ماه آینده هشتاد سال از زمانی میگذرد که شهرهای هیروشیما و ناگاساکی ژاپن براثر حملات هستهای ویران شدند. بیش از ۲۰۰هزار نفر که بیشتر آنها شهروندان غیرنظامی بودند، تا پایان همان سال براثر پیامدهای مستقیم این انفجارها جان خود را از دست دادند و بسیاری از بازماندگان با عوارض بلندمدت سلامتی مواجه شدند.
به گزارش زومیت، تا به امروز بمباران هیروشیما و ناگاساکی تنها نمونههای استفاده از تسلیحات هستهای در جنگ بودهاند، اما واقعیت این است که از ابتدای سال ۲۰۲۵، همچنان بیش از ۱۲٬۲۰۰ کلاهک هستهای در جهان باقی ماندهاند. پس، اگر همین فردا جنگ هستهای آغاز شود، و در بدترین سناریو ممکن، انفجار اتمی در نزدیکی ما رخ دهد، شانس زندهمانمان چقدر است؟
ذکر این نکته ضروری است که راه قطعی و دقیقی برای برآورد تاثیر بمب هستهای وجود ندارد، زیرا این موضوع به عوامل متعددی ازجمله وضعیت آبوهوا در روز انفجار، زمان دقیق وقوع آن، ویژگیهای جغرافیایی محل برخورد و این موضوع که انفجار در سطح زمین رخ میدهد یا در هوا، بستگی دارد.
بهطورکلی، مراحل نسبتا قابل پیشبینی در انفجار بمب هستهای وجود دارد که میتوانند بر احتمال زندهماندن شما تاثیر بگذارند. یک راه ساده این است که از این شبیهساز تعاملی هولناک استفاده کنید تا ببینید انفجار هستهای چگونه در محل زندگی شما گسترش مییابد.
گرمای تولیدشده در مرکز انفجار هستهای میتواند بدن انسان را در لحظه به سادهترین عناصر تشکیلدهندهاش، مانند کربن تبدیل کند
بهصورت کلی، تقریبا ۳۵ درصد از انرژی انفجار هستهای به صورت تابش حرارتی آزاد میشود. از آنجایی که تابش حرارتی با سرعتی در حدود سرعت نور حرکت میکند، نخستین چیزی که به شما برخورد خواهد کرد، گرما و نور شدید است. نور حاصل از انفجار بهتنهایی کافی است تا باعث کوری موقت شود که معمولا چند دقیقه طول میکشد.
کانال یوتیوبی «آساپساینس»، در یکی از ویدئوهای خود که تاثیر انفجار هستهای رو بررسی میکند، بمبی یک مگاتنی را درنظر میگیرد که ۸۰ برابر بزرگتر از بمبی است که بر فراز هیروشیما منفجر شد، اما همچنان بسیار کوچکتر از بسیاری از تسلیحات هستهای امروزی است.
اگر بمبی به قدرت یک مگاتن منفجر شود، در روز آفتابی، کسانی که تا ۲۱ کیلومتر از محل انفجار فاصله دارند، بهطور موقت دچار کوری میشوند. همچنین در شب صاف، افرادی که تا ۸۵ کیلومتر دورتر باشند نیز ممکن است به طور موقت بینایی خود را از دست بدهند.
گرما برای افرادی که به محل انفجار نزدیکتر هستند مشکلساز است. سوختگیهای سطحی درجه یک میتواند تا فاصله ۱۱ کیلومتری رخ دهد و سوختگیهای درجه سوم که با تخریب بافت پوست و تاول همراه هستند، ممکن است تا فاصله ۸ کیلومتری افراد را تحتتاثیر قرار دهد. افراد دچار سوختگیهای درجه سوم که بیش از ۲۴ درصد از سطح بدن را پوشش میدهند، در صورتی که فورا تحت درمان قرار نگیرند، ممکن است جان خود را از دست بدهند.
