شیرین نیرومنش متخصص زنان و زایمان، در گفتگو با خبرنگار مهر، در پی حملات اخیر و افزایش نگرانی‌های عمومی، به اثرات مستقیم و غیرمستقیم جنگ بر گروه‌های آسیب‌پذیر، به‌ویژه زنان باردار، مادران شیرده، کودکان و سالمندان هشدار داد و گفت: اگرچه وقوع حادثه در برخی مناطق محتمل است، اما با در نظر گرفتن وسعت جغرافیایی ایران و شهرهایی مانند تهران، احتمال آسیب مستقیم برای هر فرد به‌صورت شخصی بسیار پایین برآورد می‌شود.
وی ادامه داد: اضطراب و استرس روانی ناشی از انتشار اخبار حملات، بیش از احتمال واقعی آسیب می‌تواند سلامت روانی افراد به‌ویژه کودکان را تهدید کند. استرس والدین مستقیماً بر رفتار و احساس امنیت فرزندان تأثیر می‌گذارد. هر اندازه واکنش‌های والدین شدیدتر باشد، کودکان نیز همان الگو را در مواجهه با بحران تکرار خواهند کرد.
نیرومنش اذعان کرد: خانواده‌ها در چنین شرایطی ضمن حفظ آرامش، از ایجاد فضای اضطراب‌آلود در منزل خودداری کنند. مدیریت هیجانات والدین نقش اساسی در سلامت روانی کودکان در بحران ایفا می‌کند. همچنین، با تمرکز بر روش‌های ریلکسیشن، تنفس عمیق و مدیریت هیجانات، می‌توان از بروز پیامدهای روانی شدید جلوگیری کرد.
وی افزود: زنان باردار به‌ویژه در هفته‌ها و روزهای پایانی بارداری باید مراقبت‌های ویژه‌ای را در نظر بگیرند. توصیه می‌شود از خروج غیرضروری از شهر خودداری کنند و در محل‌هایی با ایمنی بالاتر مانند ساختمان‌هایی با طبقات زیرزمین یا مکان‌های عمومی مستحکم مانند فضاهای ورزشی مستقر شوند. این افراد باید از قبل، نزدیک‌ترین مراکز درمانی و زایمان مجهز را شناسایی کرده باشند تا در صورت بروز شرایط اورژانسی، امکان مراجعه سریع فراهم باشد.
این متخصص زنان و زایمان در ادامه گفت: استرس زیاد می‌تواند باعث ترشح هورمون کورتیزول شده و احتمال زایمان زودرس، پارگی کیسه آب و تولد نوزاد نارس را افزایش دهد. بنابراین حفظ آرامش و پرهیز از قرار گرفتن در محیط‌های پرتنش مانند پخش مداوم اخبار منفی از تلویزیون یا رادیو، توصیه جدی کارشناسان است.
وی بیان کرد: با وجود فضای نگران‌کننده‌ای که در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی شکل گرفته، آمار و شواهد نشان می‌دهد احتمال آسیب مستقیم به عموم مردم پایین است و آنچه بیش از همه باید مورد توجه قرار گیرد، سلامت روان، مدیریت اضطراب و آمادگی ذهنی برای مواجهه با شرایط بحرانی است.
توصیه‌های اورژانسی برای زنان باردار
نیرومنش اظهار داشت: خانواده‌ها تا حد امکان محیط خانه را از تنش‌های خبری دور نگه دارند. روشن بودن مداوم تلویزیون و شنیدن اخبار حملات می‌تواند باعث افزایش اضطراب، درگیری‌های خانوادگی و اختلال در سلامت روان شود. بهتر است دریافت اخبار به یک یا دو نوبت در روز محدود شود تا آرامش نسبی در خانه حفظ شود.
وی توصیه کرد: در زمان احتمال حمله، باید از قرار گرفتن در کنار شیشه‌های بدون محافظ پرهیز شود. توصیه می‌شود که شیشه‌ها با نوار چسب به‌صورت ضربدری پوشانده شوند تا در صورت انفجار و شکستن، از پرتاب خورده‌شیشه‌ها جلوگیری شود.
این متخصص زنان و زایمان متذکر شد: در صورتی که نیاز به جابه‌جایی و ترک محل سکونت به سمت مکان امن‌تر پیش آید، زنان باردار و مادران دارای فرزند خردسال باید در اولویت قرار گیرند و حتماً با همراهی یک فرد مطمئن منتقل شوند. داشتن یک کیف اضطراری شامل وسایل بهداشتی، آب آشامیدنی، مواد غذایی خشک، مدارک دوران بارداری و وسایل اولیه زایمان ضروری است.
