نحوه مبارزه با موریانه

موریانه ها مهم ترین آفت و نابود کنندۀ ساختارهای چوبی به شمار می آیند

هر چند از 1800 گونه موریانه شناخته شده در دنیا تنها 148 گونه به ساختمانها صدمه می زنند اما خسارت آن چنان شدید است که داخل هر محدوده ای که انتشار یابند دیر یا زود الوارهای بی محافظ و یا وسایل چوبی به کار رفته در ساختمان ها تخریب می شوند. بنابراین باید به فکر مبارزه با این موجودات کوچک افتاد. هرچند اگر بخواهیم خودمان نمی توانیم موریانه های هجوم آورده به منزلمان را تارومار کنیم اما در این مقاله راه هایی برای شناسایی حضور موریانه ها در منزل داریم.

گام ۱

موریانه ها مهم ترین آفت و نابود کنندۀ ساختارهای چوبی بخصوص در مناطق جنوبی ایران به شمار می آیند. براساس تحقیقات به عمل آمده، موریانه ها سالانه بیش از دویست میلیارد تومان خسارت به کشور وارد می کنند، مهم ترین گونه از موریانه هایی که در ایران زیست می کنند موریانه های زیرزمینی هستند حرکات و ساختار زندگی آن ها در زیرزمین می باشد. موریانه ها حشراتی اجتماعی هستند که در لانه ها به صورت کلونی یا به طور معمول در زیرزمین یافت می شوند که معمولا در نزدیکی درختان، کُندۀ چوب، انبارهای چوب، پالت ها، پالت های چوبی، دیوارهای خشتی که ملات آن ها را عناصر چوبی مانند کاه و کلش پوشانده تغذیه می کنند.

گام ۲

در برخی از مناطق چندین کلونی از موریانه ها در کنار یکدیگر به صورت مصالمت آمیز زندگی می کنند. که همین مطلب ما را بر این می دارد تا دقت بیشتری در خرید منزل داشته باشیم. چرا که در مناطقی که به مناطق موریانه خیز معروف می باشد احتمال آن می رود که شاید روزی موریانه ها بتوانند راهی برای نفوذ به منزل ما پیدا کنند که در ادامۀ این مطلب تا حدودی به مسائل پیشگیرانه از نفوذ موریانه ها اشاره می شود.

گام ۳

در مناطقی که موریانه خیز می باشند مانند جنوب ایران و یا حتی برخی از مناطق تهران نظیر منطقۀ طرشت، باغ فردوس، لویزان، نیاوران و… بایستی قبل از خرید ملک از سلامت خانه اطمینان حاصل گردد و سالیانه به صورت مرتب از منزل در مقابل حملۀ موریانه ها بازرسی انجام داد. این نکته قابل ذکر است بعضی از نشانه ها به صورت غیر منتظره و تصادفی پدیدار می شوند که در این زمان پیشنهاد می شود قبل از هر گونه اقدامی با کارشناسان شرکت های مبارزه با حیوانات موذی تماس بگیرید چرا که برخی از اقدامات خودسرانه سبب می شود تا رگه های موریانه از یک نقطه به نقاط مختلف پخش گردد که در این صورت نحوۀ مبارزه با آن ها مشکل تر می شود.

گام ۴

حرکت و هجوم موریانه ها:

کلونی موریانه ها معمولاً در طول ۳ تا ۵ سال بالغ شده و شروع به ازدحام جمعیت می کنند. اکثر موریانه ها در اوایل پاییز تا ابتدای زمستان و از ابتدای بهار تا اواسط تابستان شروع به ازدیاد می کنند.

معمولاً موریانه ها در طول روزهای گرم و بارانی فعالیتشان شدت بیشتری پیدا می کند، که در این زمان موریانه های کارگر برای پیدا کردن منبع غذایی حرکت خود را از زیر زمین به سطح شروع می کنند. که ما حتی الامکان بایستی در منزل وسایلی که مواد آن ها را چوب تشکیل می دهد به صورت مستمر بازدید کنیم و در منازلی که حمله صورت می گیرد در ابتدا بایستی منابع چوبی مانند کمدها، مبلمان، بوفه از سطح دیوار به میزان ۱۰ سانتیمتر فاصله ایجاد کنیم. این نکته قابل ذکر است موریانه های بالدار تا حد زیادی به مورچه ها مشابهت دارند.

گام ۵

موریانه ها بر خلاف مورچه ها در محیط های باز پرسه نمی زنند. موریانه ها از طریق تونل های زیر زمینی که معمولاً قطر آن ها به اندازۀ یک مداد می باشد راه های ارتباطی خود را (که معمولاً رگه می نامند) به یکدیگر متصل می کنند. ساختار این لوله ها به اصطلاح گلی است که از خاک و ذرات چوب و مواد سلولزی ساخته می شود.

کلونی موریانه ها معمولاً در طول ۳ تا ۵ سال بالغ شده و شروع به ازدحام جمعیت می کنند

گام ۶

در مواردی که موریانه ها به سطح زمین می آیند از طریق این لوله ها حمله ور می شوند. با شکستن این لوله ها می توان فعالیت موریانه ها را مشاهده نمود اما زمانی که لوله ها خالی است به این معنا نیست که موریانه فعالیتش از بین رفته از طرفی آن ها این توانایی را دارند تا لوله های گلی آسیب دیده را مجدداً بازسازی نمایند. لوله های قدیمی معمولاً شکننده و خشک می باشند.

