این روزها که همه ما ایرانیان دغدغه‌های مشترکی داریم و نگران کشورمان، خانواده، عزیزان و هم میهنانمان هستیم، باید حواسمان به محافظت از دارایی‌هایمان نیز باشد. ما می‌دانیم که هر ریالی که داریم، ثمره تلاش و امید ماست. در شرایط اضطرار و بحران همیشه دام‌ها و خطراتی برای کاربران بازار ارزهای دیجیتال وجود دارد که باید از آنها آگاه باشند.
در شرایط کنونی که صرافی‌های داخلی واریز ریالی را بسته‌اند و دسترسی‌ها به اینترنت گاها با اختلال همراه است، بسیاری از کاربران ایرانی بازار ارزهای دیجیتال در معرض تصمیمات اشتباه مالی قرار دارند. این نوشته برای همراهی و کمک به شما عزیزانی است که می‌خواهید با آگاهی بیشتر، در شرایط خاص کنونی تصمیمات درست‌تری بگیرید و با شناخت ریسک‌ها و اشتباهات رایج از سرمایه‌تان محافظت کنید.
بهترین راه برای نگهداری ارزهای دیجیتال استفاده از کیف پول‌های شخصی است. اگر شرایط و امکان آن را دارید، حتما از کیف پول‌های سخت افزاری استفاده کنید. این کیف پول ها مطمئن‌ترین روش برای نگهداری از ارزهای دیجیتال شما هستند. به خصوص اگر مقدار زیادی ارز دیجیتال دارید، بهتر است با تقبل هزینه آن، ریسک را به حداقل رسانده و از این کیف پول‌های سخت افزاری استفاده کنید. توصیه شرکت‌های امنیت سایبری بزرگی مانند کسپرسکی (Kaspersky) هم این است که از کاربران ارزهای دیجیتال بهتر است از کیف پول‌های فیزیکی استفاده کنند.
در غیر این صورت، بهترین راه بعدی برای مراقبت از امنیت دارایی دیجیتال و سرمایه شما استفاده از کیف پول معتبر ارز دیجیتال است. برای این کار می‌توانید بسته به نوع دارایی و شبکه‌ای که دارایی خود را در آن نگهداری می‌کنید از ولت معروف و معتبری مانند تراست ولت، کیف پول فانتوم، تون کیپر و … استفاده کنید. ضمنا این را هم مدنظر داشته باشید که بهترین راه برای اطمینان از امنیت بیشتر دارایی‌های شما، تقسیم آنها در ۲ یا ۳ کیف پول مختلف است.
از کیف پول ارز دیجیتال خود باید به درستی مراقبت کنید. نخستین نکته مهم در این باره، این است که سید فریز (Seed Phrase) یا همان عبارات بازیابی کیف پول را حتما به صورت فیزیکی داشته باشید و به ذخیره آنها به‌صورت آنلاین (مثل تلگرام، ایمیل) یا ذخیره در موبایل یا کامپیوتر خود، به هیچ عنوان اعتماد نکنید؛ چراکه مشخص نیست که بتوانید به آنها دسترسی پیدا کنید.
تمام مواردی که برای حفظ عبارات بازیابی کیف پول گفتیم، درباره نام کاربری و همچنین رمز عبور شما در صرافیها نیز صدق می‌کند. فرقی نمی‌کند از صرافی داخلی استفاده می‌کنید یا خارجی. اگر کد دو مرحله‌ای (2FA) خود را فعال کردید، حتما نسخه بک آپ آن را یادداشت کنید و در جایی امن نگهداری کنید.
توصیه می‌شود که به دلیل محدودیت‌های اینترنتی و عدم دسترسی به VPN یا سایر ابزارهای دور زدن تحریم، از صرافی‌های داخلی استفاده کنید.
در این شرایط با توجه به احتمال قطع دسترسی به اینترنت و مشخص نبودن وضعیت دسترسی به حساب صرافیها، باید از هرگونه پوزیشن معاملاتی شورت یا لانگ به طور جدی اجتناب کرد. همچنین باید در تمامی حالات یک حد ضرر و قیمت لیکوییدشدن منطقی انتخاب کرد که حتی اگر دسترسی نداشتید، با نابودی سرمایه خود مواجه نشوید.
