خبرآنلاین - گروه بین الملل - رسانه غربی از روز گذشته خط خبری خود را به لغو تحریم های سوریه و آمادگی حکومت انتقالی سوریه برای صلح با اسرائیل اختصاص داده‌اند. این گزارش‌ها ادعا می‌کنند که دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا، در ازای لغو تحریم‌ها خواهان عادی‌سازی روابط میان حکومت احمد الشرع با اسرائیل است.
پس از اجرای آتش‌بس ایران و اسرائیل در جنگ تحمیلی ۱۲ روزه، در تل‌آویو در مرکز این شهر بیلبوردی را نصب کرد که در مرکز تصویر دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا و پشت او بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل و اطراف این دو را رهبران کشورهای عربی احاطه کرده بودند. روی این بیلبورد عبارت «پیمان ابراهیمی جدید» خودنمایی می کند. این تبلیغات در اسرائیل نشان از آغاز فرآیند «طرح خاورمیانه جدید» از سوی آمریکا و اسرائیل دارد. تحرکات دیپلماتیک برای عملی کردن این طرح پس از آتش بس ایران و اسرائیل به طور گسترده در منطقه دیده‌می‌شود. این در حالی است که نتانیاهو با هدف گفت و گو در خصوص ایران، غزه و توافق‌های ابراهیم (توافقنامه‌های عادی‌سازی روابط دیپلماتیک با کشورهای عربی منطقه) با محوریت سوریه دوشنبه هفته آینده به کاخ سفید می رود.
الشرع جولان را فروخت؟
گزارشهای ضد و نقیض رسانه های غربی و اسرائیلی گواه این است که دولت الشرع در ازای لغو تحریم‌ها عطای بلندی‌های اشغالی جولان سوریه را به لقایش بخشیده است.
بلندی‌های جولان، عوارض جغرافیایی استراتژیکی است که زمانی برای سوریه از اهمیت ژئوپلوتیک و ژئواستراتژیک بالایی برخوردار بود. اشغال بخش اعظم این سرزمین‌ها در پی جنگ ۶ روزه سال ۱۹۶۷ محور تخاصم سوریه با اسرائیل بود، جنگی که هرگز به امضای توافق صلح میان سوریه و اسرائیل ختم نشد. قسمتی از این فلات پرآب در جنگ شش روزه به اشغال اسرائیل درآمد که از سازمان ملل آن را به رسمیت نشناخت و در جنگ یوم کیپور سوریه تلاش کرد که بخشی از این منطقه که تحت اشغال بود را از اسرئیل پس بگیرد که نتوانست و سرزمین‌های بیشتری را از دست داد. آب های فلات جولان به رود اردن می ریزد و یک سوم آب اسرائیل را فراهم می کند. بنا براین اسرائیل این فلات را با چنگ و دندان حفظ کرده است. حالا اسرائیلی ها از این بلندی‌ها به سه کشور لبنان، سوریه و دره اردن را اشراف کامل دارند.
این بنلدی ۷۰ کیلومتر با دمشق فاصله دارد و بخش‌هایی در این سرزمین‌های اشغالی همچنان میان سوریه و لبنان مورد مناقشه هستند، یعنی در حالی که حاکمیت بالفعل این مناطق در اختیار اسرائیل است، اما لبنان هم نسبت به بخش‌هایی از این مناطق اشغالی ادعای سرزمینی دارد.
تایمز آواسرائیل در گزارشی نوشت: سوریه بلندی‌های جولان را به عنوان بخشی از توافق با اسرائیل مطالبه نخواهد کرد. این روزنامه که به نقل از شبکه خبری ال‌بی‌سی‌آی لبنان به این مهم پرداخته بود نوشت: سوریه در مذاکرات جاری بر سر توافق صلح، از اسرائیل نمی‌خواهد بخش‌هایی از بلندی‌های جولان را که در سال ۱۹۶۷ تصرف کرده بود، بازگرداند.
بر اساس این گزارش، به نقل از منابع ناشناس، سوریه از اسرائیل می‌خواهد که رژیم جدید سوریه به رهبری احمد الشرع را به رسمیت بشناسد و از مناطقی که از ژانویه در جنوب سوریه کنترل کرده است، عقب‌نشینی کند.
