آفت های دهانی (Aphthous Stomatitis) زخم های کوچک و دردناکی هستند که در داخل دهان، روی لثه ها، زبان، داخل گونه ها یا لب ها ظاهر می شوند. این زخم ها معمولاً بی ضرر هستند اما می توانند باعث ناراحتی در هنگام خوردن، نوشیدن یا صحبت کردن شوند. در طب سنتی، روش های متعددی برای درمان و تسکین آفت های دهانی با استفاده از گیاهان دارویی، عرقیات گیاهی و سایر مواد طبیعی پیشنهاد شده است. در این مقاله، به بررسی جامع درمان آفت های دهانی با طب سنتی، عرقیات مناسب و گیاهان دارویی مؤثر برای این مشکل می پردازیم.
در طب سنتی، آفت های دهانی معمولاً به عواملی مانند گرمی و خشکی مزاج، ضعف سیستم ایمنی، سوءهاضمه، کمبود برخی ویتامین ها (مانند B12)، استرس، و مصرف غذاهای تند یا گرم نسبت داده می شود. از این رو، درمان های سنتی بر تعادل مزاج، تقویت بدن و استفاده از مواد خنک کننده و ضدالتهاب تمرکز دارند.
• پرهیز از غذاهای گرم و تند مانند فلفل، ادویه جات تند، و غذاهای سرخ شده.
• مصرف غذاهای خنک مانند ماست، خیار، دوغ و آب میوه های طبیعی.
• افزایش مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین B، آهن و اسیدفولیک (مانند سبزیجات برگ سبز).
• استفاده از گیاهان دارویی تقویت کننده مانند اکیناسه یا جینسینگ.
• خواب کافی و کاهش استرس با روش هایی مانند مدیتیشن یا یوگا.
• شستشوی دهان با جوشانده ها یا عرقیات گیاهی برای کاهش التهاب و تسریع بهبود.
• مالیدن عصاره یا پودر گیاهان دارویی روی زخم ها برای تسکین درد و التهاب.
عرقیات گیاهی به دلیل خواص ضدالتهابی، خنک کننده و ضدمیکروبی می توانند به تسکین آفت های دهانی کمک کنند. برخی از عرقیات مؤثر عبارتند از:
خواص: نعناع دارای خاصیت خنک کننده، ضدالتهابی و ضدمیکروبی است که به کاهش درد و التهاب آفت کمک می کند.
روش مصرف: می توانید روزانه 1-2 قاشق غذاخوری عرق نعناع را با آب مخلوط کرده و بنوشید یا از آن به عنوان دهان شویه استفاده کنید.
نکته: عرق نعناع را مستقیماً روی زخم نریزید، زیرا ممکن است باعث سوزش شود.
خواص: کاسنی طبع خنکی دارد و به تعادل مزاج کمک می کند. همچنین خاصیت ضدالتهابی و تصفیه کننده خون دارد که می تواند به بهبود آفت ها کمک کند.
روش مصرف: روزانه یک فنجان عرق کاسنی را به صورت خوراکی مصرف کنید یا به عنوان دهان شویه استفاده کنید.
مزیت: کاسنی به ویژه برای افرادی که آفت های ناشی از گرمی مزاج دارند، مناسب است.
خواص:بیدمشک آرام بخش و خنک کننده است و می تواند به کاهش استرس (یکی از عوامل تشدید آفت) و التهاب کمک کند.
روش مصرف: روزانه یک فنجان عرق بیدمشک با کمی آب مصرف کنید یا به عنوان دهان شویه استفاده کنید.
خواص:این عرق به دلیل خاصیت تصفیه کننده خون و ضدالتهابی می تواند به بهبود زخم های دهانی کمک کند.
روش مصرف: یک قاشق غذاخوری عرق شاه تره را با آب مخلوط کرده و روزانه مصرف کنید.
نکته مهم: قبل از مصرف عرقیات، مطمئن شوید که به آن ها حساسیت ندارید. همچنین، عرقیات را به صورت رقیق شده استفاده کنید تا از تحریک زخم ها جلوگیری شود.
گیاهان دارویی به دلیل خواص ضدالتهابی، ضدمیکروبی و التیام بخش می توانند به طور مؤثری در درمان آفت های دهانی استفاده شوند. در ادامه، گیاهان پیشنهادی و روش استفاده از آن ها آورده شده است:
خواص:مریم گلی خاصیت ضدعفونی کننده و ضدالتهابی دارد و به کاهش درد و التیام زخم های دهانی کمک می کند.
روش مصرف: یک قاشق چای خوری برگ خشک مریم گلی را در یک فنجان آب جوش دم کنید. پس از خنک شدن، از آن به عنوان دهان شویه 2-3 بار در روز استفاده کنید.
شستشوی دهان با جوشانده مریم گلی می تواند به بهبود آفت های دهانی کمک کند.
