نگرانی از اینکه تنشها ممکن است عرضه نفت و گاز خاورمیانه را مختل کند، قیمتها را بالا برد و قراردادهای آتی نفت برنت و نفت خام آمریکا هریک به ترتیب ۷ و ۷.۶۲درصد رشد را تجربه کردند. گاز طبیعی آمریکا با حدود ۳درصد و گاز اروپا با بیش از ۵درصد افزایش به بالاترین سطح روزانه خود در ۱۰هفته اخیر رسیدند. علاوه بر این، طلا که به عنوان دارایی امن در زمان نااطمینانی شناخته میشود، با ۱.۴درصد رشد، به رکورد پیشین خود نزدیک شد.
هجوم بردن به دارایی های امن با خروج از داراییهای پرریسک همراه بود. والاستریت و اروپا روز خود را با کاهش معنادار به پایان رساندند. شاخصهای داو جونز ۱.۸درصد، اساند پی۵۰۰ (S&P۵۰۰) ۱.۱درصد و نزدک ۱.۳درصد کاهش یافتند.
گزارشهای متعدد از انفجارها در تلآویو و اورشلیم، همراه با بهصدا درآمدن آژیرهای خطر در سراسر اسرائیل به دنبال حملات موشکی ایران، جو بازار این کشور را متشنج کرد. این تحولات که نشانهای از تشدید چشمگیر تنشهای ژئوپلیتیک در خاورمیانه است، اعتماد سرمایهگذاران را بهشدت تضعیف کرد.
شاخص اساند پی ۵۰۰ که در مجموع ۱۱صنعت را در بر میگیرد، روز پرتلاطمی را پشت سر گذاشت. ۱۰صنعت این شاخص قرمزپوش شدند و صنعت انرژی تنها صنعتی بود که توانست از وقایع و تحولات اخیر، جان سالم به در برد. بخش مالی با افت ۲.۰۶درصدی بیشترین زیان را متحمل شد و بخش فناوری اطلاعات با کاهش ۱.۵درصدی در رتبه بعدی قرار گرفت. علاوه بر این، نسبت سهمهای نزولی به صعودی در شاخص به ۶.۱ به یک رسید که نشاندهنده فشار فروش گسترده در بازار است.
در میان شرکتهای لیدر بازار آمریکا، قیمت سهام انویدیا ۲.۱درصد و اپل ۱.۴درصد کاهش یافت. سهام شرکتهای ویزا و مسترکارت نیز هر کدام با افت بیش از ۴درصدی مواجه شدند. همچنین سهام ادوبی با کاهش قابلتوجه ۵.۳درصدی روبهرو شد. تحلیلگران بازار هشدار دادهاند که ادامه این تنشها میتواند به نوسانات بیشتری در بازارهای جهانی منجر شود. این درحالی است که برخی از بازیگران بازار در تلاشند تهدید را به فرصت تبدیل کرده و صنایع دفاعی و انرژی را در پرتفوی خود بگنجانند.
استاکس۶۰۰ (stoxx۶۰۰)، شاخص بازار سهام اروپا، ۰.۹درصد افت کرد و به پایینترین سطح سههفته اخیر خود رسید. موج فروش گسترده در شرکتهای هواپیمایی و خودروسازی به دلیل افزایش قیمت نفت، اصلیترین عامل قرمزپوشی این شاخص بود. در آسیا، بازارهای ژاپن، کرهجنوبی و هنگکنگ هر کدام بیش از یکدرصد سقوط کردند. شاخصهای نیکی ژاپن ۱.۳درصد، کوسپی کرهجنوبی ۱.۱درصد و هانگسنگ هنگکنگ ۰.۸درصد کاهش یافتند. علاوه بر این، بازار کشورهای آلمان، فرانسه، ایتالیا و فرانسه نیز از ریسکهای ایجادشده در منطقه در امان نمانده و هریک حداقل یکدرصد ریزش کردند.
در هند، شاخصهای سنسکس و نیفتی نیز در آخرین جلسه معاملاتی خود با بیش از یکدرصد کاهش مواجه شدند. شاخص TA۳۵ که نماینده بازار سهام اسرائیل است، در آخرین روز خود با ۱.۵۶درصد افت مواجه شد. در این راستا سامیر سامانا، رئیس بازارهای جهانی در موسسه سرمایهگذاری ولز فارگو، درگیریها در خاورمیانه و قرمزپوشی بازارها را فرصت خریدی برای سرمایهگذاران بلندمدت دانسته است. فضای ترس و نااطمینانی در بورس کانادا نیز بهوضوح مشاهده شد.
