۱۲ روز جنگ، به قدر کافی شرایط نااطمینانی‌‌‌ها را افزایش داد و نگرانی‌هایی را برای گروهی از سرمایه‌گذاران ایجاد کرد که واکنش آنها نسبت به این اتفاق اقدام به فروش سهام بود. طبیعی است که سهامداران حرفه‌‌‌ای کمتر نگرانی خود را تبدیل به رفتارهای هیجانی و فروش سهام کردند که در ادامه اقدامات صورت‌گرفته، رفتار هیجانی سهامداران از طریق محدودیت اعمال‌شده در دامنه مورد کنترل قرار گرفت. وجود چنین مواردی نشان می‌دهد که اقدامات و تصمیمات صورت‌گرفته بسیار درست بوده و توانست در کنترل و کاهش نوسانات حاکم بر بازار تاثیرگذار باشد.
شرایط ایجاب می‌کند تا بسته‌‌‌های حمایتی از بازار طراحی شده باشند و انتظار می‌رود سهامداران عمده و شرکت‌های مادر بیشترین مسوولیت را در مواقع بحرانی نسبت به بازار بر عهده داشته باشند. ممکن است برخی از شرکت‌ها از نقدینگی کافی برای حمایت از بازار برخوردار نباشند. در این زمینه تصمیم درستی مبنی بر تزریق منابع به بازار اتخاذ شد که اثر آن در حجم معاملات کاملا مشهود بود و طبق آمارهای ارائه‌شده حجم معاملات در بورس تهران به حدود ۳۰همت و ۱۱همت در فرابورس رسید. با توجه به چنین مساله‌ای در آخرین روز معاملاتی هفته گذشته شاهد بهبود روند معاملات بازار بودیم.
همچنان تهدیدهایی در بازار وجود دارد و مذاکرات باعث ایجاد ابهامات در بازار شده که با پیگیری مسوولان، فضای بی‌ثباتی و نااطمینانی در جامعه برداشته شد. شفافیت اطلاعات کمک‌کننده به فعالیت شرکت‌ها خواهد بود و خوب است که همه شرکت‌ها ارزیابی از شرایط داشته باشند. اما با توجه به اینکه همچنان دشمن در کمین است، به صلاح نیست که میزان خسارت‌های واردشده در عملکرد شرکت‌ها افشا شود، اما بهتر است برای آسودگی خاطر سهامداران کلیاتی در خصوص سودآوردی و ضرر و زیان به سهامداران ارائه داده شود تا از این طریق شاهد کاهش هیجانات سهامداران در بازار باشیم. خوشبختانه صورت مالی تعداد زیادی از شرکت‌ها منتشر شده و انتظار می‌رود تا آخر تیرماه مجامع شرکت‌ها برگزار و اطلاعات عملکرد سه‌ماهه در اختیار سهامداران گذاشته شود.
بورس واکنش خود را نسبت به اتفاقات رخ‌داده نشان می‌دهد که این واکنش‌‌‌ها واقعی بوده و نمی‌توان انتظار داشت صرفا با حمایت، روند بازار تغییر کند. رفع نگرانی‌ها نسبت به معاملات بازار نکته‌‌‌ای مهم و اساسی تلقی می‌شود. عدم‌مداخله به ترس و رفتار هیجانی سهامداران و خروج آنها از بازار منجر می‌شود که این امر باعت تشدید نوسانات حاکم بر بازار خواهد شد. اینکه سهامداران احساس کنند دولت و سازمان بورس به دنبال حمایت از بازار هستند دلگرمی را به آنها می‌دهد و باعث بازگشت اعتماد دوباره‌شان برای ورود سرمایه‌‌‌ها به بازار می‌شود.
اکنون بازار در دوره «نه جنگ، نه صلح» قرار دارد و بحث مذاکرات با آمریکا در پیش است که همه این موارد تاثیرگذار بر بازار است و نمی‌توان اثر آنها بر بازار را نادیده گرفت. تجربه گذشته بازار نشان‌دهنده آن است که فقط تزریق نقدینگی کمک‌کننده به بازار نبوده، بلکه انتشار اوراق اختیار فروش تبعی موثر بوده است. افرادی که دچار ابهام نسبت به آینده بازار هستند یا دچار شک و تردید برای سرمایه‌گذاری در این بازار هستند، با کمک این اوراق می‌توانند اطمینان‌خاطری نسبت به سرمایه‌گذاری در بازار سهام داشته باشند.
در مجموع مدیران شرکت‌ها و سازمان بورس همه تلاش خود را به کار گرفتند تا در وضعیت فعلی کشور به‌خوبی عمل کنند. در این زمینه تصمیم درستی اتخاذ و نقشه راهی را تبیین کردند و مذاکرات خوبی هم با بانک مرکزی برای کمک به بهبود بازار صورت گرفت. این موضوع را هم باید در نظر گرفت که سازمان بورس دارای برخی از محدودیت‌ها در حمایت‌هاست. تعداد زیادی از شرکت‌ها تحت نظارت وزارت تعاون، کار و‌‌‌رفاه اجتماعی، وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت نفت قرار دارند. از سوی دیگر نهادهایی مانند آستان قدس رضوی جزو سهامداران عمده بازار سرمایه هستند که باید به ایفای نقش بپردازند و بتوانند از دارایی‌‌‌های خود محافظت کنند. وجود یکپارچگی در حمایت‌‌‌ها می‌تواند ضرر و زیان سهامداران را در بازار به حداقل برساند و باعث ایجاد اعتماد شود. سازمان بورس در بحث نقدشوندگی حساسیت کامل را داشته و باید امیدوار بود در آینده با بهبود شرایط سیاسی و ارتباطات خارجی شرایط بهتری را در بازار سرمایه تجربه کنیم.
* نخستین مدیرعامل شرکت بورس اوراق بهادار تهران
