به گزارش همشهری آنلاین، عکس هایی که به تازگی در فضای مجازی از شیوه حفاظت آثار موزه ملی ایران و مجموعه جهانی گلستان، منتشر شده و بازتاب گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی داشته، نشان می‌دهد که شیوه حفاظت به شکل صحیح بوده‌است. قبل از این اقدامات، انتقال اشیا به مخازن امن، توانست ضمن رعایت اصول کنوانسیون‌های بین‌المللی به‌ویژه کنوانسیون ۱۹۵۴ لاهه، حافظ میراث‌فرهنگی کشور در شرایط جنگی باشد. اشیایی که تصاویر آنها منتشر شده، امکان انتقال به مخزن را نداشتند و محافظت به شکلی است که از وارد شدن صدمه و خدشه ناشی از موج انفجار در امان باشند.
مجسمه داریوش در سنگر شنی
یکی از این تصاویر پرمخاطب همین تصویر مجسمه داریوش در موزه ملی ایران است که برای جلوگیری از آسیب‌های احتمالی ناشی از جنگ ۱۲ روزه اسرائیل، با عایق ضدحرارت و گونی های شن محافظت شده است.
تصاویر منتشر شده از وضعیت موزه ملی ایران نشان می‌دهد که در زمان درگیری‌ها و حملات آثار شاخص این موزه به مخزن امن منتقل شدند.
همچنین آثاری که امکان انتقال نداشتند نیز براساس پروتکل‌ها با محافظ‌هایی پوشانده شدند. حدود ۳ هزار شی موزه ملی به مخزن امن منتقل شدند و حدود ۱۰۰ اثر غیرقابل انتقال نیز در حفاظت قرار گرفتند. به گفته علی دارابی، معاون میراث‌فرهنگی کشور، تشکیل کمیته‌ای ویژه در نخستین روزهای بحران، فرآیند حفاظت از میراث ملموس و ناملموس آغاز شد و تهیه آرشیو دیجیتال، نشانه‌گذاری زمین‌محور و مستندسازی دقیق در دستور کار قرار گرفت و این روند همچنان ادامه دارد.
تجربه روزهای دفاع مقدس
نگاهی به تاریخ جنگ عراق و آمریکا نشان می‌دهد که موزه ملی عراق غارت شد و بعدها به استناد کاتالوگ‌ها و فهرست آثاری که موجود بود، بسیاری از این آثار شناسایی و برگردانده شد. این در حالی است که حفاظت از میراث تاریخی در دوران هشت ساله جنگ تحمیلی ایران و عراق نیز اجرا شد. در نخستین روزهای آغاز حمله اسرائیل به ایران، احمد محیط طباطبایی رئیس کمیته ملی ایکوم درباره تجربه ایران در حفاظت از میراث فرهنگی در روزهای جنگ تحمیلی به همشهری گفت: «در زمان جنگ ایران عراق بلافاصله بعد از شروع حمله‌های رژیم بعثی، اشیای تاریخی و ارزشمند بسته‌بندی و به تهران منتقل شد. بیشتر آثار از آبادان و خوزستان به تهران فرستاده شد تا در امنیت باشد و از تخریب آن جلوگیری شود. با این کار آثار زیادی از منطقه خطر دور و در جای امنی حفظ شد. بیشتر اشیای منتقل شده در زمان جنگ تحمیلی به تهران در موزه ایران باستان نگهداری شد. برای حفاظت از اشیای غیر قابل انتقال هم روی آنها را بستند تا از تیر و ترکش در امان باشد و تا جایی که امکان داشت از همه چیز محافظت شد. یک انبار حفاظتی هم در زمان جنگ تحمیلی ساخته شد.»
تجربه جهانی حفاظت از موزه ها در اوکراین
بزرگ‌ترین موزه هنر اوکراین که از زمان حمله روسیه به این کشور (۵ اسفند ۱۴۰۰) تعطیل شده است، اکنون تمهیداتی را برای محافظت از آثار هنری این موزه آغاز کرده است. این روزها کارکنان موزه ملی آندری شپیتسکی، بزرگ‌ترین موزه هنری اوکراین روند جمع‌آوری و بسته‌بندی آثار هنری موزه را آغاز کرده‌اند تا در صورت حمله روسیه به غرب اوکراین آمادگی حفاظت از میراث هنری کشورشان را داشته باشند. تصاویر ثبت شده از وضعیت کنونی این موزه نشان می‌دهند، یکی از گالری‌های موزه کاملاً خالی شده است و آثار هنری باروک در جعبه قرار داده شده‌اند. محفظه‌های نمایش در موزه «تاریخ مذهب» تقریباً همگی خالی هستند. در «کلیسای لاتین» مجسمه‌ها را با پلاستیک، یونولیت و کارتن پوشانده‌اند تا از آنها در مقابل انفجارهای احتمالی محافظت کنند. مدیر موزه با اشاره به اینکه این موزه در جریان دو جنگ جهانی سالم باقی مانده در میان سالن‌ها و دیوارهای خالی این موزه بیان کرد: «موزه باید سالم بماند. مردم باید در آن حضور پیدا کنند؛ بخصوص کودکان. آنها باید درباره پایه‌های فرهنگشان بیاموزند.»
