این درحالی است که اداره کل هواشناسی استان تهران از پیشبینی خیزش گرد و خاک در تهران در روزهای آینده خبر داد؛ بنابراین پایتختنشینان باید برای روزهای آلودهتری آماده باشند. از نیمه اردیبهشت امسال شهروندان تهرانی در روزهای متعددی با آلودگی هوا متاثر از افزایش ذرات گرد و غبار در هوا مواجه بودهاند. بررسیها نشان میدهد که در این زمان هوای تهران در بسیاری از روزها میزبان جنس سوم آلودگی هوا یعنی ذرات گردوغبار با اندازه PM۱۰ بود. کاهش پوشش گیاهی در دشتهای اطراف تهران، افت بارش و خشکی خاک و بروز پدیده باد در روزهای گرم سال عامل اصلی بروز جنس سوم آلودگی هواست.
البته این نوع آلودگی در شهرهای کویری و جنوبی کشور نیز در روزهای گرم سال به وقوع میپیوندد. در بسیاری از موارد علت بروز این پدیده بهخصوص در مناطق غرب و جنوب غربی کشور، دشتهای بایر در کشورهای همسایه است. اما خشک شدن تالابها در مناطق درون مرزی نیز بروز این پدیده در شهرهای مختلف کشور را افزایش داده است. در اطراف شهر تهران، دشتهایی با پوشش گیاهی ضعیف وجود دارد که هنگام غروب آفتاب و تاریکی شامگاهی بهسرعت گرمای خود را از دست میدهند.
در نتیجه در ساعات پایانی روز، اختلاف فشار میان این مناطق و بافت شهری تهران ایجاد میشود. این اتفاق باعث حرکت سریع توده هوای خنکتر و متراکمتر از حاشیه به سمت نواحی گرمتر و کمفشارتر درون شهر میشود، به همین دلیل در ساعات پایانی روز و اواخر شب با وزش باد شدید، گرد و خاک بیشتری ایجاد میشود.هوای پاک به گوهری کمیاب برای مردم در اغلب شهرهای کشور تبدیل شده است؛ این درحالی است که در سالیان گذشته پدیده آلودگی هوا عموما شامل حال کلانشهرها بود و در روزهای سرد سال و در پی بروز پدیده وارونگی هوا ایجاد میشد.
اما بررسیها حاکی از آن است که طی سالهای اخیر این پدیده شوم، تبدیل به معضلی سراسری در اغلب نقاط کشور شده و دیگر فصل و ماه نمیشناسد. اگرچه منشأ بروز آلودگی هوا در شهرهای مختلف کشور و فصلهای مختلف سال متفاوت است؛ اما متاسفانه باید اذعان کرد که مردم در بسیاری از شهرهای کشور به استثنای شهرهای نیمه شمالی در روزهای محدودی از سال از هوای پاک بهرهمند هستند.