علاوه بر این، سوریه خواستار ترتیبات امنیتی واضح و مشخص در جنوب سوریه و در مثلث مرزی بین اردن، سوریه و اسرائیل و همچنین حمایت ایالات متحده از سوریه است، اگرچه ماهیت این ترتیبات امنیتی هنوز مشخص نیست.
*نصب پرچم اسرائیل بر بلندی‌های جولان
دومینوی تضعیف کشورهای منطقه کلید خورده است
به گزارش خبرآنلاین، این توافقی است که برخی از تحلیلگران آن را وطن‌فروشی دولت خود خوانده جدید سوریه تعریف کرده و می گویند الجولانی چوب حراج به سرزمین سوریه زده‌است. کشوری که پس از سقوط اسد عملا از لحاظ بازدارندگی نظامی کاملا دچار فروپاشی شد.
اسرائیل با حمله به سوریه تمامی ادوات نظامی این کشور را نابود کرد و بلندی های جولان و جنوب سوریه را اشغال کرد. حالا رئیس جمهور انتقالی سوریه می‌خواهد با رژیم اشغالگری توافق کند، که هیچ چیز برای او نگذاشته است.
اسرائیل در حالی سوریه را تهی از بازدارندگی کرد که حالا گزارشهای افشا شده حاکی از آن است که تل آویو به همراه واشنگتن در نظر دارند که این طرح را حتی برای مصر نیز اجرا کنند و کشورهای خاورمیانه را یکی پس از دیگری از لحاظ نظامی ضعیف نگه دارند تا سلطه اسرائیل بر مطقه مهیا شود.
این استراتژی بر مبنای حذف یا تشعثیف کشورهای قدرتمند در اطراف اراضی اشغالی و منطقه متمرکز است. فرستاده آمریکا در سوریه و لبنان بر اساس برنامه‌ای عمل می‌کند که هدف آن «تضعیف ساختارهای نظامی کشورهای همسایه است. ضمن اینکه تبدیل کشورهای منطقه به نظام‌های ساختاری ضعیف، تقسیم شده بر اساس قومیت و مذهب و فاقد ارتش قدرتمند، مشابه کرانه باختری خواهد شد.»
خبرگزاری فرانسه در گزارشی به فشار امریکا به لبنان نیز خبر داد که این کشور هم برای عادی سازی روابط با اسرائیل از سوی فرستاده آمریکا تحت فشار است. این در حالی است که خبرگزاری مهر نیز گزارش داد سفارت آمریکا در بغداد مشغول راضی کردن عراقی ها برای عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی هستند.
هنوز عادی‌سازی روابط روی میز نیست
به گزارش خبرآنلاین، اخبار رسانه های غربی و منطقه فعلا در حد گمانه‌زنی مطرح شده و تصمیم الشرع و در هاله ای از ابهام است که آیا او تن به اشغال اسرائیل می دهد یا خیر؟ این مهم احتمالا بستگی به دیدار احتمالی او با نتانیاهو دارد. یک منبع سوری آگاه به این موضوع گفته‌است که «در دمشق، دیدار بین بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل و احمد الشرع، رئیس انتقالی در سوریه و سرکرده تحریر الشام، در حاشیه جلسات مجمع عمومی سازمان ملل، رد نشده است.»
روعی شارون همچنین خاطرنشان کرد که طرف سوری در حال آماده‌سازی برای سفر قریب‌الوقوع محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی به دمشق است.
در همین باره باراک راوید خبرنگار ارشد آکسیوس در امور خاورمیانه که عمده اخبار محرمانه خود را از منابع امنیتی و اطلاعاتی آمریکا دریافت می کند در گزارشی مفصل به پشت پرده لغو تحریم های سوریه پرداخته و می گوید اسرائیل مشخص نیست که توافق با الجولانی مورد پسند رژیم صهیونیستی باشد یا نه؟
باراک راوید درباره اهمیت این موضوع در آکسیوس نوشت: احمد الشرع، رئیس جمهور سوریه، یک شورشی اسلام‌گرای سابق که سال گذشته رژیم اسد را سرنگون کرد، از ایالات متحده خواسته بود که تحریم‌ها را لغو کند تا به سوریه فرصتی برای بازسازی پس از ۱۴ سال جنگ داخلی داده شود. فرمان اجرایی ترامپ شش هفته پس از دیدار تاریخی او با الشرع در عربستان سعودی صادر می‌شود، جایی که ترامپ برای اولین بار اعلام کرد که ایالات متحده تحریم‌های سوریه را لغو می‌کند تا به این کشور شروعی تازه بدهد.
