به گزارش همشهری‌آنلاین، اتحادیه اروپا روز سه‌شنبه ۱۱ ژوئن ۲۰۲۵، طی بیانیه‌ای در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین، با تکرار ادعاهای گذشته درباره فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی، نگرانی‌های جدی خود را در خصوص پیشرفت هسته‌ای ایران ابراز کرد و خواستار بازگشت فوری ایران به تعهداتش در چارچوب برجام و همکاری کامل با آژانس شد.
نماینده اتحادیه اروپا در این نشست، ضمن قرائت بیانیه‌ای از سوی این اتحادیه اعلام کرد: «تضمین عدم دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای، یکی از اولویت‌های کلیدی امنیتی اتحادیه اروپاست. در این راستا، نقش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در راستی‌آزمایی و نظارت بر برنامه هسته‌ای ایران، حیاتی است.»ایران بارها بر صلح آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود و همکاری با آژانس برای شفاف‌سازی فعالیت‌های هسته‌ای تاکید کرده است.
اتحادیه اروپا در بیانیه خود با تاکید بر لزوم راه‌حل دیپلماتیک اعلام کرده است «اتحادیه اروپا همچنان متعهد به راه‌حل دیپلماتیک است و از تلاش‌ها برای دستیابی به توافقی جامع که تمامی نگرانی‌های بین‌المللی درخصوص برنامه هسته‌ای ایران را برطرف کند، حمایت می‌کند. ما از تمامی طرف‌ها می‌خواهیم با رویکردی سازنده در مسیر دیپلماسی گام بردارند و از کشورهای جهان دعوت می‌کنیم اجرای کامل قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل را مورد حمایت قرار دهند.»
با این حال، اتحادیه اروپا در بیانیه خود مدعی شده است که «علیرغم تلاش‌های گسترده دیپلماتیک تا سال ۲۰۲۲ برای احیای برجام، ایران تصمیمات لازم برای بازگشت به تعهدات هسته‌ای خود را اتخاذ نکرده و در پنج سال گذشته به پیشرفت‌های مداوم و نگران‌کننده‌ای در حوزه هسته‌ای دست زده است؛ روندی که خطر بروز بحران اشاعه هسته‌ای در منطقه را به‌طور چشمگیری افزایش داده است.»
اتهام‌زنی اتحادیه اروپا به ایران در شرایطی مطرح شده است که در این بیانیه هیچ اشاره‌ای به بدعهدی طرف‌های غربی عضو برجام نشده است.
این بیانیه افزوده است: «ایران به‌طور جدی از تعهدات خود در قالب برجام تخطی کرده و به دانشی برگشت‌ناپذیر در زمینه فناوری هسته‌ای دست یافته است. افزایش چشمگیر تولید و انباشت اورانیوم با غنای بالا و گسترش ظرفیت‌های غنی‌سازی، مایه نگرانی جدی است. طبق گزارش مدیرکل آژانس، ایران بیش از ۹ "مقدار معنادار" اورانیوم با غنای ۶۰ درصد ذخیره کرده است؛ میزانی که آژانس آن را آستانه‌ای می‌داند که فراتر از آن امکان ساخت سلاح هسته‌ای را نمی‌توان رد کرد. ایران در حال حاضر هر ماه بیش از یک مقدار معنادار اورانیوم غنی‌شده تولید می‌کند.»
اتحادیه اروپا این اقدامات را فاقد توجیه غیرنظامی معتبر دانسته و هشدار داده است که «آن‌ها با خطرات بسیار جدی اشاعه هسته‌ای همراه هستند و پیچیدگی یافته‌های نگران‌کننده مندرج در گزارش پادمان آژانس را افزایش می‌دهند.»
اتحادیه اروپا بدون اشاره به اینکه ایران به دلیل بدعهدی طرف‌های غربی برجام، از برخی تعهدات برجامی عقب‌نشینی کرد، ادامه داد «ایران از سال‌ها پیش اجرای تعهدات خود در برجام را متوقف کرده است و به‌دلیل حذف تجهیزات نظارتی آژانس، تداوم دانش فنی آژانس درباره اجزای کلیدی برنامه هسته‌ای ایران از بین رفته است. این موضوع پیامدهای خطرناکی برای توانایی آژانس در ارزیابی ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران دارد.»
شایان ذکر است که جمهوری اسلامی ایران از سال ۲۰۰۳ به‌طور مداوم تحت نظارت گسترده آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بوده و در سال ۲۰۱۵ با امضای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، محدودیت‌های کم‌سابقه‌ای را بر برنامه هسته‌ای خود پذیرفت.
بر اساس گزارش‌های متعدد آژانس، ایران تا پیش از خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸، به‌طور کامل به تعهدات هسته‌ای خود پایبند بوده است. پس از آن نیز تهران بارها اعلام کرده که اقدامات جبرانی‌اش در چارچوب مفاد برجام بوده و در صورت رفع تحریم‌ها، آماده بازگشت کامل به تعهدات خود است.
در بخش دیگری از بیانیه آمده است: «ایران تنها کشور غیرهسته‌ای است که این میزان از اورانیوم با غنای بالا را تولید و ذخیره کرده است. این مسأله نگرانی جدی مدیرکل آژانس و همچنین اتحادیه اروپاست. ما از ایران می‌خواهیم فوراً این مسیر خطرناک را ترک کرده و به تعهدات هسته‌ای خود بازگردد.»
اتحادیه اروپا همچنین از ایران خواسته است تا اجرای موقت پروتکل الحاقی را از سر گرفته، آن را به تصویب برساند و کلیه اقدامات نظارتی و راستی‌آزمایی مرتبط با برجام را از نو اجرا کند. در این بیانیه تأکید شده است: «اجرای کامل توافق‌نامه پادمان و اصلاحیه کد ۳.۱ نیز برای رفع تردیدها درباره ماهیت صرفاً صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران، حیاتی است.»
این اتحادیه همچنین بار دیگر بر اهمیت همکاری کامل و به‌موقع ایران با آژانس تأکید کرده و اعلام کرده است: «ما کاملاً از تلاش‌های آژانس برای ادامه مأموریت راستی‌آزمایی و نظارت در ایران حمایت می‌کنیم. اتحادیه اروپا از ایران می‌خواهد بدون فوت وقت، همکاری مؤثر و واقعی با آژانس را آغاز کند.»