اما بهترین تصمیم در حال حاضر همین است که نه ترید کنید و نه پوزیشن معاملاتی بازی داشته باشید. واقعیت این است که در صورت عدم دسترسی شما به اینترنت یا به صرافی خود، قیمت ارزهای دیجیتال ممکن است به شکلی تغییر کنند که زیان زیادی به شما تحمیل کنند و شما کاری هم از دست‌تان برنیاید.
در شرایط کنونی با توجه به محدودیت‌ها و مشکلات صرافیها و از همه مهم‌تر محدودیت‌های گاه و بی‌گاهی که در دسترسی به اینترنت وجود دارد، باید قید ترید و نوسان‌گیری روزانه را بزنید. زیرا مشخص نیست که شما بتوانید دسترسی مداوم و پایداری به اینترنت داشته باشید و ارزی که ممکن است چند ساعت پیش خریده باشید را بتوانید یا حتی چند روز بعد بفروشید. این وضعیت یک ریسک بسیار جدی برای ضرر و زیان تریدرها ایجاد می‌کند.
همچنین باید در نظر داشت که در وضعیت کنونی، بسیار سخت است که بتوان ادعا کرد که کسی می‌تواند بدون تحت تاثیر احساسات و در شرایط مساعد روحی و ذهنی، ترید کند؛ به همین دلیل بهتر است که این فاکتور را هم در خصوص ترید کردن در نظر داشت و به این علت نیز برای نوسان‌گیری روزانه یا ترید اقدام نکرد.
واقعیت بازار این است که در شرایط بحران، همیشه نقدینگی به شدت کاهش می‌یابد. ارزهایی که در شرایط عادی به راحتی خرید و فروش می‌شوند، ممکن است در بحران خریدار نداشته باشند یا با اختلاف قیمت زیادی معامله شوند یا صرافیها با مشکل نقدینگی مواجه شده باشند. این مشکل به ویژه برای آلت کوین‌های کوچک و میم کوین‌ها جدی است. اگر تمام سرمایه در چنین ارزهایی باشد، در مواقع نیاز احتمالا نمی‌توانید به موقع آنها را نقد کنید، زیرا همه صرافیها همه ارزهای حاشیه‌ای و کوچک را ندارند و ریسک نگهداری آنها در این شرایط زیاد است.
از طرف دیگر، حتی ممکن است صرافیها و سیستم بانکی نیز با مشکل مواجه شوند و شما برای تامین نقدینگی خود نیاز به گزینه دیگری داشته باشید؛ در چنین وضعیتی داشتن تتر یا بیت کوین در کیف پول شما حسابی به کار می‌آید و احتمالاً خواهید توانست که در وضعیت اضطرار در بسیاری از فروشگاه‌ها به جای پول نقد یا پرداخت از طریق کارت بانکی، با توجه به قیمت تتر، با انتقال مقداری تتر به آدرس کیف پول فروشنده خریدهای خود را انجام دهید.
هر چند چنین سناریویی کمتر محتمل است، اما در چنین وضعیتی باید همه امکان‌ها را مدنظر داشت. ضمن آنکه باید در نظر داشت که حتی اندیشکده‌های بین‌المللی معتبری مانند اندیشکده بروکینگز (Brookings) نیز می‌گوید که در شرایط بحرانی، استیبل کوین‌ها به نقدشوندگی و امکان انتقال ارزش ثابت، نقش مهم و سازنده‌ای دارند.
مدیریت اصولی نقدینگی:
واقعیت این است که در شرایط بحران همیشه حجم اخبار و شایعات به شدت و به شکل غیرقابل کنترلی افزایش می‌یابد. بازار ارز دیجیتال نیز به دلیل ماهیت ۲۴ ساعته و جهانی بودن، به سرعت به اخبار واکنش نشان می‌دهد و همین امر شاید باعث شود که حساسیت سرمایه‌گذاران در این دارایی‌ها نسبت به اخبار در هر لحظه بیش از دیگران باشد. اما واقعیت این است که نباید تسلیم موج اخبار شد، زیرا اساسا امکان صحت سنجی بخش بسیار بزرگی از این خبرها، به خصوص اخبار مرتبط با ایران وجود ندارد.
