اشنگور یا آش انگور چیست
آش انگور یا اشنگور ( به انگلیسی : Rhamnus Cathartica ) به نام های خرزل ، خوشه انگور ، سیاه آلو و خوشه سیاه هم نامیده می شود. این گیاه از خانواده عنابیان است و میوه های کروی به اندازه نخود به رنگ سیاه و براق دارد.
اشنگور در قسمت های مختلف اروپا ، آسیا ، آفریقای شمالی و آمریکا می روید . این گیاه در ارتفاعات شمال ایران تا 2400 متری به صورت خودرو دیده می شود.
درختچه اشنگور یا آش انگور ، معمولا 2 – 3 متر ارتفاع دارد ولی تا 8 متر هم می تواند بلند شود . شاخه های زیاد و متقابل و خاردار دارد.
درخت آش انگور
برگ های آش انگور بیضی ، کرکی و دندانه دار است که میتواند روی هر طرف برگ حدود 40 – 70 دندانه ریز مشاهده نمود. طول برگها 3 – 6 سانتی متر و گاهی تا 13 سانتیمتر هم میرسد. عرض برگها 3 – 5 سانتی متر است که 3 – 4 زوج رگبرگ کمای در اطراف رگ برگ میانی آن مشاهده می شود.
گل های آش انگور ، کوچک زرد مایل به سبز و به صورت مجتمع و به تعداد زیاد و فشرده در کنار برگ ها دیده می شوند.
میوه رسیده اشنگور به اندازه نخود ، کروی و سیاه و براق با سطحی چروکیده است. قطر میوه ها میتواند بین 5 – 8 میلیمتر باشد که با یک پایه کوتاه 2.5 میلیمتری به شاخه ها وصل شده اند.
هر میوه 2 – 4 تخم دارد و شیره درون آن قرمز مایل به سبز یا بنفش است.
میوه اشنگور در شهریور و مهرماه می رسد.
خواص گیاه اشنگور یا آش انگور
رنگ میوه اشنگور در ابتدا سبز و قرمز است و بعد از رسیدن سیاه می شود. میوه این گیاه بویی ندارد ، طعم آن در ابتدا شیرین و سپس تلخ و کمی تند می شود و در اثر جویدن و ترکیب با بزاق دهانه به رنگ زرد در می آید.
عصاره میوه آن طعمی تلخ و نامطبوع دارد.
میوه اشنگور حاوی 4 – 7 درصد ترکیبات آنتراکینون ، 3 – 4 درصد تانن و 1 – 1.8 درصد فلاونوئید است.
آنتراکینون خاصیت مسهل بسیار قوی به خصوص در روده بزرگ دارد.
برای مصارف دارویی معمولا میوه اشنگور را خشک کرده و خرد می کنند و هسته هایش را جدا میکنند سپس به مدت 3 – 4 روز اجازه می دهند تخمیر شود و سپس شیره سبز مایل به بنفشی از آن می گیرند که به نام داروی نوپرن شناخته می شود.
مقدار مجاز مصرف داروی نوپرن ، 5 گرم است و زیاده روی در مصرف آن عوارض شدیدی به همراه دارد.
میوه و شیره اشنگور مسهل قوی است که باید با شربت قند مصرف شود.
استفاده از ضماد برگ تازه اشنگور بر پیشانی برای چشم درد و باد سرخ مفید است.
سایر خواص آش انگور عبارت است از :
- درمان زردی
- درمان نقرس
- درمان آرتروز
- درمان اختلال عادت ماهیانه زنان
- درمان سرطان هوکسی
- خاصیت ضد تومو
- درمان گال
- درمان کرم بدن
- آرامبخش و خواب آور
- کاهش فشار خون
روش مصرف اشنگور یا آش انگور
10 – 20 عدد میوه خشک اشنگور را صبح به همراه مربای سیب به عنوان مسهل میتوانید مصرف کنید. نوشیدن یک فنجان جوشانده تخم آش انگور به اندازه چهار در هزار ، قبل از غذا خاصیت مسهل ملایم دارد.
یک قاشق مرباخوری پوست ساقه آش انگور را نیم کوب کرده در 650 گرم آب به مدت 10 دقیقه بجوشانید و قبل از خواب 1 قاشق سوپخوری از جوشانده را میل نمایید.
منع مصرف و عوارض اشنگور یا آش انگور چیست
- مصرف این گیاه برای کودکان ممنوع است.
- این گیاه مسهل بسیار قوی است بنابراین افراد مبتلا به گاستریت یا ورم معده ، بواسیر یا اولسر کولیت نباید ان را مصرف کنند.
- مصرف آن برای مادران شیرده و باردار ممنوع است.
- نباید همزمان با سایر داروهای مسهل استفاده شود.
- مصرف طولانی مدت و بیشتر از 2 هفته از آن باعث ضعف حرکات روده ها می شود و ممکن است بعد از آن بدن نتواند بدون دارو و تحریک شیمیایی مدفوع را خارج کند.
- زیاده روی در مصرف آن باعث استفراغ و خونریزی روده خواهد شد.
- خشک نبودن کامل میوه می تواند باعث ایجاد دل درد شدید و اسهال شود.
گردآوری : بخش تغذیه و آشپزی بیتوته