در همین حال مقامات آمریکایی و اسرائیلی به اکسیوس گفته‌اند که دولت ترامپ در حال برگزاری "مذاکرات اولیه" با اسرائیل و سوریه در مورد یک توافق امنیتی بالقوه بین کشورهای دشمن دیرینه است.
اگرچه هنوز عادی‌سازی روابط روی میز نیست، اما این مذاکرات می‌تواند زمینه‌ساز دیپلماسی آینده باشد - که با تلاش برای کاهش تنش‌ها و به‌روزرسانی ترتیبات امنیتی در امتداد مرز ناپایدار اسرائیل و سوریه آغاز می‌شود. راوید تحلیل کرده است که با توجه به دهه‌ها خصومت بین اسرائیل و سوریه تحت حکومت خانواده اسد، هرگونه پیشرفتی، یک دستاورد دیپلماتیک بزرگ برای دولت ترامپ خواهد بود.
اما یک مقام ارشد اسرائیلی به اکسیوس گفت که اسرائیل برای اطمینان از اینکه هرگونه مذاکره‌ای در نهایت به یک توافق صلح کامل و عادی‌سازی منجر شود، تلاش می‌کند. یک مقام دیگر اسرائیلی هشدار داد که توافق "در دسترس نیست" و گفت که دستیابی به پیشرفت معنادار زمان می‌برد.
خبرنگار خاورمیانه آکسیوس که عمده اطلاعات خبری خود را از منابع اطلاعاتی و امنیتی آمریکا دریافت می کند با اشاره به عادی سازی روابط میان اسرائیل و سوریه نوشت: نکته جالب این است که مقامات اسرائیلی امیدوار بودند که ایالات متحده برخی از تحریم‌ها را به عنوان اهرمی برای سوق دادن سوریه به سمت عادی‌سازی کامل روابط با اسرائیل حفظ کند. اما اینگونه نبود چراکه یک مقام آمریکایی روز دوشنبه به خبرنگاران گفت که دولت در این رویکرد ارزشی نمی‌بیند.
این مقام گفت: «تمایل سوریه به سمت اسرائیل یک مزیت است. رئیس جمهور الشرع گفت که می‌خواهد مذاکرات با اسرائیل را آغاز کند. راه جلب نظر سوری‌ها این است که توافق با اسرائیل برای آنها مثمر ثمر باشد.»
قصه از کجا شروع شد؟
در اوایل ماه ژوئن، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، به تام باراک، نماینده ترامپ در امور سوریه، گفت که علاقه‌مند به مذاکره برای یک توافق امنیتی جدید با دولت پس از اسد سوریه، با میانجیگری ایالات متحده است.
یک مقام ارشد اسرائیلی گفت که هدف نتانیاهو مجموعه‌ای از توافقات مرحله‌ای با سوریه است - که با نسخه‌ای مدرن از توافقنامه ترک تخاصم ۱۹۷۴ آغاز می‌شود و در نهایت به یک توافق صلح کامل و عادی‌سازی روابط منجر می‌شود.
آکسیوس با اشاره به سقوط اسد و تهاجم شورشیان به این کشور به انهدام سیستم بازدارندگی سوریه پرداخت و نوشت: هنگامی که شبه‌نظامیان اسلام‌گرا در دسامبر گذشته رژیم اسد را در یک حمله خیره‌کننده شورشیان، سرنگون کردند، اسرائیل با موجی از حملات هوایی به این کشور حمله کرد و به طور سیستماتیک آنچه از نیروی هوایی، دریایی، پدافند هوایی و سیستم‌های موشکی سوریه باقی مانده بود را نابود کرد.
اسرائیل همچنین کنترل منطقه حائل بین دو کشور و سرزمین‌های اشغالی در داخل سوریه، از جمله سمت سوری کوه استراتژیک هرمون، را به دست گرفت.
مقامات اسرائیلی اکنون این مناطق را به عنوان اهرم اصلی خود در مذاکرات می‌دانند و می‌گویند که اسرائیل تنها در ازای صلح کامل و عادی‌سازی روابط با سوریه، عقب‌نشینی خواهد کرد.