بسیاری از ضررهای سرمایه‌گذاران، همیشه ناشی از تصمیمات احساسی است. وقتی در این شرایط خبری منتشر می‌شود، باید آرامش خود را حفظ کنیم و تحت هیچ شرایطی به صورت احساسی تصمیم گیری نکنیم، زیرا احتمال زیان ما در چنین حالتی بیشتر است. در چنین لحظاتی، بسیاری بدون تحلیل کافی اقدام به خرید یا فروش می‌کنند و معمولاً متضرر می‌شوند. به همین دلیل باید گفت که اگر کسی دارایی دارد، بهتر است بدون توجه به اخبار لحظه‌ای تصمیم خود را بگیرد.
راهکار عملی در این شرایط:
بسیاری از سرمایه‌گذاران ممکن است ارزهای دیجیتالی را در گذشته خریداری کرده‌اند که ممکن است در حال حاضر در ضرر باشند. اگر در حال حاضر ارزهای برتری مانند بیت کوین یا آلت کوین‌های برتر بازار دارید که شرایطی مانند آنچه گفتیم دارند و دلیل بنیادی خرید شما هنوز معتبر است، با تحلیل و منطق سرمایه‌گذاری کرده‌اید و به پول هم نیاز فوری ندارید، می‌توانید ارز خود را نگهداری کنید.
اما واقعیت این است که در شرایط خاص و بحرانی، بسیاری از مردم بیش از هر چیزی به نقدینگی نیاز دارند؛ اگر شما هم از این دسته افراد هستید و نیاز فوری به نقد کردن دارایی خود دارید، منطقی است که در چنین شرایطی باید به صورت اصولی و بدون دخیل کردن احساسات دست به فروش دارایی خود بزنید.
در شرایطی نیز که قصد دارید از سبد دارایی خود مقداری را به فروش برسانید، ترجیحا سعی کنید ارزهای پرریسکی مانند میم کوین‌های حاشیه‌ای و دارایی‌های با ارزش بازار کم و احتمالا نوسان شدید را در اولویت فروش قرار دهید و دارایی‌هایی مانند استیبل کوین‌ها یا بیت کوین را که نقدشوندگی بهتری دارند را در اولویت‌های آخر فروش خود قرار دهید.
تنها هدف این نوشته، نه ایجاد اضطراب، بلکه آگاه کردن افراد از شرایط کنونی است. بازار ارز دیجیتال با وجود همه ریسک‌هایش، همچنان یکی از گزینه‌های موجود برای حفظ ارزش دارایی است، به شرط آنکه با آگاهی کامل وارد شویم و تحت تاثیر احساسات لحظه‌ای قرار نگیریم. بهتر است نگران نباشیم و به یاد داشته باشیم که همیشه و حتی در سخت‌ترین شرایط، راهی برای حفظ امید و نگاه به آینده و زندگی پیدا کرده‌ایم.
مهم‌ترین توصیه: هرگز بیش از توان مالی‌تان سرمایه‌گذاری نکنید. این بازار برای پولی است که حداقل ۶ ماه یا حتی یک سال به آن نیاز ندارید. با رعایت اصول گفته شده، احتمال حفظ و حتی رشد سرمایه وجود دارد، اما هیچ تضمینی نیست. در نهایت، بهترین سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذاری آگاهانه است و نباید تسلیم ناامیدی، اضطراب و نگرانی‌ها شد.
هدف این نوشته نه تشویق به ریسک، که یادآوری این نکته است که با آگاهی و احتیاط، می‌توانیم از برخی خطراتی که سرمایه‌مان را تهدید می‌کند، دور بمانیم. مهم‌ترین سرمایه ما در این روزها، آرامش و تصمیم‌گیری درست است. پس بیایید در کنار هم باشیم و با حمایت از یکدیگر و به اشتراک گذاشتن تجربیات‌مان، این مسیر دشوار را با کمترین آسیب طی کنیم.
