همشهری آنلاین- زهرا رفیعی: در پی حملات هدفمند رژیم صهیونیستی به زیرساخت‌های زیست‌محیطی و ذخایر سوختی که منجر به آلودگی گسترده و تخریب اکوسیستم‌های منطقه‌ای شده است، سازمان حفاظت محیط زیست جمهوری اسلامی ایران با صدور بیانیه‌ای رسمی، این اقدامات را مصداق بارز جنایت زیست‌محیطی، تهدیدی علیه امنیت زیستی و نقض آشکار تعهدات بین‌المللی دانست و خواستار اقدام نهادهای جهانی برای مقابله با تداوم این فاجعه شد.
بر اساس این بیانیه، سازمان حفاظت محیط زیست ضمن محکوم کردن رژیم صهیونیستی اعلام کرد: حملات اخیر رژیم صهیونیستی به مخازن انبار سوخت‌های فسیلی و سایر اقدامات تخریبی انفجاری که موجب آلودگی گسترده و تخریب محیط‌زیست شده است. این اقدامات غیرمسئولانه علاوه بر تهدید مستقیم سلامت عمومی و اکوسیستم‌های منطقه‌ای منجر به انتشار مواد سمی و آلاینده‌هایی شده که پیامدهای بلندمدتی بر کیفیت هوا، منابع آب و زیستگاه‌های طبیعی خواهد داشت.
این تخریب‌ها در شرایطی رخ می‌دهد که کشورهای منطقه تلاش می‌کنند از معاهدات جهانی مانند توافقات زیست‌محیطی سازمان ملل و کنوانسیون‌های مربوط به کنترل انتشار آلاینده‌ها تبعیت کنند. در این بیانیه همچنین آمده است: سازمان حفاظت محیط زیست جمهوری اسلامی ایران از سازمان ملل متحد، برنامه محیط زیست ملل متحد، اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت و سایر نهادهای مسئول محیط زیست منطقه‌ای و جهانی می‌خواهد که به این بحران محیط‌زیستی توجه ویژه داشته باشند و اقدامات لازم را برای توقف تخریب‌ها و جلوگیری از تداوم چنین فجایع زیست‌محیطی اتخاذ کنند.
در شرایطی که تغییرات اقلیمی و بحران‌های محیط‌زیست، چالش‌های مشترک بشر در قرن حاضر است، تخریب عمدی محیط‌زیست و گسترش آلودگی ناشی از حملات نظامی باید با واکنش جدی جامعه جهانی مواجه شود. سازمان حفاظت محیط‌زیست ایران خواستار محکومیت صریح این اقدامات از سوی نهادهای بین‌المللی و پیگیری حقوقی در مجامع بین‌المللی و اعمال فشار بر عاملان این تخریب‌ها شد تا از ادامه روند نابودی زیست‌بوم منطقه جلوگیری شود.
این سازمان به عنوان نهاد مسئول حفاظت از محیط زیست کشور خود را متعهد به همکاری با نهادهای جهانی در مقابله با این تهدیدات دانست و برای ارائه مستندات و ادّله علمی در این زمینه اعلام کرد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست تهران نیز در جلسه پدافند غیرعامل اداره کل محیط زیست استان تهران بر هوشیاری و آمادگی کامل تمامی واحدهای تابعه برای صیانت از داده‌ها، منابع انسانی و طبیعی تأکید کرد و خواستار اقدام منسجم و به‌موقع در برابر هرگونه تهدید شد. حسن عباس‌نژاد گفت: پدافند غیرعامل صرفا به معنای واکنش در بحران نیست بلکه رویکردی پیشگیرانه و هوشمندانه برای کاهش آسیب‌پذیری زیرساخت‌ها و منابع زیست محیطی کشور است.
از صدای موشک تا کوچ اجباری جانوران
دانشیار علوم محیط‌زیست زنجان درباره تبعات زیست‌محیطی جنگ در گفت‌وگو با همشهری، ابعاد گوناگون تأثیرات جنگ بر طبیعت و زیست‌بوم‌ها را تشریح کرد و گفت: تمام مصالح و موادی که برای ساخت خانه‌ها، نیروگاه‌ها و تاسیسات به کار می‌رود، از دل طبیعت استخراج می‌شود. وقتی جنگی اتفاق می‌افتد و این بناها منهدم می‌شوند، ساخت مجدد آن‌ها نه تنها هزینه‌هاس مالی، نیازمند صرف انرژی است. با ضریب دو تا سه برابری دوباره باید به سراغ منابع طبیعی برویم. در واقع ما برای بازسازی خرابی‌ها، دوباره طبیعت را تخریب می‌کنیم.
عباسعلی زمانی با تأکید بر اثرات فیزیکی جنگ بر محیط‌زیست ادامه داد: در جنگ‌ها حجم بالایی از مواد منفجره مصرف می‌شود. صدای انفجارها، حرکت موشک‌ها و هواپیماها، امواج صوتی غیرعادی تولید می‌کنند که می‌تواند چرخه زاد و ولد حیات‌وحش را مختل کند. بسیاری از گونه‌ها در برابر صداهای شدید حساس‌اند و تغییرات رفتاری در آن‌ها می‌تواند به ترک زیستگاه و در نتیجه برهم خوردن تعادل اکولوژیکی منجر شود.
بعد روانی جنگ، فقط بر انسان‌ها تأثیر نمی‌گذارد. این کارشناس معتقد است که حس زیبایی‌شناسی انسان در پی مشاهده ویرانی‌ها آسیب می‌بیند. منظرهای مخدوش‌شده شهرها، تأثیرات ماندگاری در ذهن نسل‌ها باقی می‌گذارد و نوعی تخریب زیباشناختی و روانی را به همراه دارد.
عباسعلی زمانی، دانشیار علوم محیط زیست دانشگاه زنجان در ادامه به موضوع مصرف انرژی فسیلی در شرایط جنگی پرداخت و گفت: جنگ موجب خروج گسترده از شهرها، افزایش رفت‌وآمدها، بی‌نظمی در حمل‌ونقل و مصرف بیشتر سوخت‌های فسیلی می‌شود. نتیجه نبود استانداردهای زیست‌محیطی در سوخت‌گیری و استفاده از خودروها افزایش چشمگیر آلودگی هواست.
آثار ناشی از موادی که در تسلیحات جنگی استفاده می‌شود تاثیر مخربی بر محیط زیست می‌گذارد. این متخصص در این‌باره گفت: تسلیحات جنگی مواد شیمیایی و فلزات سنگین خطرناکی دارند. این مواد می‌توانند وارد خاک و منابع آبی شوند و به‌تدریج در چرخه غذایی انسان و حیوان وارد شوند. در صورت استفاده از تسلیحات رادیواکتیو، آثار تخریب ممکن است تا دهه‌ها باقی بماند و زیستگاه‌ها را به‌طور کامل از کارکرد برای انسان و حیات وحش بیندازد. زیستگاه‌هایی که در ظاهر خالی از سکنه هستند اما محل زیست گونه‌های جانوری‌اند، نیز از جنگ آسیب می‌بینند. حیوانات وحشی که سال‌ها در نقطه‌ای به امنیت رسیده‌اند، با آغاز حملات و تغییرات محیطی، زیستگاه خود را ترک می‌کنند. این خروج ناگهانی، تعادل زیستی منطقه را از بین می‌برد و ممکن است ده‌ها سال زمان ببرد تا طبیعت به وضعیت پیش از جنگ بازگردد.
