استفاده شود. محدوده بازدهی و قدرت انفجار این سلاح از زیر یک کیلوتن تا ۵۰ کیلوتن متغیر است. توسعه این نوع از سلاحها یکی از بخشهای اصلی رقابت تسلیحاتی در جنگ سرد بود.
برای شلیک سلاحهای استراتژیک، سه راه اصلی وجود دارد که از آن به عنوان nuclear triad یا سهگانه اتمی یاد میشود. نهایی شدن روشهای حمل این تسلیحات، حاصل رقابتهای غرب و شرق در دوران جنگ سرد و آزمایش راههای گوناگون است. سهگانه اتمی عبارتند از موشکهای قارهپیمای زمینپایه، موشکهای بالستیک دریاپایه مستقر در زیردریایی، و بمبافکنهای راهبردی که قابلیت حمل بمبهای سقوط آزاد غیرهدایت شونده (Gravity bombs) و موشکهای کروز را دارند.
شیوه حمل و استفاده از تسلیحات تاکتیکی، با توجه به فلسفه طراحی آن اندکی متفاوت از سلاح استراتژیک است. این نوع از تسلیحات هستهای ممکن است در قالب بمبهای سقوط آزاد، موشکهای کوتاهبرد، مین، گلوله توپ، بمب عمقی (برای استفاده زیر دریا، اهداف زیرسطحی و زیردریایی)، اژدر زیردریایی، موشکهای زمین به هوا، و موشکهای هوا به هوا ساخته شود که از سرجنگی اتمی استفاده میکنند. ایالات متحده آمریکا حتی نوعی از سلاح هستهای تاکتیکی قابل حمل در یک کیف را تولید کرد که مربوط به دهه ۶۰ تا ۸۰ میلادی میشد و قدرت تخریبی معادل یک کیلوتن تیانتی را داشت.