مزیت: مریم گلی به سرعت التهاب را کاهش می دهد.
خواص:بابونه به دلیل خواص ضدالتهابی و آرام بخش، یکی از بهترین گیاهان برای درمان آفت های دهانی است.
روش مصرف: یک قاشق غذاخوری گل بابونه خشک را در یک فنجان آب جوش دم کنید. پس از صاف کردن، از آن به عنوان دهانشویه یا کمپرس موضعی استفاده کنید.
می توانید عصاره بابونه را به صورت موضعی روی زخم ها بمالید.
مزیت: بابونه به ویژه برای کاهش درد و التهاب مؤثر است.
خواص:ژل آلوئه ورا خاصیت التیام بخش و خنک کننده دارد و به ترمیم بافت های آسیب دیده کمک می کند.
روش مصرف: ژل تازه آلوئه ورا را مستقیماً روی آفت بمالید و پس از 10-15 دقیقه دهان را بشویید.
ژل آلوئه ورا می تواند به بهبود زخم های دهانی کمک کند.
مزیت: آلوئه ورا به سرعت درد را تسکین می دهد.
خواص:شیرین بیان خاصیت ضدالتهابی و تقویت کننده سیستم ایمنی دارد و به کاهش التهاب آفت ها کمک می کند.
روش مصرف: جوشانده ریشه شیرین بیان را به عنوان دهان شویه استفاده کنید یا عصاره آن را روی زخم بمالید.
شیرین بیان برای درمان زخم های دهانی مؤثر است.
هشدار: مصرف طولانی مدت شیرین بیان ممکن است عوارضی مانند افزایش فشارخون داشته باشد، بنابراین با احتیاط مصرف شود.
خواص:پونه به دلیل خاصیت ضدمیکروبی و ضدالتهابی می تواند به پیشگیری از عفونت زخم های دهانی کمک کند.
روش مصرف: جوشانده پونه را به عنوان دهان شویه استفاده کنید یا روغن پونه (رقیق شده) را به صورت موضعی بمالید.
مزیت: پونه به ویژه برای آفت های عفونی مناسب است.
خواص:رزماری خاصیت ضدعفونی کننده و التیام بخش دارد.
روش مصرف: جوشانده رزماری را به عنوان دهان شویه استفاده کنید یا عصاره آن را روی زخم بمالید.
مزیت: رزماری به بهبود گردش خون در ناحیه زخم کمک می کند.
عسل به دلیل خواص ضدمیکروبی و التیام بخش می تواند به بهبود آفت ها کمک کند. مقدار کمی عسل را مستقیماً روی زخم بمالید و پس از چند دقیقه بشویید.
عسل برای درمان آفت های دهانی توصیه شده است.
مخلوطی از جوش شیرین و آب را به صورت خمیر روی آفت بمالید. این روش به کاهش اسیدیته ناحیه زخم و تسکین درد کمک می کند.
جوش شیرین برای کاهش التهاب آفت مؤثر است.
شستشوی دهان با محلول آب نمک (یک قاشق چای خوری نمک در یک لیوان آب ولرم) به کاهش التهاب و پیشگیری از عفونت کمک می کند.
شکر تیغال به دلیل خاصیت ضدالتهابی و خنک کننده می تواند به تسکین آفت ها کمک کند. جوشانده شکر تیغال را به عنوان دهان شویه استفاده کنید.
• پرهیز از محرک ها: از مسواک زدن خشن، مصرف الکل، سیگار و غذاهای اسیدی (مانند گوجه فرنگی و مرکبات) خودداری کنید.
• مشورت با متخصص طب سنتی: اگر آفت ها مکرر یا شدید هستند، با یک متخصص طب سنتی مشورت کنید تا مزاج شما بررسی شود و درمان مناسب تجویز گردد.
• آزمایش کمبود ویتامین: در صورت تداوم آفت ها، آزمایش خون برای بررسی کمبود ویتامین B12، آهن یا اسیدفولیک انجام دهید.
درمان آفت های دهانی با طب سنتی شامل استفاده از عرقیات گیاهی مانند عرق نعناع، کاسنی، بیدمشک و شاه تره و گیاهان دارویی مانند مریم گلی، بابونه، آلوئه ورا، شیرین بیان، پونه و رزماری است. این روش ها به دلیل خواص ضدالتهابی، خنک کننده و التیام بخش می توانند به تسکین درد و تسریع بهبود زخم ها کمک کنند. همچنین، اصلاح رژیم غذایی، کاهش استرس و استفاده از مواد طبیعی مانند عسل و جوش شیرین مکمل این درمان ها هستند. بااین حال، در صورت تداوم یا شدت آفت ها، مشورت با پزشک یا متخصص طب سنتی ضروری است.
گردآوری: بخش سلامت بیتوته