شاخص اصلی بورس کانادا، S&P/TSX، روز جمعه از نقطه اوج خود عقبنشینی کرد. گسترش درگیریها و پاسخ قاطع ایران، بورس کانادا را ۰.۴۲درصد به عقب راند؛ به طوری که شاخص در آخرین دقایق معاملاتی، در محدوده ۲۶هزار و ۵۰۴واحد بسته شد. شاخص انرژی با ۲.۷درصد افزایش، به دلیل وزن ۱۷درصدی سهام انرژی در شاخص اصلی، تاثیر افت سایر صنایع بر شاخص را کاهش داد. علاوه بر این، شرکتهای معدنی ۱۲درصد از وزن شاخص اصلی را تشکیل میدهند. این شاخص در پی افزایش سهام شرکتهای طلا، ۱.۴درصد رشد کرد.
در بورس تورنتو (TSX)، سرمایهگذاران دیگر به سهام شرکتهای مالی، فناوری و صنعتی وفادار نمانده و به سهام شرکتهای انرژی و طلا پناه بردند. الویس پیکاردو، مدیر ارشد شرکت لوفت، اظهار کرد: «پس از پاسخ قاطع ایران، به دلیل افزایش عدمقطعیت درباره اتفاقات احتمالی آخر هفته، شاهد فروش گسترده سهام پس از افزایش هستیم.» وی افزود که این درگیریها میتواند تبعات جهانی داشته باشد و در خاورمیانه، همیشه ترس از اختلال در جریان نفت وجود دارد که پیامدهای تورمی برای بخشهای مختلف و اقتصادها به دنبال دارد. سهام شرکتهای هواپیمایی مانند دلتا، یونایتد و آمریکن به دلیل نگرانی از افزایش هزینه سوخت در صورت اختلال در عرضه نفت کاهش یافت.
صنعت هوانوردی نیز از ترکش درگیریها در امان نماند. با توجه به اینکه شرکتهای هواپیمایی ملزم به تخلیه حریم هوایی بودند، سهامداران به صف فروش پیوستند. گروه IAG، مالک بریتیش ایرویز، با افت ۳.۷درصدی، بیشترین کاهش را تجربه کرد و سهام شرکت هواپیمایی ایزیجت ۲.۷درصد کاهش یافت.
چارو چانانا، استراتژیست ارشد سرمایهگذاری در ساکسو، گفت: «درحال حاضر تشدید تنشهای ژئوپلیتیک لایه دیگری از عدمقطعیت را به احساسات شکننده موجود اضافه کرده است.»
درمقابل، شرکتهای تسلیحاتی از این واقعه به نفع خود استفاده کردند. یکی از بیشترین رشدها در شاخص FTSE ۱۰۰ بورس بریتانیا، متعلق به شرکت تسلیحاتی BAE Systems بود که نزدیک به ۳درصد رشد کرد. این مساله نشاندهنده نگرانی سرمایهگذاران از تشدید و ادامه درگیری اسرائیل و ایران است. در آمریکا نیز قیمت سهام تامینکنندگان نظامی مانند لاکهید، نورثروپ گرومن و RTX افزایش یافت.
تحولات اخیر و گرایش سرمایهگذاران به داراییهای امن باعث شد تا بازده اوراق خزانهداری ۱۰ساله آمریکا به پایینترین سطح یکماهه خود یعنی ۴.۳۱درصد برسد.
جیمز راستر، رئیس بخش استراتژی کلان جهانی در موسسه مالی TD Securities، در گفتوگویی با اشاره به تحولات اخیر، اظهار کرد: «هماکنون شاهد هجوم آشکار فعالان بازار به سوی داراییهای امن هستیم. با این حال چالشهای جدی بر سر راه ابزارهای با درآمد ثابت وجود دارد. افزایش قیمت نفت که به طور مستقیم پیامدهای تورمی دارد، میتواند انتظارات برای سیاستهای سختگیرانهتر فدرالرزرو را تقویت کند.
با این حال، گرایش سرمایهگذاران به داراییهای کمریسک مانند اوراق خزانهداری، به طور معمول بازده این اوراق را کاهش میدهد که این دو نیروی متضاد، وضعیت پیچیدهای را در بازارها رقم زده است.» در ادامه، وی این شرایط را پارادوکسیکال خطاب کرده و نگرانی خود را از بابت نااطمینانیهای موجود و تاثیر آن بر بازارها اظهار کرد.
در این راستا، برخی از معاملهگران، دلار را بهعنوان پناهگاه امن خود انتخاب کردند، درنتیجه شاخص دلار با ۰.۵درصد افزایش به ۹۸.۱۶ رسید. در مقابل فرانک سوئیس که برای مدتی به بالاترین سطح خود در برابر دلار رسیده بود، ۰.۱درصد کاهش یافت و در محدوده ۰.۸۱۱ در برابر دلار معامله شد. ین ژاپن و یورو نیز هریک به ترتیب ۰.۳۴ و ۰.۳درصد کاهش یافتند. آرون بهارات معتقد است درصورتی که درگیریهای شکلگرفته در خاورمیانه کوتاهمدت باشند، روند نزولی کاهش قدرت دلار ادامهدار خواهد بود و درگیریهای نظامی خاورمیانه را تنها یک «پرمیموم ژیوپلیتیک» برای دلار دانست.