اختلال در این نظم می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد که برخی از آن‌ها بی‌خطر و موقتی هستند، اما برخی دیگر ممکن است نشانه یک بیماری زمینه‌ای باشند. در این مطلب تلاش می‌شود دلایل احتمالی عادت ماهانه نامنظم بررسی شده و نشانه‌هایی که نباید نادیده گرفته شوند، به‌روشنی توضیح داده شود. اگر به‌دنبال اطلاعات دقیق، علمی و کاربردی درباره این موضوع هستید، ادامه مطلب را با دقت مطالعه کنید.
به گزارش همشهری آنلاین، چرخه قاعدگی فرایندی طبیعی است که در زنان از بلوغ تا یائسگی ادامه دارد. این چرخه معمولاً بین ۲۱ تا ۳۵ روز به طول می‌انجامد و میانگین آن حدود ۲۸ روز است. در طول این بازه، بدن برای بارداری احتمالی آماده می‌شود. اگر لقاح رخ ندهد، دیواره رحم ریزش می‌کند و خون‌ریزی قاعدگی آغاز می‌شود.
قاعدگی زمانی نامنظم تلقی می‌شود که:
در ادامه دلایل شایع این نوع بی‌نظمی‌ها بررسی خواهد شد.
نامنظم شدن چرخه قاعدگی می‌تواند تحت تأثیر عوامل متعدد جسمی، روانی یا سبک زندگی باشد. در این بخش به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌شود:
تغییر در سطح هورمون‌هایی مانند استروژن و پروژسترون می‌تواند مستقیماً بر نظم قاعدگی تاثیر بگذارد. این تغییرات ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:
استرس، اضطراب، افسردگی و تغییرات شدید هیجانی می‌توانند بر محور هیپوتالاموس و هیپوفیز تخمدان اثر گذاشته و ترشح هورمون‌ها را مختل کنند. برای نمونه، افرادی که با فشار کاری یا تحصیلی شدید مواجه هستند، ممکن است تاخیر یا توقف در چرخه قاعدگی را تجربه کنند.
تغییر ناگهانی وزن، خصوصاً کاهش سریع چربی بدن، می‌تواند عملکرد غده‌های درون‌ریز را مختل کند. برای مثال:
برخی بیماری‌ها می‌توانند با بی‌نظمی قاعدگی همراه باشند، از جمله:
برخی داروها، مانند داروهای ضدافسردگی، داروهای فشار خون یا کورتیکواستروئیدها، ممکن است چرخه را تحت تاثیر قرار دهند. همچنین روش‌های پیشگیری از بارداری هورمونی (مانند قرص‌های ضد بارداری یا IUD های هورمونی) نیز ممکن است باعث تغییر در الگوی خون‌ریزی شوند.
گاهی بی‌نظمی قاعدگی ناشی از مشکلات آناتومیک است که ممکن است با علائم دیگری مانند درد شدید یا خون‌ریزی غیرعادی همراه باشد. از جمله:
اگر بی‌نظمی قاعدگی ادامه‌دار یا با علائم دیگری همراه باشد، لازم است بررسی پزشکی انجام شود. در موارد زیر حتماً باید با متخصص مشورت کرد:
عدم درمان به‌موقع ممکن است منجر به ناباروری، کم‌خونی یا اختلالات دیگر شود.
پزشک برای شناسایی علت اختلال در چرخه قاعدگی معمولاً از ترکیب شرح حال، معاینه فیزیکی و آزمایش‌های تخصصی استفاده می‌کند. این روند ممکن است شامل موارد زیر باشد:
درمان بسته به علت اصلی، سن، وضعیت باروری و تمایل فرد متفاوت است. روش‌های درمانی معمول عبارت‌اند از:
در بسیاری از موارد، با اصلاح سبک زندگی می‌توان نظم قاعدگی را بهبود بخشید:
در صورتی که علت مشخصی برای بی‌نظمی وجود داشته باشد، پزشک ممکن است داروهای خاص تجویز کند:
در شرایط خاص مانند فیبروم های بزرگ، پولیپ‌های رحمی یا چسبندگی‌ها، ممکن است مداخلات جراحی لازم باشد.
در سال‌های اولیه پس از شروع قاعدگی (بلوغ)، بی‌نظمی امری طبیعی و شایع است. بدن در این دوران هنوز به تعادل هورمونی کامل نرسیده و ممکن است چرخه‌ها بدون تخمک‌گذاری رخ دهند. این وضعیت معمولاً طی ۲ تا ۳ سال تنظیم می‌شود. با این حال، در صورت شدت علائم یا تاخیر زیاد در شروع چرخه منظم، بررسی پزشکی توصیه می‌شود.
تغذیه مناسب می‌تواند به تنظیم بهتر چرخه قاعدگی کمک کند. برخی مواد غذایی با اثرات مثبت در این زمینه عبارت‌اند از:
در مقابل، پرهیز از مواد غذایی بسیار فرآوری‌شده، قند زیاد و نوشیدنی‌های انرژی‌زا نیز توصیه می‌شود.
پاسخ این پرسش به شرایط فردی بستگی دارد. در برخی موارد، مانند تغییرات هورمونی موقتی، سفر، تغییرات شیفت کاری یا استرس شدید، بی‌نظمی قاعدگی ممکن است گذرا و بدون خطر باشد. اما اگر این بی‌نظمی تکرار شود یا همراه با علائم غیرعادی باشد، می‌تواند هشداری برای مشکل زمینه‌ای باشد.
برخی گیاهان مانند شاتره، رازیانه، بومادران و گیاه پنج انگشت (Vitex agnus-castus) در طب مکمل برای کمک به تنظیم قاعدگی مورد استفاده قرار می‌گیرند. با این حال، استفاده از آن‌ها باید تحت نظر پزشک انجام شود، به‌ویژه اگر فرد داروی خاصی مصرف می‌کند یا بیماری زمینه‌ای دارد.
عادت ماهانه نامنظم می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد که شامل تغییرات هورمونی، عوامل روان‌شناختی، بیماری‌های داخلی، مصرف دارو یا اختلالات آناتومیک می‌شود. هرچند در برخی شرایط این بی‌نظمی طبیعی و گذرا است، اما در صورت تکرار یا همراه بودن با نشانه‌های نگران‌کننده، بررسی پزشکی ضروری خواهد بود.
تشخیص به‌موقع و انتخاب درمان متناسب با علت زمینه‌ای می‌تواند از بروز مشکلات بزرگ‌تر جلوگیری کند. در نهایت، آگاهی و پیگیری وضعیت بدن، نقش کلیدی در حفظ سلامت زنان ایفا می‌کند. اکنون زمان آن رسیده است که به چرخه قاعدگی خود توجه بیشتری نشان دهید. آیا نشانه‌ای وجود دارد که نیاز به بررسی داشته باشد؟