فواصل ذکرشده متغیر هستند و نهتنها به شرایط جوی، بلکه به نوع پوشش شما نیز بستگی دارند. لباس سفید میتواند بخشی از انرژی انفجار را بازتاب دهد، درحالیکه لباسهای تیره آن را جذب میکنند. بااینحال، این تفاوت احتمالا تاثیر چندانی برای افرادی که در نزدیکی محل انفجار قرار دارند، نخواهد داشت.
مرکز بمب هستهای یک مگاتنی میتواند دمایی حدود ۱۰۰ میلیون درجه سانتیگراد تولید کند که تقریبا پنج برابر دمای هسته خورشید است. این گرمای فوقالعاده شدید میتواند بدن انسان را در لحظه به سادهترین عناصر تشکیلدهندهاش، مانند کربن تبدیل کند.
برای افرادی که کمی دورتر از مرکز انفجار قرار دارند، علاوه بر گرما، باید اثرات دیگری نیز درنظر گرفته شود. نیروی انفجار هستهای باعث جابهجایی سریع هوا از محل انفجار میشود که تغییرات ناگهانی در فشار هوا ایجاد میکند و این تغییرات میتوانند اشیاء را خرد و ساختمانها را تخریب کنند.
در شعاع ۶ کیلومتری از بمب یک مگاتنی، امواج انفجار نیرویی معادل ۱۸۰ تن را بر دیوارهای ساختمانهای دو طبقه وارد میکنند و سرعت باد به ۲۵۵ کیلومتر بر ساعت میرسد. در شعاع یک کیلومتری، فشار اوج چهار برابر این مقدار است و سرعت باد میتواند به ۷۵۶ کیلومتر بر ساعت برسد. از نظر فنی، انسانها قادر به تحمل این میزان فشار هستند، اما بیشتر افراد در اثر فرو ریختن ساختمانها جان خود را از دست خواهند داد.
اگر بهنوعی بتوانید همه آن شرایط را تحمل کنید، باز هم ممکن است با مسمومیت شدید ناشی از تابش رادیواکتیو مواجه شوید.
انفجارهایی که هیروشیما و ناگاساکی را ویران کردند، انفجارهای هوایی بودند که هر یک چند صد متر بالاتر از شهرها رخ دادند. اگر این انفجارها در سطح زمین صورت میگرفتند، مواد سطحی ممکن بود بهشدت آلوده به تشعشعات رادیواکتیو شوند و درعینحال به هوا پرتاب شوند.
تیم آساپساینس در ویدیوی خود به پیامدهای این بارش هستهای اشاره میکند، اما تاثیرات ماندگار آن بر سیاره بسیار طولانیتر از آن چیزی است که ممکن است انتظار داشته باشید. برای مثال، مطالعهای شبیهسازی که سال ۲۰۱۹ منتشر شد، نشان داد جنگ هستهای بین ایالات متحده و روسیه ظرف چند روز، به دلیل میزان بالای دود و دوده منتشرشده در جو، زمین را وارد زمستان هستهای خواهد کرد.
تاثیرات بارش هستهای بر سیاره بسیار ماندگارتر از آن چیزی است که ممکن است انتظار داشته باشید
همچنین میدانیم که ذرات رادیواکتیو میتوانند مسافت قابلتوجهی را طی کنند. مطالعهای اخیر نشان داده است بقایای کربن رادیواکتیو ناشی از آزمایشهای هستهای دوران جنگ سرد، حتی در اعماق درازگودال ماریانا، عمیقترین نقطه اقیانوسهای جهان، یافت شدهاند.
تمام سناریوهای مطرحشده در بالا صرفا فرضی هستند، زیرا معاهدات بینالمللی متعددی وجود دارد که هدفشان جلوگیری از گسترش و استفاده از تسلیحات هستهای است. بنابراین امیدواریم هرگز در چنین شرایطی قرار نگیرید که به این اطلاعات نیاز داشته باشید.
بااینحال، برای کسب اطلاعات بیشتر درباره وضعیت کنونی تسلیحات هستهای در جهان، ازجمله اندازه و قدرت بمبها، میتوانید به بخش دفترچه هستهای در وبسایت Bulletin of the Atomic Scientists مراجعه کنید.