گام ۷

لوله هایی که در سقف یا در طبقات بالایی مشاهده می شود نشانه ای از هجوم هوایی (هجوم ثانویه) این حشرات می باشد.

اکثراً هجوم ثانویه زمانی پدیدار می شود که رطوبت و مواد غذایی در دسترس موریانه ها به میزان کافی وجود داشته باشد.

گام ۸

اشکال لوله های گلی:

– لوله در قسمت بیرونی دیوار

– لوله های حلق آویز از تیرچه طبقات

– لوله های مستقر روی دیوار های حاوی خاستر

– لوله های روی دیوار داخلی

– لوله های سقفی

– لوله های داخل کاغذ دیواری

– لوله در بلوک داخلی

– لوله ها در کنار قرنیزهای دیوار

– لوله بر روی پارکت کف

گام ۹

آسیب موریانه ها

معمولاً تصور می شود که موریانه ها فقط از چوب تغذیه می کنند اما نکته مهم این است که موریانه ها از هر موادی که حاوی سلولز باشد، تغذیه می کنند و برخی از نژادهای موریانه ها توانایی آن را دارند که برای یافتن غذا حتی از دیوار های سیمانی نفوذ می کنند در واقع هیچ چیزی نمی تواند از دندان های تیز موریانه در امان باشد گاهی از طریق مواد غیر سلولزی نظیر پلاستیک یا فوم نیز وارد می شوند. بعضی از تحقیقات نشان می دهد که کلونی هایی که شامل ۶۰/۰۰۰ کارگر هستند در کمتر از یک ماه یک قطعه چوبی ۱*۲۰۰ متر را مصرف می کنند، البته آسیب های ناشی از موریانه ها به عوامل مختلفی مانند دما، رطوبت و میزان دسترسی مواد غذایی بستگی دارد اما آن چیزی که زندگی موریانه ها را از سایر حشرات مجزا می سازد این است که موریانه ها در هیچ یک از فصول سال از فعالیت نمی ایستند و مانند سایر حشرات به خواب زمستانی نمی روند. معمولاً آسیب های جدی در طول فعالیت ۳ تا ۵ ساله موریانه ها در منزل ایجاد می شوند و مهم ترین مسئله و عاملی که ما را بر آن می دارد تا خطر حملۀ موریانه ها را جدی بپنداریم این است که موریانه ها با توجه به نحوۀ زندگی آن ها در زیر زمین و دور از دید انسان بنیاد و ساختار منزل را مورد حمله قرار می دهند.

گام ۱۰

انتشار موریانه ها ازمحلی به محل دیگر و حتی کشوری به کشور دیگر به راحتی امکان پذیر است. افزایش تعداد ساختمان ها با تغییر روش ساختمان سازی موجب شده است که موریانه ها در کشورهایی که تا کنون مطرح نبوده اند به صورت آفت درآیند؛ مثلا در مناطقی که خانه ها را از خشت و گل بدون استفاده از الوار می ساختند بنظر می آید که ساختمانها بدون موریانه باشند در حالیکه استفاده از تیر، الوار و تغییر بافت ساختمانی سبب شده که موریانه ها تکثیر یافته و مشکل آفرین شوند.

گام ۱۱

در سالهای اخیر به سبب بالا رفتن مخارج تعمیر و نگهداری، موریانه ها خسارات بسیاری به ساختمانها وارد آورده اند. خصوصا” در مناطقی که پروژه های خانه سازی ارزان قیمت و به تعداد زیاد وجود دارد و به برنامه های تعمیر و نگهداری اهمیتی داده نمی شود؛ ساختمانها بیشتر در معرض حمله موریانه ها قرار میگیرند.

گام ۱۲

علامت مشخصه آلودگی به موریانه

علامت مشخصه آلودگی به موریانه های زیرزمینی وجود خاک یا مخلوطی از شن وموریانه چوب جویده شده در الوارها است در همین حال لوله های خاکی یا راهروهای پوشیده که بر روی دیوارهای غیر قابل نفوذ بنا می شود خطوط ارتباطی بین لانه و غذا می باشد.

گام ۱۳

اگر الوار با خاک تماس داشته باشد موریانه ها از زیر دالان های داخل خاک با چوب در تماس داشته بدون هیچگونه علامت مشخصه وارد الوار می شوند دیوارهای خشتی یا سنگی با ملات گل به حفره های ممتد راه را برای موریانه های الوار سقف ایجاد می کنند.

مسئله ای که در امر ساختمان سازی به آن بایستی توجه شود این است که ساختمانهای ساخته شده از بتن و فلز و شیشه لزوما” ضد موریانه نیستند مگر اینکه ساختمانها طوری طراحی شده باشند که دسترسی موریانه ها به مبلمان چوبی، کتابها، وسایل تزئینی و … غیرممکن باشد.

گام ۱۴

اهمیت بهداشتی

موریانه ها از نظر بهداشتی برای انسانها هیچ مشکلی ایجاد نمی کنند و مشکلات ناشی از این حشرات بیشتر اقتصادی می باشد. چرا که آنها از مواد سلولزی تغذیه کرده و به وسایل چوبی، کاغذ