حفظ اسرار و اطلاعات محرمانه یک کشور، از جمله مسائل حیاتی و سرنوشتساز است که مستقیماً بر امنیت، ثبات، و پیشرفت آن کشور تأثیر میگذارد. افشای این اطلاعات میتواند منجر به خسارات جبرانناپذیری در ابعاد مختلف شود. اهمیت حفظ اسرار و اطلاعات در سرنوشت کشور: ۱-امنیت ملی: اطلاعات نظامی، امنیتی، و سیاسی محرمانه، ستون فقرات امنیت یک کشور را تشکیل میدهند. افشای این اطلاعات میتواند دشمنان را در برنامهریزی برای حمله، خرابکاری، و نفوذ یاری رساند و امنیت ملی را به خطر بیندازد.۲-اقتدار و ثبات سیاسی: اطلاعات محرمانه مربوط به روابط دیپلماتیک، مذاکرات، و تصمیمات سیاسی، میتواند بر جایگاه و اعتبار کشور در عرصه بینالمللی تأثیر بگذارد.افشای این اطلاعات میتواند به تضعیف اقتدار سیاسی و ایجاد بیثباتی منجر شود.۳-پیشرفت اقتصادی: اطلاعات محرمانه در حوزههای اقتصادی، تجاری، و فناوری، میتوانند مزیت رقابتی یک کشور را فراهم کنند. افشای این اطلاعات میتواند به از دست رفتن این مزیت و لطمه خوردن به توسعه اقتصادی منجر شود.۴-اعتماد عمومی: اعتماد مردم به حکومت و نهادهای امنیتی، یکی از ارکان اصلی ثبات و انسجام اجتماعی است. افشای اسرار و اطلاعات محرمانه میتواند این اعتماد را خدشهدار کند و به نارضایتی و تنشهای اجتماعی دامن بزند.۵-آبروی ملی: حفظ اسرار و اطلاعات محرمانه، به ویژه در حوزههای فرهنگی و اجتماعی، میتواند از آبروی ملی کشور محافظت کند. افشای این اطلاعات میتواند به وجهه بینالمللی کشور آسیب برساند.۶-جلوگیری از سوء استفاده: اطلاعات محرمانه میتواند مورد سوء استفاده قرار گیرد و برای منافع شخصی یا گروهی به کار رود. حفظ این اطلاعات از دسترسی افراد غیرمجاز، از جمله وظایف مهم است. بهطور خلاصه، حفظ اسرار و اطلاعات محرمانه یک کشور، نه تنها برای امنیت و ثبات آن کشور حیاتی است، بلکه در پیشرفت اقتصادی، اقتدار سیاسی، اعتماد عمومی، و آبروی ملی نیز نقش بسزایی دارد.
یکی از سوادهای مورد نیاز عموم طبقات جامعه که ضرورت آن در عصر یکه تازی فضای مجازی و هوش مصنوعی و دوره شیطنتهای مدرن و خاص دشمن بیشتر احساس میشود، «سواد امنیتی» است؛ شامل مباحثی همچون آشنایی با تکنیکهای ارتباطی و رفتار سازمانهای جاسوسی در فرایند فریب افراد، اقدامات نرم استکبار در عرصه نفوذ فرهنگی، جاسوسی تلفنی، سوءاستفاده از هویتهای جعلی، جذب نخبگان، هدیه، تسهیلات، دعوت و ارتباطهای دوستانه برای اقدامات خرابکارانه و جاسوسی که باید بهنحو لازم درباره آنها اطلاعات و آگاهی کسب شود. آشنایی با شیوههای نفوذ دشمن و اطلاعات اولیه از هرگونه سوژههای خرابکارانه و حتی گزارش اتفاقات مشکوک ضدامنیتی به نهادهای امنیتی از مواردی است که در صورت دارابودن «سواد امنیتی» محقق میشود.
مهمترین آگاهیهای امنیتی و اطلاعاتی که مورد نیاز شهروندان اعم از کارمندان دولت و شهروندان عزیز است میبایست در قالب «سواد امنیتی» ارائه شود، زیرا هوشیاری و حساسیت مردم نسبت به وقایع امنیتی، شکست توطئههای دشمنان این مرز و بوم را در پی دارد. برای جامعه نعمتی بالاتر و ارزشمندتر از امنیت وجود ندارد و امنیت نیز تصادفی نیست، بلکه محصول آگاهی و «سواد امنیتی» است. در همه کشورهای توسعهیافته، همکاری با دستگاههای امنیتی که ناشی از «سواد امنیتی» شهروندان است، یک فرهنگ عمومی و برخاسته از احساس نیاز همگانی به امنیت پایدار است. اگر «سواد امنیتی» شهروندان و مشارکت آنان در امنیت عمومی زیاد شود، چهبسا بسیاری از اقدامات خرابکارانه خنثی و توطئههای بزرگ نقش بر آب شود.
* حقوقدان، مدرس دانشگاه و پژوهشگر حقوق بینالملل کودکان