پشت صحنه چیست؟
اسرائیل از طریق حداقل چهار کانال مختلف با سوریه در ارتباط است، از جمله از طریق تساخی هانگبی، مشاور امنیت ملی نتانیاهو، دیوید بارنیا، مدیر موساد، گیدئون ساعر، وزیر امور خارجه برای گفتگوی سیاسی و استراتژیک، و نیروهای دفاعی اسرائیل برای هماهنگی نظامی روزمره. اما مقامات اسرائیلی می‌گویند که می‌خواهند ایالات متحده نقش میانجیگری فعال‌تری ایفا کند، زیرا معتقدند که این امر به دولت جدید سوریه انگیزه قوی‌تری برای تعامل جدی می‌دهد.
این گزارش می افزاید: مقامات ارشد اسرائیلی و آمریکایی گفتند که باراک از زمان سفرش به اسرائیل در اوایل ژوئن برای بررسی آغاز مذاکرات رسمی، با مقامات سوری در تماس بوده است.
یک مقام ارشد آمریکایی به اکسیوس گفت: "ما در حال انجام مذاکرات اولیه بسیار ملایمی هستیم. پیشرفت‌های دیپلماتیک مانند باز کردن یک پیاز است، ما در حال پوست کندن آن هستیم."
"رئیس جمهور ترامپ و وزیر امور خارجه روبیو بسیار حمایت کرده‌اند و تیم‌های ما به خوبی کار می‌کنند."
یک مقام آمریکایی افزود که این مذاکرات در حال حاضر به مقاماتی پایین‌تر از سطح احمد الشرع، رئیس جمهور سوریه، محدود شده است و هنوز هیچ بحثی در مورد اجلاس رهبران وجود ندارد.
دو مقام ارشد اسرائیلی گفتند که دستیابی به توافق امکان‌پذیر است، اما تأکید کردند که این امر زمان‌بر خواهد بود.
یک مقام اسرائیلی گفت: "ما امیدواریم که شاهد تلاش قاطعانه‌تر دولت ترامپ در این مسیر باشیم."
نقطه اختلاف چیست؟
یکی از بزرگترین علامت‌های سوال بر سر هرگونه مذاکرات صلح آینده اسرائیل و سوریه، وضعیت ارتفاعات جولان است که اسرائیل در طول جنگ ۱۹۶۷ از سوریه تصرف کرد.
در هر دور قبلی مذاکرات در طول سه دهه گذشته، حکومت اسد خواستار خروج کامل، یا تقریباً کامل، اسرائیل از این منطقه در ازای صلح بوده است.
ترامپ در دوره اول ریاست جمهوری خود، ارتفاعات جولان را به عنوان بخشی از اسرائیل به رسمیت شناخت ، اقدامی که دولت بایدن آن را لغو نکرد.
گیدئون ساعر، وزیر امور خارجه اسرائیل، روز دوشنبه گفت که اسرائیل برای توافق با سوریه آماده است، اما اصرار داشت که ارتفاعات جولان تحت هر توافقی در آینده بخشی از اسرائیل باقی خواهد ماند.
یک مقام آمریکایی به خبرنگاران گفت که دولت ترامپ آماده است تا در میانجیگری برای توافق اسرائیل و سوریه کمک کند، اما جزئیات، از جمله ترسیم مرز و آینده ارتفاعات جولان، به دو کشور واگذار خواهد شد.
این مقام گفت: "این به آنها بستگی دارد، نه به ما."
این مقام افزود که هدف، ایجاد تدریجی اعتماد است و با یک توافق امنیتی محدود که می‌تواند پایه و اساس صلح گسترده‌تر را بنا نهد، آغاز می‌شود.
آنچه باید دید
ران درمر، معتمد نزدیک نتانیاهو و وزیر امور استراتژیک، این هفته برای دیدار با مقامات کاخ سفید به واشنگتن سفر می‌کند.
مقامات اسرائیلی می‌گویند توافق احتمالی با سوریه یکی از موضوعات مورد بحث خواهد بود. یک مقام اسرائیلی به اکسیوس گفت که نتانیاهو همچنین در ۷ ژوئیه از کاخ سفید بازدید خواهد کرد و علاوه بر سایر مسائل منطقه‌ای، در مورد سوریه با ترامپ گفتگو خواهد کرد.
۳۱۵/۴۲