نیرومنش اذعان کرد: اگر زنی باردار در حین جابه‌جایی یا اقامت در محل جدید دچار درد، یا علائم مشکوک به زایمان شد، باید در اولین مکان امن متوقف شود تا وضعیت او بررسی و در صورت نیاز، به مراکز درمانی و زایمانی اورژانسی مراجعه شود.
وی هشدار داد: علائمی که نیاز به مراجعه فوری دارند شامل کاهش حرکت جنین به‌ویژه در ماه‌های پایانی، خونریزی، سردرد شدید، تهوع، فشار خون بالا، پارگی کیسه آب، یا انقباض و سفتی زیر شکم هستند. همراه داشتن سوابق بارداری در یک پوشه جداگانه می‌تواند در مراجعه به مراکز درمانی، فرآیند تشخیص و تصمیم‌گیری را تسریع کند؛ به‌ویژه در مواردی که مرکز درمانی دسترسی به سوابق قبلی ندارد.
این متخصص زنان و زایمان تاکید کرد: از دیگر نکات مهم در شرایط اسکان اضطراری، دوری از ازدحام جمعیت، حفظ بهداشت فردی، و تأمین آب کافی برای جلوگیری از کم‌آبی بدن است. پزشکان می‌گویند که کم‌آبی می‌تواند آغازگر دردهای زایمانی باشد، و در برخی موارد، مصرف مایعات کافی می‌تواند دردهای خفیف شکمی را کاهش دهد.
هشدار درباره سفرهای بین‌شهری در دوران بارداری
نیرومنش هشدار داد: با افزایش جابه‌جایی‌های بین‌شهری در روزهای پرتنش اخیر، کارشناسان سلامت نسبت به خطرات سفر برای زنان باردار به‌ویژه در ماه‌های پایانی بارداری هشدار دادند. آن‌ها تأکید می‌کنند که نشستن طولانی‌مدت در خودرو می‌تواند احتمال ایجاد لخته خون و آمبولی را افزایش دهد.
وی تصریح کرد: برای پیشگیری از این خطر، زنان باردار باید هر یک تا دو ساعت یک بار از خودرو پیاده شوند، چند دقیقه راه بروند، و پاهای خود را از مچ به سمت ساق ماساژ دهند. همچنین نوشیدن مایعات کافی در طول سفر ضروری است.
این متخصص زنان و زایمان تاکید کرد: از دیگر توصیه‌ها، پرهیز از حضور در محیط‌هایی با دود، گاز یا آلودگی ناشی از انفجار است؛ چراکه این شرایط نه‌تنها برای مادر، بلکه برای جنین نیز بسیار خطرناک محسوب می‌شود. در فضاهای بسته نیز باید از شیشه‌ها فاصله گرفته و تهویه هوا به‌خوبی تأمین شود.
وی افزود: داروهای ضروری نیز باید به میزان کافی همراه زنان باردار باشد. با توجه به پیش‌بینی‌ناپذیر بودن زمان اقامت در محل جدید، تأمین داروهای تجویزی اهمیت زیادی دارد. توصیه می‌شود زنان باردار با پزشک معالج خود در تماس باشند تا در صورت نیاز به نسخه جدید، امکان دریافت دارو فراهم باشد.
این متخصص زنان و زایمان توصیه کرد: در شرایط استرس‌زای فعلی، احتمال وقوع زایمان زودرس افزایش یافته است. استرس‌های روانی، اضطراب، و جابه‌جایی مداوم می‌تواند زایمان را چند هفته زودتر از موعد آغاز کند. تجربه پزشکان نیز نشان می‌دهد برخی از زایمان‌ها پیش از هفته ۳۶ یا ۳۷ بارداری رخ داده‌اند؛ بنابراین زنان بارداری که در هفته‌های پایین‌تر هستند باید حتماً در نزدیکی مراکزی مستقر باشند که دارای امکانات تخصصی برای مراقبت از نوزاد نارس هستند.
نیرومنش خاطر نشان کرد: در رابطه با آمادگی برای زایمان طبیعی، اگر شرایط فیزیکی و محیطی مناسب باشد، توصیه می‌شود زنان در آستانه زایمان تا روزی سه تا چهار ساعت پیاده‌روی ملایم داشته باشند. این کار می‌تواند شانس زایمان طبیعی را افزایش داده و فرایند زایمان را تسهیل کند؛ حفظ آرامش روانی، آمادگی فیزیکی، دسترسی به مراقبت‌های پزشکی و توجه به علائم هشداردهنده بارداری، راهکارهای اساسی برای حفظ سلامت مادر و جنین در شرایط بحرانی است.
